نادیا پارسا – پس از مرگ “استیوجابز” مدیر سابق کمپانی “اپل”، اخبار و گزارشهای گوناگونی در پیوند با عملکرد و چگونگی موفقیت مالی این شرکت منتشر شد. این یادداشت، برگردان مطلبی است از روزنامه گاردین که به چگونگی شرایط کار و میزان همخوانی آن با هنجارهای حقوق بشری در کارخانهها و در شرکتهای وابسته به اپل میپردازد.
گزارش سالیانه شرکت اپل میگوید که در سال ۲۰۱۰ میلادی، ۹۱ کودک در بخش تامین قطعات این شرکت مشغول به کار بودهاند. این رقم، ۹ برابر سال پیش از آن است. این نخستین مرتبه است که شرکت اپل تایید میکند ۱۳۷ کارگری که در یک شرکت چینی تولیدکننده محصولاتش کار میکردهاند مسموم شدهاند. همچنین شرکت “اپل” اذعان دارد که کمتر از یک سوم شرکتهای زیرمجموعه آن، مقررات مربوط به ساعت کار را رعایت کردهاند.
اپل معمولاً از انتقاد به شرکتهایی که محصولاتش را تولید میکنند خودداری میکند، ولی سال پیش پس از انتشار گزارشهایی مبنی بر خودکشی کارگران شرکت بزرگ “فاکس کن”(Foxconn) که به عنوان یکی از تامینکنندههای اصلی شرکت شناخته میشود، “اپل” بازرسیهای خود را افزایش داد. ماه گذشته نیز فعالان محیط زیستی ضد آلودگی، این شرکت را متهم کردند که نسبت به سایر رقیبان خود در چین، در خط تولید کارخانهها، بسیار مرموز عمل میکند.
کودکان کار و شرایط محیطهای کاری
همانطور که پیشتر هم اشاره شد و در همین گزارش نیز آمده است به تازگی”اپل” دریافته است که ۹۱ا کودک، در بیش از ۱۰ زیرمجموعه تولیدی این شرکت به کار مشغولند. این در حالی است که آمار کودکانی که در کارخانههایی وابسته به اپل کار میکردند در سال پیش از آن تنها ۱۱ کودک در سه کارخانه مختلف بوده است.
از شرکتهای وابسته و تامینکننده قطعات خواسته شده است دست کم هزینههای تحصیل کودکان کارگر را بپردازند. به تازگی یکی از پیمانکارانی که ۴۲ کارگر را در زیر سن قانونی استخدام کرده بود و بنا داشت این توصیه را نادیده بگیرد، اخراج شد.
در گزارش دیگر، به مدرسهای اشاره شده است که با دستکاری در پرونده و مشخصات دانشآموزان، با مقامات همکاری میکرده است. در این گزارش آمده است که مسئولان مدرسه با کودکانی که سن واقعی خود را نشان میدادند، تلافیجویانه برخورد کرده است.
شرکت اپل میگوید به دلیل مشاهده مواردی نظیر “تغییر سن کودکان” توسط مدارس یا مراکز کاریابی، در حال افزایش تدابیر نظارتی خود بر شرکتهای وابسته است.
اپل همچنین برای نخستینبار، ۱۲۷ شرکت وابسته به خود را در سال گذشته حسابرسی کرد. در مقایسه با سال ۲۰۰۹ که ۱۰۲ شرکت حسابرسی شده بودند. آمار فعلی نشان از رشد و افزایش تدابیر نظارتی دارد.
این گزارش همچنین کاهش قابل ملاحظهای را در میزان رعایت مقررات مربوط به ساعت کار نشان میدهد. حداکثر ساعت کار در هفته با احتساب یک روز تعطیل،۶۰ ساعت تعیین شده است. با این حال، در سال ۲۰۰۹ تنها ۴۶ درصد از شرکتها و کارخانههای وابسته به اپل این استاندارد را رعایت کردهاند. در سال پیش، این میزان به ۳۲ درصد سقوط کرد!
شفافسازی بیشتر اپل
بر پایه همین گزارش، تنها ۵۷ درصد از شرکتهای تابع از امکانات پیشگیری در برابر حوادث حین کار برخوردار بودند.۳۰ درصد از شرکتها نیز فاقد استانداردهای لازم در زمینه تهویه هوا، مدیریت مواد خطرناک و پروانههای محیط زیستی بودهاند.
با این وجود در برخی از زمینهها میتوان نشانههایی از پیشرفت را ملاحظه کرد. برای نمونه، انطباق دستمزدها و مزایا از ۶۵ درصد در سال ۲۰۰۹ به ۷۰ درصد یکی از همین موارد است.
