سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، روز چهارشنبه ۲۱ ژوئن، پسرش محمد بن سلمان را به عنوان ولیعهد جدید این کشور برگزید. محمد بن سلمان سمتش به عنوان وزیر دفاع عربستان سعودی را حفظ خواهد کرد. «اکنون دست محمد بن سلمان در پیشبرد سیاستهای خصمانه‌اش در قبال ایران و اخوان المسلمین مطلقاً باز است، به ویژه آنکه ولیعهد امارات متحد عربی نیز کاملاً با او همسو است. در سطح داخلی اما ولیعهد جدید یک اصلاح‌طلب است.»
این نظر فتیحه دازی-هینی، پژوهشگر مسائل شبه جزیره عربستان است که در گفت‌وگویی کوتاه از پیامدهای داخلی و منطقه‌ای تغییر ولیعهد عربستان و چرایی انجام این تغییر و تحول در مقطع کنونی می‌گوید. فتیحه دازی-هینی مدرس جهان عرب در مؤسسه مطالعات علوم سیاسی لیل فرانسه و نویسنده کتاب «عربستان سعودی در صد مسأله» است
- انتخاب محمد بن سلمان در این زمان مشخص برای ولیعهدی چه معنایی دارد؟ چرا در این مقطع کنونی این تغییر صورت پذیرفته است؟
به نظر من، بحران با قطر عاملی است که این انتخاب را تسریع کرده است. این شاهزاده قدرتمند سعودی، همراه با ولیعید امارات متحده عربی، مبتکران طرح انزوای قطر بودند. از ماه آوریل، ملک سلمان طی سلسله فرمان‌هایی شروع به افزایش قدرت فرزندش محمد بن سلمان (که از قبل وزیر دفاع بود) کرد.
قابل انتظار بود این انتصاب اتفاق بیفتد، اما نه اکنون و با این شتاب. دوشنبه ۲۰ ژوئن آمریکایی‌ها بیانه‌ای را منتشر کردند، که در آن، ریاض و ابوظبی را در خصوص عدم ارائه مدارک وشواهد دال بر حمایت قطر از تروریسم مورد پرسش قرار دادند، این بیانه را شاید بتوان از جمله دلایل تسریع نصب محمد بن سلمان و عزل محمد بن نایف برشمرد. ولیعد سابق همزمان از تصدی وزات کشور نیز برکنار شده است، آن هم در حالیکه پبشتر کارآیی‌اش، به ویژه در جنگ علیه ترور، مورد تأیید قرار گرفته بود و مورد احترام واشنگتن نیز بود.
- پیامدهای احتمالی این تغییر و تحول در سطح منطقه چه خواهد بود؟
محمد بن سلمان، حالا کارت سفید و اختیار تام برای انجام هر اقدامی دارد. او و ولیعد امارت در رأس شورای همکاری خلیج‌فارس نوعی انحصار سیاسی ایجاد خواهد کردند. و احتمالاً رویکرد دیپلماتیک «تند، خشن و پرخاشگرانه»ای را درقبال ایران و اخوان المسلمین اتخاذ خواهند کرد. این انتصاب همچین باعث افزایش فشارها بر قطر خواهد شد.
ولیعد جدید عربستان با همراهی همتای اماراتی‌اش، تمام مخاطرات سیاسی و دیپلماتیک را به جان خرید تا سیاست انزوای قطر محقق شود، اقدامی که البته جامعه جهانی آن را محکوم کرد. متحدان ریاض و ابوظبی از سیاست قطع رابطه با قطر حمایت کردند. در مقابل اما، مثلاً مراکش تن به سیاست انزوای قطر نداد، یا مثلاً کویت تلاش کرد نقش میانجی گفتگو را بازی کند.
- سیاست ولیعهد جدید عربستان در سطح اقتصادی و در مورد مسائل اجتماعی جامعه عربستان چه خواهد بود؟
محمد بن سلمان، به عنوان رئیس شورای امور اقتصادی و توسعه در دو سال گذشته تلاش کرده است برنامه‌اش تحت عنوان «چشم‌انداز ۲۰۳۰» را اجرا کند. «چشم‌انداز ۲۰۳۰» طرحی است برای نوعی گشایش عقلانی.
عربستان به لحاظ جمعیتی کشوری جوانان است و این پروژه مورد استقبال جوانان این کشور قرار گرفته است. محمد بن سلمان با «چشم‌انداز ۲۰۳۰» می‌خواهد عربستان را به کشوری خلاق و تولید کننده بدل کند، و آن را از حالت مصرفی و توزیعی بیرون بیاورد. ولیعد ۳۱ ساله عربستان پیشنهاد کرده فضاهای بیشتری برای سرگرمی ایجاد شود و نیز دسترسی زنان به فضایکار تسهیل شود و گسترش یابد.
