اکبر فلاح‌زاده − اوکراین که همراه لهستان برگزارکننده مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپاست، می‌خواست با استفاده از امتیاز میزبانی، مهمانان را نمک گیر کند و در سطح بین‌المللی نیز چهره‌ای شایسته و متمدن از خود نشان دهد.

اما مشکل این جاست که اوکراین میانه اش با اتحادیه اروپا شکرآب است. علت، بدرفتاری دولت اوکراین با یولیا تیموشنکو (Julia Timoschenko)، نخست‌وزیر سابق کشور است که اکنون در زندان به سر می‌برد.

 
اروپا می‌گوید کشورهای این اتحادیه باید به ارزشهای انسانی احترام بگذارند.اشتفان فوله، از مسئولان اتحادیه اروپا، قبل از شروع بازی‌ها گفته بود که شیوه‌ی رفتار با تیموشنکو با موازین اتحادیه اروپا مغایرت دارد. قبل از او هم هانس-پیتر فریدریش (Hans-Peter Friedrich) وزیر کشور آلمان حضور در بازی آلمان و هلند در اوکراین را مشروط به دیدار با یولیا تیموشکنو کرده بود. او صراحتا گفته بود “برای من سخت است که به عنوان وزیر ورزش در میان تماشگران فوتبال بنشینم، و بدانم که چند کیلومتر آن طرف تر درهمان شهر با کسی بر خلاف موازین شناخته شده حقوق بشر و قواعد مشترک دنیای متمدن برخورد می‌شود.” کمیسار قضایی اتحادیه اروپا به میشل پلاتینی، رئیس فدراسیون فوتبال اروپا نامه نوشته و دلیل حضور نیافتن خود در اوکراین را “نقض حقوق‌بشر و رفتار غیرانسانی با تیموشنکو” اعلام کرد.
 
علاوه بر اینها سخنگوي كميسيون اتحاديه اروپا در بروكسل نیز قبل از برگزاری بازی‌ها گفت كه مسئولان سیاسی تمام ۲۷ كشور عضو اين اتحاديه به نشانه اعتراض نسبت به نقض حقوق بشر در اوكراين از شركت در مسابقات فوتبال جام ملت هاي اروپا خودداری خواهند كرد.
 
 یوآخیم گاوک، رئیس‌جمهور آلمان نیز سفر خود به اوکراین را لغو کرد. اوکه قرار بود اواسط ماه مه به یالتا در جزیره کریمه اوکراین سفر کند، در هماهنگی با آنگلا مرکل از سفر صرف نظر کرد .
 
یولیا تیموشنکو به اتهام فساد مالی در یک محاکمه جنجالی به ۷ سال زندان محکوم شد. اما برای اینکه توجهات به جای فوتبال به حقوق بشر جلب نشود، دومین دادگاه او به بعد از فینال یورو ۲۰۱۲ موکول شده است.
 
اما فشارهای سیاسی فقط به سفر نکردن محدود نماند و به تهدید اقتصادی و سیاسی نیز کشیده شد.
 گابریل، رهبر حزب سوسیال دمکرات آلمان گفته است که “نقض حقوق بشر در اوکراین توافقنامه همکاری‌های اوکراین و اتحادیه اروپا را به خطر انداخته است”. به عقیده او مادام که مردم اوکراین به دلایل سیاسی به زندان می‌افتند و مورد بدرفتاری قرار می‌گیرند، نمی‌توان انتظار داشت که رابطه اتحادیه اروپا با آن کشورعادی باشد.
 
پیش زمینه سیاسی
 
یولیا تیموشنکو از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۱۰ میلادی به مدت دو دوره نخست وزیر اوکراین بود. اما دو سال پیش در دور دوم انتخاب ریاست جمهوری با اختلاف اندک به رقیب سرسخت اش ویکتور یانوکویچ باخت. رقابت با یانوکویچ به چندین سال قبل برمی گردد و پای روسیه و الیگارشی مالی را نیز به میان می‌کشد. در آن زمان یانوکویچ در انتخاباتی که روز۳۱ اکتبر ۲۰۰۴ برگزار شد با پشتیبانی روسیه پیروز شد. اما رقبای او که متمایل به غرب بودند، او را به تقلب در انتخابات متهم کردند. مردم به طرفداری از ویکتور یوشچنکو که ظاهرا به دست عوامل یانوکویچ مسموم شده بود، به خیابان‌ها ریختند و دست به اعتراضاتی زدند که به “انقلاب نارنجی” معروف شد. در آن زمان یولیا تیموشنکو هم در کنار یوشچنکو جزو رهبران مخالفان بود. سرانجام زیر فشار اعتراضات و تظاهرات مردم دیوان عالی اوکراین انتخابات را باطل اعلام کرد و همان سال با حضور ناظران بین‌المللی انتخاباتی برگذار شد که یوشچنکو با کسب ۵۴ درصد از آرا به عنوان سومین رییس جمهور اوکراین انتخاب شد و انقلاب نارنجی اکراین به پیروزی رسید.
 