حداکثر ساعت کار در هفته با احتساب یک روز تعطیل،۶۰ ساعت تعیین شده است. با این حال، در سال ۲۰۰۹ تنها ۴۶ درصد از شرکتها و کارخانههای وابسته به اپل این استاندارد را رعایت کردهاند. در سال پیش، این میزان به ۳۲ درصد سقوط کرد!
این گزارش همچنین به مسمومیت ۱۳۷ کارگر در طی سال گذشته با “ان-اگزان” (n-exane) اشاره میکند. این کارگران در یکی از کارخانههای “سوژو”[۱] کار میکردند که با “ان- هگزان” که نوعی “هیدروکربن” است[۲] مسموم شدند. در گزارشهای پیشین به مسمومیت ۶۲ کارگر اشاره شده بود. اپل در نهایت مجبور شد به این گزارشها پاسخ دهد. سخنگوی شرکت اپل میگوید که این موضوع، موجب شفافسازی بیشتر اپل و بروز نگرانی درباره عملکرد شرکت “فاکسکن” شده است.
این گزارش همچنین اشاره دارد که شرکت “اپل” از مرگهایی که در کارخانه “فاکسکن” رخ داده بسیار متاثر است. در پی این رویداد، “تیم کوک”، مدیر ارشد اجرایی شرکت اپل، همراه با شمار دیگری از مدیران این شرکت به منظور بازدید از امکانات و تسهیلات “فاکسکن” به چین سفر کردند. در پی این سفر، گزارشی مستقل تهیه شد که به شرایط موجود در این کارخانه اشاره میکرد.
“ماجون” از اعضای سازمانی است که در زمینه حفاظت از محیط زیست در چین فعالیت میکند. ماجون ماه گذشته، ضمن انتقاد از این شرکت آمریکایی گفت: “من فکر میکنم همین که شرکت اپل، در نهایت مسئله ان-هگزان را پذیرفته خودش گام مثبتی است.”
او اضافه میکند: “این گزارش نشان میدهد که اپل هنوز برای یک بازبینی و رسیدگی عمومی آمادگی لازم را ندارد. ما لیستی از شرکتهای که برای اپل قطعه تامین میکنند را تهیه کردهایم، منتها در گزارش اپل، به نام هیچیک از این شرکتها اشارهای نشده است.”
شرکت اپل همکاری نمیکند
دبیچان یکی اعضای کمپین دانشآموزان و دانشمندان هنگکنکی علیه سوءرفتار با کارگران است. او میگوید: “هیچ راهی برای ارزیابی عملکرد تولیدکنندگان اپل وجود ندارد، به این دلیل که به منظور شناسایی این تولیدکنندگان، خود شرکت اپل همکاری لازم را نمیکند. اپل حتی نمیگوید که این تولیدکنندگان چه تعداد هستند من این گزارش را بیشتر نوعی تصویرسازی تلقی میکنم تا تضمینی برای تامین حقوق کارگران.”
شرکت “اپل” میگوید که کارگران مهاجر از سال ۲۰۰۸ در کشورهایی مانند مالزی به میزان ۴. ۳میلیون دلار در زمینه هزینههای استخدام، بازپرداخت شدهاند. همچنین تلاشهایی به منظور کاهش استفاده از ترکیبات معدنی و نیز آموزش گسترش مسئولیتهای اجتماعی در شرکتهای وابسته صورت گرفته است.
بهطور کلی معمول نیست که اپل، گزارش حسابرسیهای خود را منتشر کند. با این وجود گفته میشود، مسئولان ۴۰ درصد از شرکتهایی که سال پیش بازرسی شدهاند، گفتهاند: “اپل، نخستین شرکتی است که آنها را در زمینه رعایت مسئولیتهای اجتماعی ارزیابی کرده است.”
این گزارش همچنین میگوید: ۹۹ درصد شرکتها و موسسات تابعه از “آزادی فعالیت اتحادیهها” حمایت میکنند. منتها مسئله اصلی این است که در چین، اتحادیههای مستقل اساساً اجازه فعالیت ندارند!
گوفکروتهال از “بولتن کارگران هنگ کنگی در چین” میگوید: “این آزادی به سبک هنریفورد[۳] است. شما میتوانید تا هنگامی که جزو “فدراسیون اتحادیههای کارگری چین” هستید، هر گونه اتحادیهای که میخواهید داشته باشید!
پانویس:
۱- شهری در شرق چین با جمعیتی بیش از شش میلیون نفر.
۲- این ماده برای پاک کردن نمایشگرها استفاده میشود. ( توضیح از مترجم)
۳- هنری فورد (Henry Ford) (۱۹۴۷-۱۸۶۳) پایهگذار کارخانه خودروسازی فورد است. او نخستین کسی بود که برای تولید خودروی ارزان، “خط تولید” را راه انداخت و بر این باور بود که “مصرفگرایی”، موجب صلح در جهان خواهد شد. ( توضیح از مترجم)
در همین زمینه: