سازمان بینالمللی کشتیرانی (IMO) از ژانویه ۲۰۲۰ استاندارد سختگیرانهتری برای کاهش آلودگی گوگردی حاصل از سوخت کشتیها اعمال خواهد کرد. سوخت تولیدی در پالایشگاههای ایران هفت برابر میزان مجاز گوگرد دارد و این کشور را در معرض جریمه به دلیل رعایت نکردن استاندارد سوختی قرار خواهد داد.
حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی یکشنبه هشتم دی در گفتوگو با خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) از این اختلاف هفتبرابری خبر داد:
«بر اساس تصمیم IMO حداکثر سولفور مصرفی در کشتیها باید نیم درصد باشد و این در حالی است که مازوتی که پالایشگاههای کشور تولید میکنند ۳,۵ درصد سولفور دارد.»
سوخت اصلی کشتیهای ایران و بسیاری دیگر از کشتیهای باری نفت کوره یا مازوت است؛ یکی از آلایندهترین سوختها که بنا به مقررات بینالمللی در عرصههای مختلف، استفاده از آن ممنوع شده است. در اتحادیه اروپا و ایالات متحده، مازوت پیش از مصرف به گازوئیل تبدیل میشود.
مازوت به طور خاص در افزایش دی اکسید گوگرد در جو نقش موثری دارد. سازمان بینالمللی دریانوردی در طرح موسوم به «گوگرد ۲۰۲۰» برای کاهش انتشار اکسیدهای گوگرد (سولفاتها) طرحهایی برای جایگزین کردن سوختهای بدیل ارائه داده است.
سازمان بینالمللی کشتیرانی در وبسایت رسمیاش درباره طرح «گوگرد ۲۰۲۰» مینویسد:
«محدودکردن انتشار اکسیدهای گوگرد از کشتیها کیفیت هوا را بهبود خواهد داد و از محیط زیست حفاظت خواهد کرد. مقررات IMO برای کاهش اکسیدهای گوگرد از کشتیها ابتدا ۲۰۰۵ وضع شد … و از آن پس به طور فزایندهای سختگیرانهتر شده است. از یکم ژانویه ۲۰۲۰، حد وجود گوگرد در سوخت کشتیها باید به ۰,۵ درصد کاهش یابد».
دی اکسید گوگرد یک ترکیب فعال است که به آسانی با دیگر عنصرها ترکیبهای شیمیایی مضر میآفریند: اسید سولفوریک، اسید سولفورو و نیز ذرات سولفات.
وجود این ترکیب در جو به بیماریهای تنفسی و قلبی در انسان، بارشهای اسیدی، تخریب محصولات کشاورزی، اسیدیکردن اقیانوسها و دریاها، و آسیبزدن به گونههای جانوری میانجامد.
اما به گفته سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفتی، پالایشگاههای ایران نه توان تولید سوخت بدون گوگرد را دارند، و نه به دلیل هزینهها، تمایلی به انجام آن:
«وزارت نفت برنامهریزی کرده که با همکاری پالایشگاه اراک با ترکیب گازوئیل با سولفور بسیار پایین و مازوت بتوانند روزی ۱۵ هزار تن تولید داشته باشند که حداقل نیاز خطوط کشتیرانی خودمان را تامین کنند، ولی قیمت مازوت با سولفور پایین آمده و به یکباره از ۴۰۰ به ۲۵۰ دلار رسید و قیمت سوختی که سولفور پایین دارد هم به شدت افزایش پیدا کرد و این مسئله برای پالایشگاهها زیانده خواهد بود و قاعدتا روی حمل و نقل هم اثر میگذارد. »
حسینی پیشنهاد داده است که تولید مازوت متوقف و قیر به جای آن تولید شود، یا دولت اجازه صدور وکیوم باتوم به دیگر پالایشگاهها را صادر کند. وکیوم باتوم پسماند پالایش نفت است که از آن برای تولید مازوت استفاده میشود.
حمید حسینی خرید سوخت کشتی از کشتیهای دارای بانکر سوخت برای فروش یا ترکیب ۲۵ درصد مازوت با گازوئیل جهت تولید سوخت کشتیها را دیگر راهحلهای ممکن دانسته و گفته است که سازمان بینالمللی کشتیرانی به کشورهایی که توانایی برآوردن استاندارد گوگرد ۲۰۲۰ را نداشته باشند، مهلت خواهد داد.
۹۰ درصد مازوت تولیدی در ایران در نیروگاههای ایران مصرف میشود. مصرف این سوخت آلاینده همین حالا عامل اصلی انتشار بوی نامطبوع در تهران معرفی شده است.
حسن خلیلآبادی، عضو شورای شهر تهران شنبه هفتم دی اعلام کرد که کارخانه سیمان تهران در شهر ری برای یکصد و ۹۰ روز از مازوت استفاده کرده و گوگرد حاصل از سوزاندن مازوت بوی گند هوای تهران را سبب شده است.