بیژن روحانی – بحران ریزگردها باز هم پای دستگاه‌های مختلف اجرایی را در ایران به میان کشیده است. ریزگردهایی که گرچه بر سر چگونگی مقابله با آن‌ها اختلاف نظرهایی میان کارشناسان هست، اما کسی در این تردید ندارد که ورود آن‌ها برابر است با مختل شدن زندگی عادی مردم و به وجود آمدن مشکلات بهداشتی و محیطی.

با دوباره بحرانی شدن وضعیت ریزگردها، یکی از مدیران شهری در تهران با انتقاد از آنچه که «رسانه‌های بیگانه» نامیده، خواسته است کسی اجازه ندهد این رسانه‌ها مشکلات و معضلات زیست‌محیطی را مطرح کنند و «دستاوردهای حماسی و ملی» ایران را، به گفته‌ او، زیر سئوال ببرند. به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمد هادی حیدرزاده، رییس ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهر تهران، گفته است این بحران باعث کاهش گردشگری در ایران شده است. با این حال این مقام مسئول توضیحی در خصوص ارتباط «دستاوردهای حماسی ایران» با ریزگردها و اینکه آیا این رسانه‌ها نقشی در تولید این پدیده‌های مخرب داشته‌اند یا خیر نداده است.

در سال‌های اخیر که مسأله ریزگردها بحث‌برانگیز شده است، رسانه‌ها و خبرگزاری‌های داخل ایران و روزنامه‌های چاپ کشور با توجه به اهمیت موضوع و تأثیری که بر سلامتی شهروندان ایرانی می‌گذارد، به‌طور گسترده به پوشش این خبر پرداخته و از آن عکس و گزارش تهیه کرده‌اند. بسیاری از مقامات مسئول در ایران، از سازمان محیط زیست گرفته تا وزارت بهداشت نیز در مورد تأثیرات خطرناک این پدیده بر جسم و جان شهروندان هشدار داده‌اند. با این حال به نظر می‌رسد برخی مسئولان شهری تمایل دارند با نادیده گرفتن حجم انبوه مطالب و خبرهایی که داخل خود ایران تهیه شده است، توجه رسانه‌ای به این موضوع را فقط به رسانه‌های خارج از ایران مرتبط سازند.

محمد هادی حیدرزاده در ادامه،منشاء تولید ریزگردها را در خارج از مرزهای ایران دانسته است و به همین خاطر پیشنهاد داده است شورای عالی امنیت ملی در این زمینه وارد عمل شود و مذاکرات فرامنطقه‌ای را برای این حل این مشکل پیگیری کند.

نصب دستگاه تصفیه هوا در مدارس و ادرات

با ورود دوباره ریزگردها به آسمان ایران، سازمان محیط زیست از برنامه‌های خود برای مقابله با این پدیده خبر داده است. به گفته محمد جواد محمدی‌زاده، رییس سازمان محیط زیست ایران، اکنون ۲۳ استان کشور با این پدیده مواجه هستند. او همچنین از ارسال نامه‌ گلایه‌آمیز ایران به عراق خبر داده است.

اما بحران ریزگردها در برخی مناطق به میزانی جدی شده است که اکنون رییس سازمان محیط زیست از ضرورت نصب دستگاه تصفیه هوا در کلاس‌های درس، سربازخانه‌ها و ادرات دولتی سخن می‌گوید. به گفته‌ محمدی‌زاده اکنون این طرح در تعدادی از این مکان‌ها انجام شده است و سازمان محیط زیست امیدوار است بتواند در سال جاری تمام این مراکز در سرتاسر ایران را به چنین دستگاه‌هایی مجهز کند تا در صورت ورود ریزگرد مشکلی پیش نیاید. به گفته‌ محمدی‌زاده، مالچ پاشیدن در مناطقی که تولید ریزگرد می‌کنند نیز همچنان در دستور کار این سازمان است.

آلودگی میکروبی و قارچی در ریزگردها

خبرگزاری فارس در ایران نیز به نقل از کاظم ندافی، رییس «سلامت محیط و کار» در وزارت بهداشت، گزارش داده است که تمام ترکیبات موجود در این ریزگردها آزمایش شده و مشخص شده است آنها دارای بار میکروبی و قارچی بالایی هستند که موجب عفونت در دستگاه تنفسی می‌شود.به گفته‌ این مقام مسئول در وزارت بهداشت، چون ریزگردها منشاء خارجی دارد بنابراین نمی‌توان راه حلی داخلی برای آن پیدا کرد، اما ایران از طریق نمایندگان سازمان جهانی بهداشت اقدام کرده است تا به عراق تذکر دهند. به گفته ندافی، مشکلات داخلی عراق مانع از آن شده است تا به مسأله ریزگردها توجه شود. او از کسانی که مجبور به فعالیت در فضای آزاد هستند خواسته‌است به هنگام وجود ریزگرد از ماسک‌های ویژه استفاده کننند. او همچنین استفاده از کولرهای آبی را نیز در این شرایط نامناسب توصیف کرده زیرا باعث محبوس شدن ریزگردها در فضای خانه‌ می‌شود.

ریزگردهای خارجی و غبارهای داخلی

در حالی که به گفته‌ اکثر کارشناسان در حدود نود درصد از ریزگردهایی که آسمان ایران را غبارآلود می‌کنند از کشورهای دیگر به خصوص عراق وارد می‌شوند، اما بخش دیگری از این بحران نیز مربوط به بیابان‌های ایران و تالاب‌هایی است که اکنون خشک شده‌اند. با خشک شدن تالاب هامون در جنوب شرقی ایران، بادها و طوفان‌های موسمی در این منطقه گرد و غبار فراوانی را از بیابان‌های اطراف به داخل شهرها و روستاهای استان سیستان و بلوچستان انتقال می‌دهند. خبرگزاری مهر گزارش داده است که گرد و غبار در این مناطق گاهی به چند برابر حد استاندارد می رسد و مردم را مجبور به خانه‌نشینی می‌کند.به گفته‌ رییس دانشگاه علوم پزشکی شهر زابل، تنها در چند روز گذشته بیش از صد نفر به دلیل بیماری‌های تنفسی ناشی از گرد و غبار به این بیمارستان مراجعه کرده‌اند.