سخنگوی سازمان انرژی اتمی از افزایش ظرفیت و سرعت روند تولید اورانیوم در تأسیسات هستهای ایران خبر داد. بهروز کمالوندی اما با صراحت اعلام کرد که ایران در نظر ندارد شاخص ظرفیت سانتریفیوژها را تغییر دهد، بلکه در نطنز با همان تعداد سانتریفیوژهایی که از قبل در چارچوب برجام نصب بودند غنیسازی اورانیوم را انجام میدهد. کمالوندی از اروپا خواست تا وقت باقی است به تعهداتش عمل کند.
چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت شورای عالی امنیت ملی در سالگرد خروج آمریکا از توافق هستهای با صدور بیانیهای خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران محدودیتهای مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده و ذخایر آب سنگین را رعایت نمیکند. حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی در نامه متحدالشکلی کاهش تعهدات ایران در برجام را به اطلاع سران پنج کشور بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و روسیه رساند. روز گذشته یک مقام مطلع در سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که اجرای برنامههای مربوط به توقف برخی تعهدات ایران در برجام که در بیانیه شورای عالی امنیت ملی بر آن تاکید شده آغاز شده است.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی پنجشنبه ۱۶ مه/ ۲۶ اردیبهشت در گفتوگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت:
«دستورات برای سرعت دادن به افزایش ظرفیت و روند تولید در دو حوزه اورانیوم غنیشده و آب سنگین به بخش فنی ابلاغ شده و کارها در حال انجام است. در حال حاضر برنامهای برای افزایش ظرفیت و روند تولید با تغییر شاخص ظرفیت سانتریفیوژها نداریم. افزایش ظرفیت و روند تولید با همان تعداد سانتریفیوژهایی که از قبل در چارچوب برجام نصب بودند در نطنز انجام میشود.»
در سال ۱۳۸۹ تاسیسات نطنز هدف بدافزاز استاکسنکس قرار گرفت. همزمان با افزایش غنیسازی اورانیوم وزیر ارتباطات ایران روز پنجشنبه در پیامی از طراحی و «آزمایش موفقیتآمیز» یک سپر دفاعی برای فضای مجازی خبر داد. به گفته محمدجواد آذری جهرمی این فایروال «عملا خرابکاری صنعتی مثل استاکسنت را در شبکههای برق و امثال آن خنثی میکند.»
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در ادامه گفتوگو با ایسنا درباره نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر افزایش ظرفیت تولید اورانیوم غنیشده و آب سنگین در تأسیسات نطنز گفت:
«در برخی مراحل و برای انجام برخی کارهای فنی اطلاع قبلی به آژانس لازم است که به موقع این کار انجام شده و میشود.»
بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تهران میتواند به میزان ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده و به میزان ۱۳۰ تن آب سنگین تولید کند. مازاد این تولیدات باید به خارج از ایران صادر شود. آمریکا اما دو معافیت مرتبط با فعالیتهای هستهای ایران را تمدید نکرد. یکی از این معافیتها به ایران اجازه میداد آب سنگین مازاد خود را به عمان منتقل کند. معافیت دوم مربوط به مبادله اورانیوم غنی شده در ازای کیک زرد بود که آن هم لغو شد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت:
«آنچه در عمان داریم را فعلاً نگه میداریم تا اگر خواستیم آن را به فروش رسانده و یا هر وقت کشور بخواهد آن را برمیگردانیم. دیگر به سقف ۱۳۰ تن متعهد نیستم و اگر از این سقف عبور کنیم، مشکل ما نیست بلکه مشکل طرف مقابل است. اگر طرفهای مقابل حاضر در برجام به تعهداتشان عمل کنند ما هم به طور کامل به تعهداتمان برمیگردیم. دو ماه فرصت دادهایم اما اگر بعد از آن اتفاقی نیفتد، ما اقدامات تعیین شده دیگر مربوط به تعهداتمان در برجام را کنار خواهیم گذاشت و مسئولیتش با آنهاست.»
کاهش تعهدات ایران در سطح کنونی به معنای نقض توافق هستهای نیست. شورای عالی امنیت ملی به کشورهای باقیمانده در برجام ۶۰ روز فرصت داده که به تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی عمل کنند. در غیر اینصورت در مرحله بعدی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرنسازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. این به معنای نقض برجام است. یکی از راهکاری برونرفت از این بحران این است که ایران نفت خود را از طریق روسیه در اختیار اتحادیه اروپا بگذارد و در ازای آن از مجرای کانال مالی موسوم به اینستکس از اروپا کالا و خدمات دریافت کند. گزارشهای تأیید نشدهای از عدم رغبت اروپا به معامله با روسیه منتشر شده است.
کمالوندی احتمال هرگونه مذاکره با آمریکا در شرایط کنونی را رد کرد:
«اگر مذاکره با آمریکا بر این مبنا باشد که “هر چی دارید را بدهید”، طبیعی است مذاکرهای اتفاق نمیافتد.»
روز گذشته ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به ایران توصیه کرد که به توافق هستهای پایبند بماند. پوتین هشدار داد که در غیر این صورت، «همگان ایران را مقصر خواهند شمرد.»
بیشتر بخوانید: