دخالت سپاه پاسداران در عراق و بی‌میلی عربستان سعودی دو موضوع سفر رکس تیلرسون به حاشیه خلیج فارس بود. وزیر خارجه آمریکا که برای شرکت در شورای هماهنگی عربستان سعودی و عراق به ریاض سفر کرده بود، از آنجا وارد دوحه شد. او که پیش از این در یک نشست خبری مشترک در ریاض خواهان خروج شبه‌نظامیان شیعه مورد حمایت ایران از صحنه سیاسی عراق شده بود، در نشست خبری مشترک دیگری در دوحه اعلام کرد که رهبران عربستان سعودی هرگونه مذاکره درباره حل بحران قطر را رد می‌کنند. تیلرسون گفت به زور نمی‌توان کسی را وادار به گفت‌وگو کرد.

رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا

در دوحه: نومیدی از حل بحران قطر

در نشست خبری مشترک وزرای خارجه آمریکا و قطر در دوحه، رکس تیلرسون گفت از حل بحران قطر نومید شده است، زیرا عربستان سعودی تمایلی برای بحث و گفت‌وگو برای حل این بحران ندارد:

«در گفت‌وگو با محمد بن سلمان، از ولیعهد سعودی خواهش کردم [برای حل بحران قطر] وارد گفت‌وگو بشود. اما نشانه‌ای از آمادگی گفت‌و گو ندیدم. ما نمی‌توانیم انسان‌ها را وادار کنیم با هم گفت‌وگو کنند.»

از ۵ ژوئن تاکنون عربستان سعودی و متحدانش – کشورهای مصر، بحرین و امارات متحده عربی – مرزهای خود را به روی بحرین بسته‌اند و این کشور را تحریم کرده‌اند. آن‌ها قطر را متهم به گسترش تروریسم کرده‌اند و فهرستی از درخواست‌هایشان از جمله کاهش سطح روابط دیپلماتیک با ایران، تعطیلی شبکه الجزیره و بسته شدن پایگاه نظامی ترکیه را در اختیار قطر قرار داده‌اند.

وزیر خارجه آمریکا از تأثیر بحران قطر بر ثبات خلیج فارس اظهار نگرانی کرد و از شورای همکاری کشورهای خلیج فارس خواست برای وحدت و یکپارچگی تلاش کند.

محمد بن عبدالرحمن آل ثانی هم یک بار دیگر از آمادگی این کشور برای گفت‌وگو با عربستان سعودی خبر داد. وزیر خارجه قطر گفت این بحران امنیت عمومی کشورهای حاشیه خلیج فارس را نشانه رفته و تهدید می‌کند.

در ریاض: رفتار مخرب ایران

ایالات متحده آمریکا از این واهمه دارد که بعد از پیروزی بر گروه دولت اسلامی (داعش) نفوذ ایران در عراق و سوریه بیشتر شود. وزیر خارجه آمریکا این موضوع را در شورای هماهنگی عربستان سعودی و عراق که روز گذشته با حضور ملک سلمان و حیدر عبادی برگزار شد، به بحث گذاشت. در نشست خبری مشترک در ریاض با حضور عادل جبیر، تیلرسون گفت:

«جنگ با داعش رو به پایان است. شبه‌نظامیان مورد حمایت ایران که در عراق فعالیت می‌کنند، می‌بایست به خانه‌هایشان برگردند. همه شبه‌نظامیان خارجی مسلح در عراق می‌بایست سر خانه و زندگی‌شان برگردند و کنترل را به دولت مرکزی عراق بسپرند.»

وزیر خارجه ایران بلافاصله به اظهارات وزیر خارجه آمریکا واکنش نشان داد. محمد جواد ظریف در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت «مردم سوریه، عراق و اقلیم کردستان با کمک ایران در برابر داعش مقاومت کردند.»

وزیر خارجه ایران این ادعا را مطرح کرد که «اگر فداکاری‌های مدافعان حرم نبود الان در دمشق، بغداد و اربیل دولت داعش مستقر بود.»

ظریف از آمریکا خواست که «دیدگاه‌های غلط» خود را تصحیح کند و دست بردار از حمایت از عربستان سعودی که به ادعای او در «کشتار کودکان و سالخوردگان یمن» دخالت داشته است.

وزیر خارجه آمریکا در ریاض در جمع خبرنگاران گفت آمریکا اعتقاد دارد که یک عراق مستقل و موفق «رفتار مخرب ایران» را ناکام می‌گذارد و به «نفوذ غیر سازنده ایران» در عراق پایان می‌دهد. او از کشورهای اروپایی خواست که با دور کردن سپاه پاسداران از اقتصاد ایران به سهم خود برای استقلال عراق بکوشند.

بیشتر بخوانید:

تیلرسون در ریاض؛ تلاش برای نزدیکی عربستان و عراق