یولیا تیموشنکو بعد از دو دوره نخست وزیری در سال ۲۰۱۰ نامزد ریاست جمهوری شد اما به به رقیب دیرینه ایش یانوکویچ باخت، ولی این پایان ماجرا نبود. چون او متهم شد که در زمان تصدی مقام نخست وزیری اوکراین، از مقام خود سوء استفاده کرده و با امضای یک قرارداد معاملۀ گاز با مسکو در سال ۲۰۰۹ بین شرکت نفت و گاز اوکراین و شرکت روسی گازپروم میلیون‌ها دلار به اوکراین زیان زده است. به نوشته مجله آلمانی سیسرو (cicero) در این معامله اوکراینی‌ها برای هر هزار متر مکعب گاز ۴۵۰ دلار می‌دهند که دویست دلار بیش از قیمت جهانی است و روی هم ۱۳۷ میلیون یورو به اکراین ضرر زده. به نوشته این نشریه اقتصاد و سیاست اوکراین به فساد آلوده است و تیموشنکو نیز طبق اظهارارت اوکراینی‌های مورد گفتگوی این نشریه چندان آش دهن سوزی نیست و هیچ بعید نیست در فساد مالی دست داشته بوده باشد. منتهی مسئله بر سر این است که رقیبان او نیز دمشان به الیگارشی مالی بند است. به هرحال تیموشنکو به علت آنکه از گردانندگان انقلاب نارنجی و از هواداران پیوستن اوکراین به اتحادیه اروپا و به پیمان ناتو است، مورد عنایت غرب است.
 
در آستانه شروع مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپا، اتحادیه اروپا قصد داشت اوکراین را به علت نقض حقوق بشر تحریم سیاسی کند. مرکل صدراعظم آلمان نیز بارها رژیم یانوکوویچ را به شدت مورد انتقاد قرار داد و از او خواست تا خانم تیموشنکو را برای معالجه به آلمان بفرستد. اما عجیب این جاست که رفته رفته این موضع عوض شد، هر چند که رژیم اوکراین هیچ انعطافی از خود نشان نداد.
 
تیموشنکوبه اتهام فساد مالی در یک محاکمه جنجالی به ۷ سال زندان محکوم شد. اما برای اینکه توجهات به جای فوتبال به حقوق بشر جلب نشود، دومین دادگاه او به بعد از فینال یورو ۲۰۱۲ موکول شده است.
 
مقامات کشورهای غربی محکومیت تیموشنکو را سیاسی و نوعی پاپوش دوزی برای انتقام گیری دانستند. مخالفان عکسهایی از یولیا تیموشنکو منتشر کردند که در آنها آثاری از کبودی روی بدن او دیده می‌شود. به گفته آنها تیموشنکو برای انتقال به بیمارستان محلی از سوی زندانبان مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.
 
از این گذشته به نوشته اشترن رقیبان سیاسی کوشیده‌اند در کنار فساد و اختلاس، پای تیموشنکو را به قتل یک تاجر اوکراینی که شانزده سال پیش اتفاق افتاده، نیز بکشانند.
 
فوتبال و حقوق بشر
 
در آستانه شروع مسابقات فوتبال جام ملت‌های اروپا، اتحادیه اروپا قصد داشت اوکراین را به علت نقض حقوق بشر تحریم سیاسی کند. مرکل صدراعظم آلمان نیز بارها رژیم یانوکوویچ را به شدت مورد انتقاد قرار داد و از او خواست تا خانم تیموشنکو را برای معالجه به آلمان بفرستد. اما عجیب این جاست که رفته رفته این موضع عوض شد، هر چند که رژیم اوکراین هیچ انعطافی از خود نشان نداد.
 
به ویژه بعد از پیروزی آلمان در دوره یک چهارم نهایی و رسیدن به مرحله نیمه نهایی ورق برگشت: سیاستمداران که شور و شوق ملی را بعد از پیروزی آلمان در مقابل تیم یونان دیده بودند، احساس کردند که وقت میوه چینی است: به نوشته رسانه‌های آلمانی مرکل بعد از بازی با یونان از شدت شوق به کابین بازیکنان آلمان رفته و گفته بوده اگر به فینال برسند در ورزشگاه حضور خواهد یافت. این چرخش صد و هشتاد درجه‌ای فقط به مرکل محدود نماند: توماس اشتروبل (Thomas Strobl) از رهبران حزب دمکرات مسیحی هم یک پله پایین آمد و گفت حضور در ورزشگاه ایرادی ندارد، فقط به مرکل توصیه کرد یک شال نارنجی که رنگ مخالفان است، روی دوشش بیاندازد. دیگر کسی چندان نگران حال تیموشنکو نیست. خود تیموشنکو هم وقتی دیده که خیلی‌ها پا سست کرده اند، با ارسال پیامی از رهبران اتحادیه اروپا درخواست کرده که بازیهای جام ملتهای اروپا را تحریم نکنند.
 
بسیاری از افراد سر شناس احزاب مخالف دولت آلمان (سوسیال دمکرات‌ها و سبزها) هم در صورت رسیدن آلمان به فینال، حضور مرکل در شهر کیف را بلامانع دانستند، منتهی به این شرط که مرکل یک سری هم به تیموشنکو در زندان بزند.
 
کلودیا روت رهبر حزب سبزها از جمله معدود سیاستمدارانی است که مخالف هرگونه حضور سیاسی در کیف است.

اما از دودوزه بازی سیاستمداران که بگذریم، موضع مردم و مخالفان روشن است. به نوشته اشترن در شبکه‌های اجتماعی از جمله توییتر پیامهای زیادی رد و بدل می‌شود که سفر به کشوری با یک رژیم پلیسی را به سخره می‌گیرند. کاریکاتورهای بسیاری هم با همین موضوع در رسانه‌های مختلف به چاپ رسیده که رهبران اروپا را دست انداخته‌اند.
 

با این حال هیجان عظیم اجتماعی که فوتبال ایجاد می‌کند چنان وسوسه انگیزاست که سیاستمداران به هر کلکی هم که شده راهی پیدا می‌کنند تا از این نمد کلاهی برای خود بدوزند.