پنج فروند هواپیمای «ایتیآر» (ATR) درست یک روز پیش از اجراییشدن نخستین دور از تحریمهای ایالات متحده علیه ایران وارد فرودگاه تهران شدند.
به گزارش خبرگزاری دولتی دانشجویان ایران (ایسنا)، این هواپیماهای ملخدار از نوع ATR ۷۲-۶۰۰ یکشنبه ۱۴ مرداد پس از سوختگیری در فرودگاه ارومیه وارد تهران شدند.
قرارداد خرید ۲۰ فروند هواپیمای «ایتیآر» بین این شرکت ایتالیاییـفرانسوی و هواپیمایی ایرانایر ۲۰ فروردین گذشته بسته شد.
به گزارش ایسنا، ایرانایر درباره چگونگی تأمین مبلغ خرید این هواپیماها توضیحی ارائه نداده است. به دلیل سر باز زدن تمام بانکهای بینالمللی از تأمین خط اعتباری مالی برای ایران، ایسنا احتمال داده که هزینه خرید این ایتیآرها همچون هواپیماهای برجامی پیشین نقدی پرداخت شده باشد.
پیش از این قرار بود ایران ۱۵ درصد هزینه را نقدی و ۸۵ درصد را از طریق خط اعتباری مالی بانکها تأمین کند. اما با خروج دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده از توافق هستهای با ایران (برجام)، بانکهای بینالمللی از هراس تحریمهای آمریکا مراودات تجاری با ایران را متوقف کردهاند.
آخرین هواپیماهای برجامی؟
ایران پیش از امضای برجام در ۲۰۱۵ به دلیل تحریمهای ایالات متحده قادر به خرید هواپیما نبود. نوسازی ناوگان فرسوده هوایی ایران که تا کنون به حوادث مرگبار هوایی متعددی راه برده، یکی از دستاوردهای برجام تلقی میشد.
ایران پس از برجام با شرکتهای هواپیمایی ایرباس، بوئینگ و ایتیآر برای خرید ۲۰۰ فروند هواپیما قرارداد امضا کرد: ۸۰ فروند بوئینگ، ۱۰۰ فروند ایرباس، و ۲۰ فروند ایتیآر.
اصولگرایان منتقد دولت روحانی و توافق هستهای، موسوم به «دلواپسان» پیش از این قرارداد خرید هواپیما از بوئینگ را به شدت نقد کردهبودند و آن را هزینه گزافی دانستهبودند که ریختن سود به جیب آمریکا است.
اما خروج آمریکا از این توافق هستهای باعث شد که این قراردادها معلق شوند. از آنجا که در هواپیماهای ساخت شرکتهای اروپایی قطعات آمریکایی وجود دارند، تحریمهای هستهای علیه ایران در مورد این شرکتها نیز صادق خواهد بود.
تا کنون تنها ۱۶ هواپیمای برجامی از این ۲۰۰ فروند به ایران تحویل داده شده است که سه فروند آن ایرباس و ۱۳ فروند دیگر ایتیآر هستند. هواپیماهای ایتیآر برای مسافرتهای با فاصله کوتاه و در داخل کشور استفاده میشوند.
شرکت هواپیمایی بوئینگ نیز چهارشنبه ۶ ژوئن/ ۱۶ خرداد اعلام کرد که به دلیل بازگشت تحریمها از رابطه تجاری ایران کنارهگیری میکند و هیچیک از ۸۰ فروند هواپیمایی را که ایران خریده، تحویل این کشور نخواهد داد. تهران هشدار داده که لغو این قرارداد را در مجامع بینالمللی پیگیری قضائی خواهد کرد.
گیوم فاوری، مدیرعامل بخش هواپیماهای تجاری شرکت هواپیماسازی فرانسوی «ایرباس» نیز چندی پیش گفت «بعید است بتوانیم ۹۷ هواپیمای باقیمانده قرارداد ایران را تحویل دهیم.»
دوشنبه ۲۰ مارس سال جاری /۳۰ اسفند گذشته ایران سومین و آخرین فروند از هواپیماهای مسافریری ایرباس از نوع A۳۳۰ را تحویل گرفت.
مشخص نیست ایتیآر هواپیمای دیگری تحویل ایران خواهد داد یا خیر. خبرگزاری «رویترز» یکشنبه پس از رسیدن پنج هواپیمای ایتیآر به تهران نوشت که سرنوشت تحویل بقیه هواپیماهای این شرکت به تهران در روزهای آتی مشخص خواهد شد.
ریستن شرر مدیر عامل شرکت هواپیماسازی ایتالیایی- فرانسوی «ایتیآر» پیشتر اعلام کرده بود که این شرکت فعلاً به دلیل ترس از تحریمهای ثانویه ایالات متحده آمریکا از تحویل هواپیماهای خریداری شده به ایران خودداری میکند.
با قوتگرفتن احتمال لغو قرارداد ایران با شرکتهای هواپیماسازی غربی، تهران برای خرید هواپیما نیز به سراغ مسکو رفت. در نمایشگاه اوراسیا ۲۰۱۸ در ترکیه شرکتهای هواپیمایی «آسمان» و «ایران ایرتور» با وزارت صنعت، معدن و تجارت روسیه دو قرارداد جداگانه برای خرید در مجموع ۴۰ فروند هواپیمای سوخو ۱۰۰ را به امضاء رساندند.
در همین زمینه