بنا به یافتههای پژوهش «دیدهبان شفافیت افغانستان»، ۶۵ درصد شهروندان این کشور به برق دسترسی ندارند. رهبران افغانستان وعده داده بودند که تا ۲۰۲۰، دسترسی برق را برای اکثریت شهروندان فراهم کنند.
به گزارش روزنامه «هشت صبح» کابل، اکرام افضلی، رئیس دیدهبان شفافیت افغانستان ۱۹ بهمن از این گزارش جدید رونمایی کرد. به گفته افضلی، تنها ۳۵ درصد مردم افغانستان به دلیل عدم وجود چشمانداز «حکومتداری خوب» در بخش انرژی به برق دسترسی دارند.
عدم تفکیک مسئولیت نهادها در قبال سیاستگذاری انرژی و نبود یک فرآیند تصمیمگیری مناسب از دیگر دلیلهایی است که به گفته اکرام افضلی باعث ناتوانی دولت در خدماترسانی در بخش انرژی است.
رئیس دیدهبان شفافیت افغانستان از کند شدن رشد اقتصاد به دلیل کمبود برق دولتی خبر داد و هشدار داد که این معضل مردم را به یافتن منابع سوختی جایگزین و به همین دلیل، به مشکلات زیستمحیطی انجامیده است:
« همهی شهرهای افغانستان جداً به آلودهگی هوا دچار اند، به دلیل اینکه منابع حرارتی وجود ندارد و مجبور میشوند از منابع ناپاک استفاده کنند که هوا را آلوده میسازد. همچنان در روستاها از جنگلها استفاده میکنند که این باعث میشود جنگلها کاهش پیدا کند و مشکلات زیستمحیطی به بار آورد.»
نبود برق باعث افزایش مصرف گاز شده است. افزایش تقاضا برای گاز این محصول را نیز گران کرده. به گزارش «هشت صبح»، یک کیلو گاز در زمستان در حدود ۱۲۰ افغانی (یک و نیم دلار آمریکا) به فروش میرسد.
دسترسی نداشتن دو سوم مردم افغانستان به برق در حالی است که رهبران افغانستان در «حکومت وحدت ملی» در ابتدای بر سر کار آمدن در ۲۰۱۵ وعده داده بودند که تا ۲۰۲۰ برق را برای بیش از ۸۰ درصد شهرنشینها و بیش از ۵۰ درصد روستاییان فراهم کنند.
علیرغم این وضعیت، مشکلات در تولید برق کاهش نیافته اند. سه روز پیش از این خبرگزاری طلوع افغانستان گزارش داده بود که میزان تولید برق در سد کجکی ولایت هلمند به دلیل خشکسالی ۱۰ مگاوات کاهش یافته است.
افغانستان اکنون ظرفیت تولید ۵۱۹ مگاوات برق (۵۱ درصد حرارتی و ۴۹ درصد آبی) را دارد اما نیاز کشور به مراتب بیشتر است.
به نوشته «آریانانیوز»، افغانستان در ۲۰۱۸ حدود ۲۰۰۰ مگاوات برق از کشورهای همسایه وارد کرده بود.
ایران یکی از صادرکنندگان برق به افغانستان است. اما صادرات برق ایران به افغانستان در سالهای اخیر به دلیل گرمای شدید تابستان و افزایش انرژی به مشکل برخورده است.
ایران موظف است سالانه ۷۳۱ میلیون کیلووات ساعت برق به همسایه شرقیاش صادر کند. با این حال، اختلال در صادرات برق ایران به افغانستان تابستان گذشته تمام کارگاهها و کارخانههای صنعتی هرات را به تعطیلی کشاند.
با افزایش خشکسالی، رقابت ایران و افغانستان بر سر آب نیز افزایش یافته؛ به ویژه بر سر آب رود هیرمند که سد کجکی بر آن بناست.
مشکل خدماترسانی عمومی به ویژه در مورد برق یکی از دلایل اعتراضها در کشورهایی همچون عراق و لبنان نیز بود.