موضوع پخش ربنای شجریان از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به کشمکشی سیاسی انجامیده‌است.

محمدجواد لاریجانی (راست) عدم پخش ربنای شجریان (چپ) را توجیه کرده

محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه و یکی از اعضای هیئت نظارت بر صداوسیما در پاسخ به درخواست وزارت فرهنگ و ارشاد ایران برای پخش «ربنای» محمدرضا شجریان گفت که بار سیاسی این آهنگ توجه به آیات قرآن تلاوت‌شده در آن را منحرف می‌کند.

ربنا مجموعه‌ای از چهار دعای انتخابی از آیات قرآن است که محمدرضا شجریان، خواننده مشهور موسیقی سنتی ایران در سال ۱۳۵۸ ضبط کرد. این اثر برای ۳۰ سال همزمان با افطار در ماه رمضان از صداوسیما پخش می‌شد.

پس از آغاز اعتراض‌های مردمی به انتخابات ۱۳۸۸، محمدرضا شجریان در نامه‌ای به عزت‌الله ضرغامی، رئیس وقت صدا و سیما از او خواست تا آثار او به جز ربنا دیگر از رادیو و تلویزیون پخش نشوند. معترضان صدا و سیمای ایران را به دلیل حمایت یکجانبه از دولت محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور سابق و پخش اخبار جهت‌گیرانه و تبلیغات منفی علیه معترضان نقد می‌کردند.

پس از آن شجریان در یک مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی با اشاره به سخنان محمود احمدی‌نژاد (که معترضان را «خس‌و‌خاشاک» خوانده بود) گفت که «صدای من صدای خس‌و‌خاشاک است». او تک‌آهنگ «زبان آتش» را با شعری از فریدون مشیری در حمایت از معترضان ضبط و منتشر کرد.

پس از این رویدادها پخش ربنا هم در صداوسیما ممنوع شد؛ امکان برگزاری کنسرت برای این استاد موسیقی سنتی در مرزهای ایران نیز از بین رفت.

با این حال، رضا صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران پنج‌شنبه چهارم خرداد گفت که نامه‌ای برای عبدالعلی علی عسکری، رئیس صداوسیما نوشته و در آن خواستار پخش ربنای شجریان در ماه رمضان شده است. ماه رمضان از شنبه آغاز شد.

محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر اما با ارجاع به مشکلی ظاهراً دینی عدم پخش ربنا را توجیه کرده‌است. او نه تنها «مناقشه سیاسی» بر سر دفاع از شجریان را موجب انحراف توجه از آیات قرآن دانسته، بلکه همچنین توضیح داده است که «تحت‌الشعاع قرار گرفتن توجه به آیات باهرات نسبت به مقارنات آنقدر مهم بوده که برخی از فقهای بزرگ تلاوت ملحون را مورد شبهه قرار داده‌اند».

همزمان محمدجواد ابطحی، نماینده خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی نیز یکشنبه هفتم خرداد در تذکری در جلسه علنی مجلس به این موضوع اشاره و از دولت به دلیل ورود به موضوع پخش ربنای شجریان انتقاد کرد.

او گفت: « آقای خواننده معلوم الحالی خودش در سال ۱۳۸۸ تقاضا کرده که برنامه‌هایش از صدا و سیما پخش نشود،‌ حالا هم خودش تقاضا کند که دو مرتبه پخش شود. این در حد هیئت دولت نیست که در این مسائل ورود کند.»

ابطحی درحالی این اظهارات را مطرح کرده که شجریان هرگز تقاضای عدم پخش ربنا را مطرح نکرد و این تصمیم از سوی نهادهای امنیتی در دوران محمود احمدی‌نژاد گرفته شد. در دولت اول حسن روحانی نیز این رویه ادامه یافت. حتی آگهی‌های بازرگانی که در ماه رمضان با موسیقی پس‌زمینه ربنای شجریان تولید می‌شدند، اجازه پخش از تلویزیون نگرفتند. به علاوه، تقاضای پخش مجدد آن از سوی وزیر ارشاد مطرح شده و نه خود او.

سازمان میراث فرهنگی دولت حسن روحانی پیش از این ربنای شجریان را در فهرست میراث فرهنگی ملی ثبت کرده‌بود.


در همین زمینه