او در پی گشودگی اجتماعی است، و نه گشایش سیاسی. ولیعهد جدید باور دارد که آزادی‌های اجتماعی قدرت استبدادی در عربستان را به چالش نخواهند کشید. با این حال، ایده‌های او به اندازه پادشاه قبلی، ملک عبدالله، مدرن نیستند. پادشاه فقید عربستان پیش از محد بن سلمان گشایش و تحرک و تغییر اجتماعی بنیادی را در عربستان کلید زد. برخلاف او، اما ولیعید جدید مخالفان کمتری در میان مذهبی‌های سفت و سخت دارد، گروههایی که پدرش، ملک سلمان از قدرتشان کاسته است.
مسأله دیگرآنکه این نصب، نظم و توالی جانشینی را در پادشاهی عربستان متأثر خواهد ساخت. پیشتر ملک سلمان، با انتصاب برادر زاده‌اش محمد بن نایف به ولیعهدی –درحالیکه می‌توانست از میان برادرانش کس دیگری را برگزیند— باعث جهش نسلی در پادشاهی شد. حالا پس از انتصاب تازه، ارشدیت در جانشینی، از پدر به پسر، به کتیبه‌ای می‌ماند که بر سنگ نوشته شده است.
منبع: لاکرا
از همین نویسنده: دلایل مداخله‌جویی عربستان در منطقه
بیشتر بخوانید:
نیوری جوانی، اگر با دانش و بیشن انسان دوستی همراهب اشد در سیاست کارهای خوبی ممکن است بووقع بپیوندد. اما محمد بن سلمان جوان، طی این چند سال متاسفانه کارنامه همدتا بد به نمایش گذاشته است. او در سیسات ناپخته وبی تجربه ا
یکی از ملت ایران / 27 June 2017
ست و مواضعش نشانه عجله و ناتدبیری است. در سیسات جنگی او کاملا بی تجربه و شکست خودره است.
فاجعه یمن سندی بر ناشایستگی او درامور نظامی گری است. خریدهای عظیم تسلحیایت اشتابه ا. از منظر نظامی عربستان سعودی تکیه شدیدی به نیروهای هوایی دارد ولی خریدهایش عظیم ولی بد است.
هرچند اف ۱۵ جنگنده برتری هوایی جهان است ولی اینکه عمده ناوگان از این جنگنده اختصا دهد نشان میدهد او اساس چیزی امر دفاعی نمیدانند. در خود ایالت متحده عمده جنگنده های اف ۱۶ اساسا که تک موتوره و کوچکو چالاک و کم هزینه است، اشتباه سعودی در جایگزین نکردن یک جنگنده سبک و چالاک تک موتوره مثلا گریپبن یا جی ۱۰ نشان میدهد آنها دانش نظامی ضعیفی دارند و تحت تاثیر کارچاق کن و دلال های اسلحه هستند. دربحث زمنی نیوری زرهی عربستان به شدت ناکافی است و خرید تانک های آبرامز بدون سپر اورانیومی که انها تبدیل به اهداف راحت موشک کورنت کرده است و لاشه های های در عراق و یمن موید این امر است! در حالی تنک های های لئوپارد ۲ ای ۸ آلمانی در دسترس است (بهرتنی تانک موجود جهان). نیروی دریایی سعودی به شدت به سیستم حمایتی موشک و شناورهای موشک انداز نیازمند است ولی میروند ناوهای گرانی را میخورند خودامریکایی تمایلی به خریدشان ندارند، مسئله انیجاست سعودیها صدمیلیارد دلار سلاح پیشرفته به درد نخور می خرند (بچز سیستم پدافند هوایی). اینها همه نشان بی تجربگی محمد بن سلمان دارد و او مغررو است وگرنه مشاوران هستند. او متاسفانه در مظان اتهام نسل کشی و جنایت غیله بشریت است. اینها نشان میدهد او در راه صدام وقذافی میرود و انگرا هم گوشش یه انتقادها بده کار نیست.اگر به همین منوال ادامه او حتی از صدام هم لیاقت کمتری دارد. حماقت استبدادی از خصصویلت دیکتاتورهای عرب است. آنها مثل صدام فریب القائات جنگ طلبان و خوی تمامیت خواهی شان میخورند و یا مثل قذافی دچار توهم الوهیت میوشند و از ایدئلوژی هیا ضد بشری مثل وهابتی تکفیری حمایت کرده و دست به تررویسم بین اللملی میزنند. توهم بدست گرفتن رهبری جهان سالام که زا خصویات دیکتاتورهای منقظه است از خامنه ای تا بن سلمان!
گوران ایرانی / ۰۱ تیر ۱۳۹۶
یکی از ملت ایران / 27 June 2017
اگر ما خرد داشتیم کی این فرجام بد داشتیم،هدف غرب ویرانی زیر ساخت های دو کشور بزرگ مسلمان است، تا نفت گران شود و کشورها ی مسلمان ذخایر ارزی کشور های خود را خرج جنگ کنند،وای بر ما که خرد را گم کرده ایم
بهمن / 27 June 2017