کارخانه قند ورامین که سه سال پیش به دلیل «نداشتن توجیه اقتصادی و بحران در منابع مالی» خط تولیدش متوقف شد و ۴۲۰ کارگر آن هم بیکار شدند، در نیمه دی ماه سال جاری کار را با به راه انداختن یک خط تولید دیگر از سر گرفته است. ماشین‌آلات کهنه و بدهی کارخانه به نهادهای مختلف و سرنوشت نیمی از کارگران بیکارشده آن، ابهاماتی پیرامون راه‌اندازی مجدد این کارخانه ایجاد کرده است.
کمتر از پنجاه درصد کارگران قبلی به کار گرفته شده‌اند و کارخانه تنها با یک خط کاری کار می‌کند. دستگاه‌های کارخانه قدیمی‌اند و نیاز به تعویض دارند. بدهی آب و برق و گاز کارخانه که یکی از دلائل تعطیلی آن عنوان شده بود به جای خود باقی است.
کمتر از پنجاه درصد کارگران قبلی در خط تولید تازه کارخانه قند ورامین به کار گرفته شده‌اند. کارخانه در حال حاضر تنها با یک خط کار می‌کند. دستگاه‌های کارخانه قدیمی‌اند و نیاز به تعویض دارند. بدهی آب و برق و گاز کارخانه که یکی از دلائل تعطیلی آن عنوان شده بود به جای خود باقی است.
سلاطین شکر
بحران تولید در کارخانه‌های قند و تعطیلی چند تا از آن‌ها از جمله کارخانه قند ورامین عمدتاً پیامد سیاستی است که وزارت بازرگانی در سال‌های دهه ۱۳۸۰ در باره تعرفه واردات شکر اتخاذ کرد و تعرفه واردات شکر را به صفر رساند که به سبب آن واردات شکر گسترش یافت و تولید داخلی را کاهش داد.
گزارش‌هایی از نقش ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه و مدرس حوزه علمیه قم در واردات شکر حکایت دارد. بر اساس این گزارش‌ها فرزند ناصر مکارم شیرازی به نام محمد علی مکارم و دامادش جواد مدلل با اتکاء به نفوذ آیت‌الله، از تعرفه صفر درصدی واردات شکر بهره برده‌اند. این دو که از آن‌ها بعنوان سلاطین شکر ایران نام برده می‌شد انحصار واردات شکر را در اختیار گرفته بودند.
علی اکبر مهرفرد، قائم مقام وزیر جهادکشاورزی دولت یازدهم در توضیح نتایج سیاست تعرفه صفر درصدی شکر گفته است:
«سال ۸۵ بیش از ۲,۵ میلیون تن واردات شکر صورت گرفته، در صورتی که مصرف، بسیار کمتر از این مقدار بود. صفر شدن تعرفه، همین نتایج را در بر داشت».
دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تصفیه‌کنندگان شکر تعداد کارگرانی را که در نتیجه این سیاست بیکار شده‌اند، ۳ هزار و ۵۰۰ نفر اعلام کرده است.
آغاز به کار نمایشی؟
کارخانه قند ورامین که سال ۱۳۱۸ راه‌اندازی شده بود تا چند سال پیش ۸۰۰ کارگر داشت. بهمن ۹۳ این کارخانه به دلیل «نداشتن توجیه اقتصادی و بحران در منابع مالی» تعطیل شد. چند ماه بعد تعداد زیادی از ماشین‌آلات کارخانه به چند واحد تولیدی دیگر در سایر استان‌ها انتقال داده شده است.
۴۲۰ کارگر قند ورامین که برخی ۱۵ سال سابقه کار داشتند بیکار شدند. ۲۲۰ تن از کارگران که به صورت قراردادی کار می‌کردند در فروردین سال جاری به دلیل «عدم نیاز» اخراج شدند. کارگران باقیمانده طی سه سال گذشته بارها با خواست بازگشت به کار تجمع اعتراضی برپا کرده‌اند.
نحوه بازگشایی کارخانه قند ورامین سبب ایجاد این ذهنیت شده که این کار «نمایشی» است. فرماندار ورامین «نمایشی» بودن بازگشایی کارخانه را رد کرده است و به گفته یکی از معاونان او کارخانه هنوز بازگشایی نشده، و تنها در حال فعالیت است و فعلاً با یک خط تولید کار می‌کند.
خبرگزاری مهر در گزارشی به آغاز به کار دوباره کارخانه قند ورامین پرداخته و با محمد رضا یوسفی فرماندار ورامین و عباسعلی سعیدیان معاون سیاسی انتظامی او گفت‌وگو کرده است.
به گفته فرماندار ورامین کارخانه با ۱۷۴ کارگر رسمی و قراردادی بازگشایی شده و در دو شیفت کار می‌کند.
محمد رضا یوسفی گفته است شکر خام لازم برای تولید کارخانه تأمین شده و انتظار می‌رود با گسترش تولید تعداد کارگران به ۳۵۰ تن افزایش یابد.
به گفته فرماندار ورامین بخشی از کارگران سابق کارخانه در این میان بازنشسته شده‌اند و در صورتی که تولید گسترش یابد الویت در استخدام با کارگران سابق کارخانه است.
به گفته عباسعلی سعیدیان معاون فرماندار، دستگاه‌های قدیمی ترمیم شده‌اند و کارخانه فعلاً با یک خط تولید کار می‌کند.
معاون فرماندار گفته است به کار گرفتن تعداد بیشتری کارگر «فعلاً اقتصادی» نیست. به گفته سعیدیان بدهی کارخانه بابت آب و برق و گاز نیز باید پرداخت شود و این کار زمانی صورت می‌گیرد که تولید اقتصادی شود و کارخانه به سوددهی برسد.
اخبار و گزارشات کارگری زمانه را بخوانید:
- مرگ سه کارگر افغان در کارگاه تولید ذغال پاکدشت
- پس از سرکوب معترضان خیابانی، وقت تسویه حساب با کارگران فرارسید
- خیزش دی‌ماه – آیا قابل پیش‌بینی نبود؟
- رضا شهابی همزمان با ادامه اعتراض جهانی به بازداشت او، به زندان اوین منتقل شد
- را هپیمایی کارگران هپکو در اراک – دو تجمع و یک اعتصاب کارگری در تهران، قزوین و رضوانشهر