سراج‌الدین میردامادی – زلزله‌ ۶/۲ ریشتری عصر شنبه ۲۱ مرداد سال جاری (۱۳۹۱) در آذربایجان شرقی، موجب تخریب کامل ۲۰ روستا در این استان شده و ۱۳۰ روستا نیز بین ۷۰ تا ۱۰۰درصد تخریب شده‌اند. 

یکی از انتقادات اولیه‌ای که در این زمینه صورت گرفت، به واکنش رسانه‌ ملی برای پوشش این فاجعه‌ مهم در منطقه‌ آذربایجان برمی‌گشت.
 
 
محمدرضا یزدان‌پناه، روزنامه‌نگار پرسیده‌ایم: چرا صدا و سیما در زمینه‌ پوشش زلزله‌ آذربایجان شرقی با کمی و کاستی و ضعف برخورد کرد؟
 
محمدرضا یزدان‌پناه: نباید فراموش کرد که صدا و سیما به عنوان تنها رسانه‌ فراگیر در داخل کشور و دیگر رسانه‌های حکومتی، به خصوص مطبوعاتی مثل کیهان، رسالت یا روزنامه‌ دولتی ایران، ابزارهای تبلیغاتی حکومت هستند برای اثرگذاری روی افکار عمومی در داخل کشور. 
 
طبیعتاً چنین رسانه‌هایی با این کارکرد، در خدمت دیدگاه‌های سیاسی و ترویج نگاه و دیدگاه و برنامه‌های سیاسی حکومت قرار دارند تا اطلاع‌رسانی.
 
متأسفانه به نظر می‌آید که در ماجرای زلزله‌ اخیر، صدا و سیما، اساساً بسیاری از مسائل دیگری که در جهان در حال وقوع است و حتی در داخل کشور را خیلی مهم‌تر دید از مقوله‌ای به این اندازه اهمیت که با جان و امنیت و آسایش مردم در داخل کشور رابطه دارد.
 
طی ۲۴ ساعت گذشته (مدتی که از زمان زلزله‌ می‌گذرد) مهم‌ترین اخبار صدا و سیما درباره‌ یکسری برنامه‌های مذهبی مربوط به این شب‌ها در داخل یا خارج از کشور بود، یا اینکه اخبار تحولات مربوط به سوریه را با بیشترین حجم ممکن پوشش می‌داد و می‌توان گفت که پوشش و انعکاس اخبار مربوط به زلزله و نیازمندی‌های بعد از زلزله، چیزهایی که مناطق آسیب‌دیده احتیاج داشتند، با حداکثر بی‌تفاوتی توسط صدا و سیما روبه‌رو شد.
 
به نظر می‌آید که در ماجرای زلزله‌ اخیر، صدا و سیما، اساساً بسیاری از مسائل دیگری که در جهان در حال وقوع است و حتی در داخل کشور را خیلی مهم‌تر دید از مقوله‌ای به این اندازه اهمیت که با جان و امنیت و آسایش مردم در داخل کشور رابطه دارد.
اینطور به نظر می‌آید که در واقع صدا و سیما، اساساً ارزشی برای جان و امنیت و آسایش مردم ایران قائل نیست. اگر این اتفاق در یک کشور هم‌پیمان حکومت ایران می‌افتاد، شاید برنامه‌ها و گزارش‌های صدا و سیما، به‌طور کامل به چنین اتفاقی اختصاص پیدا می‌کرد. منتها در شرایط کنونی، اخبار و گزارش‌هایی که به نظر می‌آیند برای حکومت جمهوری اسلامی بیشتر محل اهمیت است، توسط صدا و سیما پوشش داده می‌شود.
 
امروز حتی یک نماینده‌ استان آذربایجان شرقی در مجلس شورای اسلامی هم به منتقدان صدا و سیما پیوست و گفت که مردم مناطق آسیب‌دیده دارند اوج بی‌توجهی صدا و سیما را به اخبار مربوط به زلزله می‌بینند. ولی به نظر می‌رسد، آنچه در واقع، در درون صدا و سیما در حال اتفاق افتادن است، این است که مسئولان صدا و سیما و خبرنگاران رسانه‌‌‌ای مثل رادیو و تلویزیون دولتی، کمترین اهمیت را به نسبت بقیه مسائل موجود، به اخبار مربوط به مناطق زلزله‌زده در داخل کشور می‌دهند.
 
بر اساس آخرین بررسی‌ها، آخرین آمار تلفات انسانی این زلزله تا این ساعت چه بوده و این تفاوت آماری که ارائه می‌شود، از چه چیزی نشئت می‌گیرد؟
 
فاصله‌ جغرافیایی زیادی که بین مناطق زلزله‌زده وجود داشته، باعث شده که آمار واحد و منسجمی داده نشود و نیروهای امدادی نیز با تأخیر بسیار زیادی توانسته‌اند خودشان را به منطقه برسانند و به همین خاطر، نتوانسته‌اند آمار واحدی را در این رابطه ارائه بدهند.
فرماندار اهر در آخرین آماری که اعلام کرده، گفته که ۳۰۰ نفر تاکنون جان خودشان را بر اثر زلزله از دست داده‌اند و حداقل دو هزار و ۵۰۰ نفر هم جزو مجروحان آن هستند. البته آن طور که اعلام کرده‌اند، به نظر می‌رسد عملیات امداد و نجات تمام شده و تمام مجروحان احتمالی حادثه هم به بیمارستان‌های شهر تبریز و دیگر شهرها منتقل شده‌اند.
 
آنطوری که خود مسئؤلان دولتی می‌گویند، فاصله‌ جغرافیایی زیادی که بین مناطق زلزله‌زده وجود داشته، باعث شده که آمار واحد و منسجمی داده نشود و نیروهای امدادی نیز با تأخیر بسیار زیادی توانسته‌اند خودشان را به منطقه برسانند و به همین خاطر، نتوانسته‌اند آمار واحدی را در این رابطه ارائه بدهند.
 
خبرنگاران و رسانه‌ها هم به آن شکل حضور نداشته‌اند. عده‌ای از خبرنگاران روزنامه‌های اصلاح‌طلب و مستقل‌تر در داخل کشور که توانسته‌اند خود را به مناطق آسیب‌دیده برسانند، طبیعتاً به آمارها و مسئولان دولتی دسترسی کمتری دارند و هنوز آماری را اعلام نکرده‌اند.
 
با توجه به اینکه هنوز ستاد متمرکز بررسی و مدیریت بحران در مناطق آسیب‌دیده به آن شکل ایجاد نشده است، آمارهایی هم که اعلام می‌شود، از مجاری و کانال‌های مختلفی اعلام می‌شود و همین مسئله باعث تفاوت‌های زیادی شده که در آمار کشته‌ها و مجروحان این حادثه وجود دارد.
 
آب و هوای منطقه و بافت جغرافیایی مناطق زلزله‌زده به چه شکل است؟ آیا امکانات لازم برای اسکان بازماندگان این حادثه، به ویژه در شب‌ها، فراهم شده است؟
 
گزارش‌هایی که برخی خبرنگاران در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند، حاکی از آن است که کار امداد و نجات تمام شده و اکثر افرادی که خانه‌های خودشان را از دست داده‌اند، به خصوص در بافت‌های فرسوده و روستایی، در چادرهای جمعیت هلال احمر اسکان داده شده‌اند.
 
منطقه‌ای که در کانون زلزله قرار داشته، یعنی منطقه‌ی اهر، هریس و ورزقان، جزو مناطق سردسیر ایران هستند و بعید به نظر می‌رسد شب‌های خیلی گرمی داشته باشند.
منطقه‌ای که در کانون زلزله قرار داشته، یعنی منطقه‌ی اهر، هریس و ورزقان، جزو مناطق سردسیر ایران هستند. البته درست است که الان ما در اواسط ماه مرداد، گرم‌ترین ماه سال در ایران، به سر می‌بریم، ولی این مناطق به طور خاص، مناطقی هستند که بعید به نظر می‌رسد شب‌های خیلی گرمی داشته باشند.
 
اعلام هم شده، چه توسط نمایندگان این مناطق در مجلس و چه توسط مسئولان دولتی و خبرنگارانی که در آنجا حضور دارند که پتو، آب آشامیدنی، غذا، برخی امکانات دارویی و سایر اقلام مورد نیاز برای اسکان مردم در شب‌ها، الان مهم‌ترین نیازهای مردم آسیب‌دیده را تشکیل می‌دهد.
 
وضعیت راه‌های رفت و آمد در مناطق زلزله‌زده چگونه است؟ آیا راه‌ها و جاده‌ها هم آسیب دیده‌اند؟
 
بله، آنطور که اعلام شده، برخی از راه‌ها دچار آسیب شده‌اند. منتها مسئله این است که در چنین مواردی نیروهای امدادی هستند که باید رفت و آمد کنند.
 
نیروهای امدادی و نیروهای هلال احمر اعلام کرده‌اند برای این‌که سهولت تردد بین مناطق آسیب‌دیده و بقیه‌ی شهرها وجود داشته باشد، مردم از سفر به این مناطق زلزله‌زده فعلاً خودداری کنند.
خبرنگارانی هم که توانسته‌اند خود را به این مناطق برسانند، اعلام کرده‌اند که نیروهای امدادی و نیروهای هلال احمر اعلام کرده‌اند برای این‌که سهولت تردد بین مناطق آسیب‌دیده و بقیه‌ی شهرها وجود داشته باشد، مردم از سفر به این مناطق زلزله‌زده فعلاً خودداری کنند.
 
مشکلی که وجود دارد، این است که منطقه‌ خسارت‌دیده، اساساً دارای بیمارستان نیست و تمام مجروحان حادثه باید از آن مناطق جمع‌آوری و با آمبولانس به شهرهایی مثل تبریز و اردبیل اعزام بشوند. این مسئله نیازمند آن است که راه‌ها و جاده‌های مواصلاتی باز باشد و این‌طور که اعلام شده، از مردم هم خواسته شده که به همین خاطر از سفر به این مناطق خودداری کنند تا این جاده‌ها که دچار آسیب هم شده‌اند، باز بمانند.
 
در همین زمینه: