بابک مستوفی – جشنواره فیلم لوکارنو یکی از قدیمی‌ترین جشنواره‌های فیلم جهان به شمار می‌آید. این جشنواره برای اولین بار در سال ۱۹۴۶ در لوکارنو که از شهرهای زیبای جنوب سوئیس است، افتتاح شد و حالا پس از کن و ونیز و همپای کارلو ویواری (در چک)، باسابقه‌ترین جشنواره فیلم جهان است.
جشنواره لوکارنو به جز سابقه‌اش از چند جهت قابل توجه است: از نظر تعداد فیلم‌هایی که به نمایش می‌گذارد، یکی از بزرگ‌ترین جشنواره‌های اروپا محسوب می‌شود و از طرف دیگر سعی دارد به جای جذب ستارگان سینما و فیلم‌های جنجالی به چهره‌های جوان سینما توجه داشته باشد.
دردسرهای لوکارنو
اما شاید همین نوع نگاه در اهمیت دادن به چهره‌های جوان باعث شده که لوکارنو در سال‌های اخیر کمتر مورد توجه جهانی قرار بگیرد و به شکلی اهمیت و اعتبارش در رسانه‌های جهانی کمرنگ‌تر از پیش شود.
شاید به همین دلیل برگزار کنندگان جشنواره از سال پیش تصمیم گرفتند که مدیر هنری چندین ساله آن یعنی فردریک مایر را تعویض کنند و از یک چهره جوان برای دمیدن خونی تازه در رگ‌های جشنواره استفاده کنند. اینگونه بود که الیور پر ۳۹ ساله از سال قبل سکان هنری جشنواره را به دست گرفت و امسال سعی کرد با جذب بیشتر چهره‌های شناخته‌شده‌ی جهانی از ژرار دوپاردیو تا کلودیا کاردیناله، جذابیت‌های ظاهری جشنواره را بیشتر کند.
پیاتزا گرانده، هویت جشنواره
سینمای روباز پیاتزا گرانده امضای جشنواره لوکارنو و یکی از شاخص‌های مهم آن است. این پرده بزرگ که در میدان اصلی شهر، یعنی در پیاتزا گرانده نصب شده و گفته می‌شود بزرگ‌ترین پرده سینمای اروپاست، ۲۶ در ۱۴ متر است و هر شب بر روی آن یکی از فیلم‌های مهم جشنواره برای حدود پنج تا هشت هزار تماشاگر به نمایش درمی‌آید.
سینمای روباز پیاتزا گرانده امضای جشنواره لوکارنو و یکی از شاخص‌های مهم آن است. این پرده بزرگ که در میدان اصلی شهر، یعنی در پیاتزا گرانده نصب شده و گفته می‌شود بزرگ‌ترین پرده سینمای اروپاست، ۲۶ در ۱۴ متر است و هر شب بر روی آن یکی از فیلم‌های مهم جشنواره برای حدود پنج تا هشت هزار تماشاگر به نمایش درمی‌آید.
امسال پیاتزا گرانده شاهد نمایش دو فیام کلاسیک به عنوان پیش‌نمایش در روزهای قبل از آغاز جشنواره بود: «صبحانه در تیفانی» فیلم کمدی گرم و گیرای بلیک ادواردز و «آمارکورد» شاهکار فدریکو فلینی.
اما فیلم سوپر هشت ساخته جی جی آبرامز به تهیه‌کنندگی استیون اسپیلبرگ آغازگر رسمی جشنواره بود و اولین نمایش اروپایی خود را تجربه کرد، اما باران امان نداد و افتتاحیه جشنواره دچار مشکلاتی شد.
دیگر فیلم‌هایی که امسال رنگ این پرده باشکوه را دیدند شامل دو فیلم از جشنواره کن، لوآور (آکی کوریسماکی) و رانندگی (نیکلاس ویندینگ رفن)، یک فیلم کلاسیک شگفت‌انگیز از ساخته‌های وینست مینه لی با عنوان یک آمریکایی در پاریس که با حضور لسلی کارون بازیگر فیلم‌های مینه لی به نمایش درآمد و فیلم‌های تازه‌ای چون دوستان با منفعت‌ها (ویل گلاک، آمریکا)، شکارچیان سر (مولتن تیلدام- نروژ)، جهنم (تیم فلبام- آلمان)، و اگر همه ما با هم زندگی می‌کردیم (استفان روبلن- فرانسه و آلمان).
یوزپلنگ‌های سرکش
یوزپلنگ طلایی، عنوان مهم‌ترین جایزه‌ی جشنواره‌ی سینمایی لوکارنوست که هر سال به بهترین فیلم بخش مسابقه بین المللی این جشنواره اهدا می‌شود.
سینمای ایران هم بی‌نصیب از این جایزه نبوده و تا به حال دو بار در سال‌های ۱۹۹۵ برای فیلم خمره ساخته ابراهیم فروزش و ۱۹۹۷ برای فیلم آینه ساخته جعفر پناهی این جایزه را به خانه برده است.
اما امسال تنها فیلم ایرانی‌ای که در جشنواره به نمایش درمی‌آید، همین برنده ایرانی سال ۱۹۹۷ یعنی فیلم آینه است که در واقع در بزرگداشت جعفر پناهی به نمایش گذاشته می‌شود. پس از جشنواره‌های کن، ونیز و برلین، این توجه ویژه دیگری از سوی جشنواره‌های جهانی به وضعیت این فیلمساز ایرانی است که با حکم بسیار سنگین زندان در ایران روبرو شده است.
مدعیان یوزپلنگ
امسال این فیلم‌ها برای دریافت یوزپلنگ طلایی با هم رقابت می‌کنند: پرواز ویژه (فرنان ملگار)، آخرین نمایش (لوران آشار)، بازگشت برای ماندن (می‌لاگروس مومنتالر)، هتل بیروت (دانیل آربید)، زمینی دیگر (مایک کاهیل)، راهی به ماوراء (آنکا دامیان)، بهترین خواسته‌ها (آدرین سیتارو)، سال ببر (سباستین للیو)، پلیس (ناداف لبید)، آوازهای قاچاقچیان (ربا آمور)، زندگی سطح پائین (نیکلاس کلوتز، الیزابت پرسوال)، خانواده شاه پسند (فردریک شوپت، ژولی گیلبرت)، میان ما (مارکو ون گفن)، اشتیاق (کاتسویا تومیتا)، هفت عمل تشکر (جیان لوکا و ماسیمیلیانو دو سریو)، آخرین روز‌ها در اورشلیم (توفیق ابووائل)، تری (آزازل جاکوبز)، تنها‌ترین سیاره (جولیا لوتکف)، کوئن توکیو (شینجی آیوما) و خداحافظ عشق اول (میا هانسن لاو).
برگزارکنندگان جشنواره‌ی لوکارنو از سال پیش تصمیم گرفتند که مدیر هنری چندین ساله آن یعنی فردریک مایر را تعویض کنند و از یک چهره جوان برای دمیدن خونی تازه در رگ‌های جشنواره استفاده کنند. اینگونه بود که الیور پر ۳۹ ساله از سال قبل سکان هنری جشنواره را به دست گرفت و امسال سعی کرد با جذب بیشتر چهره‌های شناخته‌شده‌ی جهانی از ژرار دوپاردیو تا کلودیا کاردیناله، جذابیت‌های ظاهری جشنواره را بیشتر کند.
پائولو برانکو تهیه‌کننده پرتغالی ریاست هیأت داوارن را به عهده دارد و لویی گارل (بازیگر و کارگردان- فرانسه)، ساندرا هولر (بازیگر- آلمان)، بتینا اوبرلی (فیلمساز- سوئیس) و لوکا گاداگنینو (فیلمساز، فیلمنامه نویس و تهیه کننده -ایتالیا) دیگر اعضای هیأت داوری هستند.
«تعادل کامل»
اولیویه پر دبیر هنری جشنواره در گفت‌و‌گو با مجله اسکرین می‌گوید: «امسال به یک تعادل کامل رسیدیم. از مرور آثار وینسنت مینه لی، مسابقه بین‌المللی با فیلم‌های هنری، که با فیلمسازان مؤلف مستقل نظیر میا هانسن لاو، شینجی آیوما، ربا آمور زایمچ ترکیب شده، در کنار بزرگداشت بازیگران و تهیه‌کنندگانی که دوستشان داریم و ستایش می‌کنیم نظیر ایزابل هوپر، آبل فرارا، مایک مداووی، ژرار دوپاردیو و کلودیا کاردیناله.»
امسال بودجه جشنواره به میزان ۳۵۰ هزار فرانک سوئیس افزایش یافته و به دو ملیون و ۳۴۰ هزار فرانک رسیده است.
آواز خوانی ابل فرارا!
یکی از برنامه‌های امسال تقدیر از فیلمساز برجسته آمریکایی ابل فرارا بود، اما مراسم تقدیر از او در میدان پیاتزا گرانده با حواشی‌ای همراه بود: زمانی که چندین هزار تماشاگر در مراسم رسمی منتظر یک تقدیر چند دقیقه‌ای و بعد تماشای دو فیلم بودند، فرارا با گرفتن میکروفون به خواندن یک آواز راک پرداخت. اما این پایان ماجرا نبود، او یک آواز دیگر هم خواند و بعد باز رضایت نداد تا اینکه آواز سوم را هم به پایان برساند!
فرارا در گفت‌و‌گو با روزنامه‌ها مست بودن خود را منتفی دانست و گفت: «این ایده من نبود که آواز بخونم. از من خواستند که این کارو بکنم. یه میکروفون بدید به آدمی مثل من با یک مخاطب انبوه چند هزار نفری، خب چه انتظاری دارید؟!»
اما به هر حال تماشاگران پیتزا گرانده از کلیپ فیلم تازه او با عنوان ۴: ۴۴ آخرین روز زمین با قصه‌ای جذاب درباره پایان جهان که ماه آینده در بخش مسابقه جشنواره ونیز به نمایش در می‌آید به شوق آمدند.
در همین زمینه: