نگار نخعی – هانیبال الخاص، یکی دیگر از هنرمندان پیشگام و یکی از نام‌آور‌ترین و تأثیرگذار‌ترین نقاشان معاصر محسوب می‌شود که هم به دلیل نقاشی‌هایش و هم به خاطر شاگردان فراوانی که تربیت کرده، حضوری ملموس و تأثیرگذار در چند دهه نقاشی ایران داشته است.
هانیبال الخاص در سال ۱۳۰۹ در خانواده‌ای آشوری در کرمانشاه متولد شد. پدر و عمویش از شاعران سر‌شناس آشوری هستند و هانیبال الخاص خود نیز در کنار نقاشی، شعر می‌سرود و شعرهایی از شاعران فارسی زبان از جمله حافظ، فردوسی، ایرج میرزا، پروین اعتصامی، میرزاده عشقی و نیما یوشیج را به آشوری برگردانده است.
او نقاشی را از کودکی آغاز کرد و پس از رفتن به تهران، به کلاس‌های جعفر پتگر رفت و نقاشی را به صورت جدی‌تری پی گرفت. پس از آن برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت. ابتدا رشته پزشکی را برگزید، اما پس از مدتی به فلسفه روی آورد و سرانجام نقاشی را انتخاب کرد و ابتدا فوق‌لیسانس تصویرسازی و بعد‌تر در سال ۱۹۵۸ فوق‌لیسانس هنرهای تجسمی را از انستیتو هنر شیکاگو دریافت کرد.
او در بازگشت به ایران، پنج سال در هنرستان پسران، ۱۷ سال در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، شش سال در دانشکده مانتیسلو ایالت ایلینویز آمریکا و هفت سال در دانشگاه آزاد تدریس کرد و در کنار آن‌ها، در گالری‌های خصوصی و منزل خود نیز به طور پیوسته در کار تربیت شاگرد بود.
از هانیبال الخاص به عنوان آغازگر نقاشی فیگوراتیو در ایران یاد کرده‌اند. چهره آدمی و فیگور زن و مرد، بخش ثابت و جدایی‌ناپذیر نقاشی‌های الخاص است. آن‌گونه که خود گفته هرگز از تماشای چهره آدم‌ها خسته نمی‌شد و تصویر این چهره‌ها دغدغه همیشگی او بود.
این فیگور‌ها در کار الخاص با عناصر دیگری همراه بوده‌اند؛ عناصری متنوع که دامنه آن‌ها از اسطوره‌ها تا ایماژ‌ها و مضمامین ایدئولوژیک چپگرایانه ناشی از نزدیکی او به حزب توده گسترده است و به کار‌هایش سویه‌ای انقلابی بخشیده است.
هانیبال الخاص، نقاشی مضمون‌گراست با تکنیکی ساده و گریزان از انتزاع و تجرید. به همین دلیل، کار‌هایش آکنده از چهره‌ها و نمادهای اسطوره‌ای، آیین‌ها و رسوم و سمبل‌ها است که تحت تأثیر هنر نگارگری ایران، با رنگ‌هایی مسطح، سریع و ساده نقش گرفته‌اند و با حفظ وجهه سمبولیک خود، راوی قصه‌ای هستند که نقاش، در دوره‌های مختلف گاه از چشم یک آشوری مسیحی، گاه از دید یک هنرمند انقلابی، گاه از نگاه یک ایرانی وابسته و وامدار به اسطوره‌هایش و گاه از نگاه یک روشنفکر و شاعر همنشین با نویسندگان و شاعران همدوره خود روایت می‌کند.
او به ویژه در دهه چهل و پنجاه، همراه با گرایش‌های آوانگاردیستی آن دوران، نمایشگاه‌هایی ابتکاری وغیر منتظره مانند نمایشگاه سالگرد درگذشت نیما یوشیج که در واقع یک هپنینگ Happening بود، برگزار کرد و یا به مقابله با کسانی که پرداخت که به گمان او هنری مدرنیستی و تقلیدی را رواج می‌دادند و از سیاست و تعهد گریزان بودند.
او که پیش از انقلاب، هنرمندی سیاسی و چپگرا محسوب می‌شد، پس از انقلاب، تحت تاثیر هنر انقلابی مکزیک از پایه‌گذاران نقاشی دیواری شد و از جمله همراه با شماری از دیگر نقاشان، بر روی دیوار سفارت آمریکا که توسط دانشجویان پیرو خط امام اشغال شده بود، نقاشی‌های «ضد امپریالیستی» کشید و نامش به عنوان یکی از هنرمندان انقلابی تثبیت شد و تأثیری عمده بر نقاشی دیواری ایران پس از انقلاب بر جای گذاشت.
او پس از سرکوب احزاب و جریان‌های چپگرا در اواسط دهه ۶۰ به آمریکا مهاجرت کرد و حدود یک دهه بعد مجدداً به ایران بازگشت و از نو به کار آموزش پرداخت.
هانیبال الخاص، در کنار آموزش نقاشی، خود نقاشی فعال بود و در بیش از پنج دهه فعالیت هنری، آثارش را در بیش از یکصد نمایشگاه انفرادی و بیشتر از ۲۰۰ نمایشگاه گروهی در ایران و نقاط مختلف جهان به نمایش گذاشت.
او همچنین علاوه بر تألیف مجموعه پنج جلدى اصول طراحى، نقاشى، تاریخ هنر و مجسمه‌سازى برای مدارس و آموزشگاه‌های حرفه‌ای ایران، برای ده‌ها کتاب، طرح روی جلد کشید و ده‌ها کتاب را با نقاشی‌های خود مصور کرد و برخی از داستان‌ها، اشعار و ترجمه‌هایش را نیز به چاپ سپرد.
هانیبال الخاص، در سن هشتاد سالگی، در روز ۲۳ شهریور سال ۱۳۸۹ در کالیفرنیای آمریکا و در حالی درگذشت که شماری از آثارش در نمایشگاه «هنر معاصر ایران» در یکی از گالری‌های تهران به نمایش درآمده بود.
ویدئو: پاره‌ای از آثار هانیبال الخاص