ماهر الشوابکه- سمیرا، دانشجوی ۲۰ ساله هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد زندگی خود را این‌طور بربادرفته ببیند. آن‌هم تنها به این دلیل که روزی همراه با یکی از پسران همکلاسی‌اش در دانشگاه به مرور درس‌هایش پرداخته است. یکی از برادران سمیرا در واکنش به این عمل، اقدام به تیراندازی به طرف او می‌کند و تیر به‌طور اتفاقی در ستون فقرات سمیرا بی‌حرکت می‌ماند. از آن زمان تا به امروز سمیرا قادر به انجام هیچ عملی جز تکان دادن پلک‌هایش نیست.
سمیرا اولین قربانی و آخرین قربانی جنایت‌های ناموسی در اردن نیست. این جنایت‌ها تبدیل به معضلی در این جامعه شده است؛ معضلی که باعث تخریب قسمتی از جامعه می‌شود.
افراد بسیاری بر اثر اصابت گلوله یا ضربات چاقوی نزدیکان خود جان خود را از دست داده‌اند و در واقع نزدیکان این قربانیان نیز خود به نوعی قربانی برداشت نادرست از آبرو و ناموس هستند.
در اواخر ماه اوت زینب، دختر جوان دیگری که به‌تازگی در بیمارستان معادی در ۳۰ کیلومتری شرق شهر امان، پایتخت اردن، صاحب فرزندی شده بود، در بیمارستان هدف پنج گلوله پدر خود قرار گرفت. پدر این زن برای اعاده حیثیت خود دست به چنین جنایتی زده بود.
جسد نریمان، یک دختر جوان دیگر نیز در شهر عجلون واقع در ۴۰ کیلومتری شمال پایتخت این کشور پیدا شد. نزدیکان قربانی پس از به قتل رساندن وی برای غیر ممکن ساختن تشخیص هویت جسد اقدام به ریختن اسید روی قربانی کردند و این چنین صورت مقتول را تخریب کردند.
قوانین کیفری اردن
مطابق قوانین کیفری اردن (ماده ۳۴۰ قانون مجازات) در این نوع جنایت‌های ناموسی، عوامل مخففه مجازات وجود دارد. به این ترتیب مجازات جنایت‌هایی از این دست، تنها هفت‌سال حبس است. تاکنون مجلس اردن به تکرار با اصلاح ماده ۳۴۰ قانون مجازات این کشور مخالفت کرده و با وجود فشارهای سازمان‌های بین‌المللی دفاع از حقوق بشر، تغییری در ماده ۳۴۰ ایجاد نکرده است و همچنان برای جنایت‌های ناموسی در قانون تخفیف مجازات قرار دارد.
به گفته انجمن‌های دفاع از حقوق بشر در ده سال اخیر ۱۱۲ دختر جوان به وسیله نزدیکان‌شان به قتل رسیده‌اند. برای مقابله و مبارزه با این جنایت‌ها، گروهی از پسران و دختران جوان اردنی تصمیم به برپایی جلسه‌ها و کمیته‌های آگاهی‌دهنده و تبلیغی گرفته‌اند. به گفته ریم مانا، یکی از هماهنگ‌کنندگان کمیته، هدف این گروه، فشار بر افکار عمومی جامعه و بیداری وجدان عمومی است. یکی از برنامه‌های مهم کمیته یادشده در ماه سپتامبر و با این عنوان خواهد بود: “جنایت افتخار ندارد.”
یک تحقیق جدید پیرامون جنایت‌های ناموسی نشان می‌دهد که از ۲۲ متهم به جنایت‌های ناموسی که در مقابل دادگاه جنایی قرار گرفته‌اند ۲۱ نفر از تخفیف در مجازات بهره‌مند شده‌اند. در پرونده ۱۷ تن از آن‌ها نیز دیده می‌شود که شاکی از شکایت خود صرف نظر کرده است. در پرونده سه تن دیگر نیز موضوع ارتکاب جنایت در حالت روحی غیر قابل کنترل مطرح شده است.
گروهی که اقدام به سازماندهی جلساتی چون “جنایت افتخار ندارد” می‌کنند، متشکل از دختران جوانی هستند که خود یا تهدید به مرگ شده‌اند یا قربانیان زیادی را می‌شناسند.
یک تحقیق جدید پیرامون جنایت‌های ناموسی نشان می‌دهد که از ۲۲ متهم به جنایت‌های ناموسی که در مقابل دادگاه جنایی قرار گرفته‌اند ۲۱ نفر از تخفیف در مجازات بهره‌مند شده‌اند. در پرونده ۱۷ تن از آن‌ها نیز دیده می‌شود که شاکی از شکایت خود صرف نظر کرده است
ریم مانا داستان یک دختر ۴۵ ساله را تعریف می‌کند. به گفته او چند سال پیش پدر این دختر تصمیم به قتل دخترش می‌گیرد تنها به دلیل آن‌که او قربانی تجاوز جنسی یکی از نزدیکانش شده بود. به دنبال این موضوع دختر در سن ۲۵سالگی از خانه پدری می‌گریزد و زندگی جدیدی را آغاز می‌کند.
ژانت یکی از دانشجویان مبارز، قتل دختر همسایه توسط پدرش را به خاطر می‌آورد. به گفته وی با این‌که تحقیقات پلیس نشان می‌داده که این دختر توسط پدرش مورد تجاوز جنسی قرار می‌گرفته، اما مادر وی که آگاه به وقوع این اعمال بوده است، این موضوع را نزد مقامات قضایی مطرح نمی‌کند.
زنان و بهبود زاویه دید جامعه
در میان اعضای کمیته‌های مبارزاتی اردن، چند مرد نیز وجود دارند. سوفیان یکی از اعضای کمیته می‌گوید: “باید فضای سکوت را شکست و طرز فکر جامعه در مورد زنان را بهبود بخشید؛ یعنی طرز فکر و فرهنگی که در آن خشونت علیه زن و سلطه و برتری بر زن ارزش محسوب می‌شود.”
او می‌گوید: “در ترافیک سنگینی در مرکز امان گیر افتاده بودم. در واقع اقدام به خودکشی دو زن جوان در خیابان این ترافیک سنگین را ایجاد کرده بود. در این میان قضاوت مردم بدون داشتن کوچک‌ترین اطلاعاتی در مورد این دو زن باعث تعجب بود. آن‌ها اعتقاد داشتند که بدون شک این دو زن عملی نابخشودنی مرتکب شده‌اند که اکنون در صدد پایان دادن به زندگی خود هستند.”
شیرین دختر جوان دیگری است که برای ما تعریف می‌کند چگونه او و همکلاسی‌هایش جان یکی از دوستان‌شان را در کلاس نجات داده‌اند. پدر همکلاسی شیرین با دستیابی به تلفن همراه دخترش، پیام‌های دریافتی وی را می‌خواند و تصمیم به قتل دختر خود می‌گیرد. شیرین به خانه این دختر می‌رود و آنجا او را غرق در خون می‌بیند و درمی‌یابد که پدر دختر با فرو کردن میخ در بدن دخترش او را زخمی کرده است.
شیرین می‌گوید: “در آن لحظه احساس کردم باید کاری برای همکلاسی خود انجام دهم به همین منظور پدر دختر را متقاعد کردم که تلفن همراه من نزد دخترش به امانت بوده است و اینچنین دختر را از مرگ حتمی نجات دادم.”
منبع:
Maher Al-Chawabkeh: «Crime d» honneur، crime sans honneur»، Courrier International N° ۱۰۹۰،
۲۲. ۰۹. ۲۰۱۱
زیرنویس:
عکس برگرفته از طرح روی جلد کتاب”فاجعه خاموش (قتل‌های ناموسی)” نوشته پروین بختیارنژاد است.