کتاب «زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش» (نگرانی‌های جنسیتی در مدرنیته ایرانی) نوشته افسانه نجم‌آبادی (به ترجمه آتنا کامل و ایمان واقفی) مجوز فروش در نمایشگاه کتاب تهران را دریافت نکرده است. افسانه نجم‌آبادی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه هاروارد در رشته مطالعات زنان، جنسیت و تاریخ (به ویژه مطالعات تاریخی در قرن نوزدهم میلادی در ایران) است. او این اثر پژوهشی درباره زیبایی کمال مطلوب در فرهنگ ایرانی را به زبان انگلیسی منتشر کرده. ترجمه فارسی این کتاب را انتشارات تیسا در سال ۹۶ منتشر کرده است. مباحث اصلی کتاب آن‌طور که نجم‌آبادی آن‌ها را تقسیم‌بندی کرده در سه فصل بر متون تصویری استوارند. به نوشته این استاد دانشگاه هاروارد: «تصور از زیبایی در اوایل دوره قاجاریه در ایران عمدتاً فارغ از وجوه جنسیتی بود؛ به عبارت دیگر، زنان و مردان زیبا، با ویژگی‌های بسیار مشابهی از نظر بدنی و چهره به تصویر درمی‌آمدند. گاهی تنها وجه تمایز مرد از زن در بازنمایی‌های تصویری، شیوه پوشش در سر آن‌ها است.» در مقابل چهره‌های سلطنتی مردم عادی هم قرار داشتند. نویسنده مثالی می‌آورد - مرتضی علی، پسر ۱۶ ساله امام جماعت: «شانزده ساله و برای طلعت چون ماه شب چهارده. هر روز هزار کشته از سر گذشته پریشان، مانند زلف و کاکل خود پیش رو و دنبال داشت. شیعیان از محبت مرتضی علی سنی شدند.» نویسنده به همین سیاق ادامه می‌دهد و ضمن شرح زیبایی بی‌رحمانه مرتضی علی، غم اندوه عشاقش را هنگامی که وی در سال ۱۱۷۱ قمری به قتل رسید توصیف می‌کند.
30 April 2019
