بیش از ۱۰۰ کشور جهان در روز دوشنبه ۲۷ مارس / ۷ فروردین مذاکرات بیسابقهای را درباره منع سلاح هستهای در سازمان ملل آغاز میکنند. بیشتر قدرتهای هستهای با این مذاکرات مخالفت کردهاند.
بهگزارش خبرگزاری فرانسه، ۱۲۳ کشور عضو سازمان ملل متحد در ماه اکتبر ۲۰۱۶ با آغاز مذاکرات درباره متنی که از نظر قانونی الزامآور خواهد بود، موافقت کرده بودند.
بسیاری از قدرتهای هستهای یا علیه این مذاکرات رأی دادند، همچون آمریکا، فرانسه، اسرائیل، بریتانیا و روسیه، و یا رأی ممتنع دادند، همچون چین، هند و پاکستان. حتی ژاپن، تنها کشوری که از حملات اتمی ۱۹۴۵ رنج برده است به دلیل نگرانی از فقدان توافق عمومی در این مذاکرات و امکان «تضعیف پیشرفت مؤثر در خلع سلاح هستهای»، به آن رأی منفی داد.
با این حال کشورهای دیگری همچون اتریش، ایرلند، مکزیک، برزیل، آفریقای جنوبی یا سوئد و صدها سازمان غیردولتی فعال در این زمینه با این مذاکرات موافق بودند.
این کشورها و سازمانها با توجه به گسترش کانونهای تنش، از جمله تهدیدات کره شمالی، و رفتار دولت جدید آمریکا که غیر قابل پیشبینی ارزیابی میشود، تصمیم به آغاز گفتوگوها گرفتند.
مذاکرات با الهام از جنبشی آغاز میشود که به پیماننامههای منع گسترش سلاحهای هستهای در سال ۲۰۰۸ و یا منع مینهای ضد نفر در سال ۱۹۹۷ منجر شد.
مارگوت والستروم، وزیر خارجه سوئد هفته گذشته در سازمان ملل اعلام کرد که مذاکرات زمان خواهد برد اما بسیار مهم است که در حال حاضر با تهدیدهای هستهای و فشارهای جدید گفتگوها آغاز شوند.
وزیر خارجه سوئد افزود: «بسیاری از کشورها میگویند که باید از سالها بنبست موجود در این مسئله خارج شد. چنین تصمیمی واکنش به این سرخوردگی است.»
بئاتریس فین، مدیر ائتلافی از سازمانهای غیردولتی با نام «کارزار بینالمللی برای لغو سلاحهای هستهای» (ICAN) نیز گفته است که بهرغم تعهداتی که قدرتهای بزرگ در پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) دادهاند، در سالهای اخیر هیچ پیشرفتی در این زمینه ثبت نشده است.
او گفت: «تلاشهای بسیاری در پایان جنگ سرد وجود داشت اما بعد متوقف شد (…) دولت اوباما وعدههایی داد اما عملی نکرد و اکنون با آمدن رئیسجمهوری جدید (ترامپ) بیمها نیز تشدید شده است.»
بهگفته بئاتریس فین، بخت زیادی برای تصویب یک قطعنامه وجود دارد چرا که این نخستین مرحله از مذاکرات نیست. او افزود، مهم نیست که قدرتهای هستهای از گفتوگو اجتناب میکنند، حتی اگر این کشورها امروز در حال نوسازی سلاحهای هستهای خود هستند، تصویب چنین پیماننامهای آنها را دیر یا زود وادار به بازبینی در سیاستهای خود میکند: «حتی اگر تولیدکنندگان عمده سلاح هستهای این معاهده را امضا نکنند تصویب آن تأثیر بزرگی خواهد گذاشت.»
هیچ یک از کشورهای قدرتمند واکنشی نسبت به آغاز مذاکرات منع سلاح هستهای در سازمان ملل نشان ندادهاند، تنها قرار است نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل بامداد دوشنبه بهوقت نیویورک بیانیهای در حاشیه گشایش این مذاکرات صادر کند.
نمایندگان آمریکا و فرانسه در ماه اکتبر مخالفت خود با این مذاکرات را اعلام کردند و گفتند مذاکرات باید مرحله به مرحله و بدون از دست دادن تعادل استراتژیک فعلی و یا به خطر انداختن بازدارندگی هستهای صورت گیرد.
مدیر «کارزار بینالمللی برای لغو سلاحهای هستهای» در واکنش به این مخالفتها گفت: «[این کشورها] درست مثل سیگاریهای قهاری میمانند که میگویند هیچ زمان مناسبی برای ترک سیگار وجود ندارد. اما گرایش عمومی در این جهان چند قطبی وجود دارد. بسیاری از کشورها بر این نظرند که برای اقدام نباید منتظر کشورهای قدرتمند ماند.»