۲۷ رهبر اتحادیه اروپا جمعه سوم فوریه در جزیره مالت دور هم جمع می‌شوند تا درباره عواقب برکسیت و اصلاحاتی که قرار است پس از آن انجام شود گفت و گو کنند. مهم‌ترین موضوع این نشست انجام اقداماتی تازه برای کنترل موج مهاجرت و پناهجویی در مسیر مرکزی دریای مدیترانه و مقابله با قاچاق انسان است.
این مذاکرات غیررسمی در واقع ادامه مذاکراتی هستند که در سپتامبر گذشته به عنوان «نقشه راه براتیسلاوا» در نشست سران اروپایی در اسلوواکی مطرح شد.
رهبران اتحادیه اروپا در پایتخت اسلواکی به دنبال یافتن راه‌های جدید برای کنترل موج مهاجرت به اروپا، سخت‌تر کردن کنترل امنیتی در مرزهای خارجی، اتحاد نظامی و مبارزه با بیکاری جوانان با هم دیدار کردند.
آنها توافق کرده بودند تا درباره سیاست مشترک خود برای به چالش کشیدن نیروهای سیاسی تندرو و یا پوپولیست گفت‌وگو کنند و به تجدید «اعتماد و اطمینان» در این پروژه اروپایی بپردازند.
حالا انتخاب دونالد ترامپ در ایالات متحده و خطر ایجاد شکاف در روابط کشورهای اروپایی بر ضرورت این نشست و بازبینی سیاست‌های مشترک افزوده است.
نشست مالت در واقع تلاش برای هموار کردن راه تصمیم‌گیری نهایی در مورد جهت‌گیری آینده اتحادیه اروپاست که قرار است برای آن نشستی در ماه مارس در رم برگزار شود.
تفاوت‌ها اما باقی است، به ویژه در زمینه سیاست‌های مهاجرتی کشورهای اروپای مرکزی و شرقی که تمایلی به پذیرش پناهجویان عرب بر اساس سهمیه اتحادیه اروپا ندارند.
پیش از آن اما رئيس کمیسیون اروپایی ژان کلود یانکر و فدریکا موگرینی رئیس روابط خارجی اتحادیه اروپا، قرار است روز پنجشنبه با فیض مصطفی آل سراج رهبر لیبی، در شهر «والتا»، پایتخت جمهوری مالت دیدار کنند.
برخی از کشورهای عضو می‌خواهند با آل سراج بر سر توقف موج پناهجویان بر اساس مدل توافق اتحادیه اروپا و ترکیه، معامله کنند اما نهادهای اتحادیه اروپا می‌گویند که لیبی به دلیل نابسامانی‌های داخلی برای چنین برنامه‌ای مناسب نیست.
با این حال همکاری با لیبی به عنوان اصلی‌ترین مبدا حرکت مهاجران، در کنار همکاری با همسایه‌های این کشور مانند مصر، تونس و الجزایر از محورهای اصلی گفت‌وگوها در مالت است. در پیش‌نویس این نشست تاکید شده که احترام کامل به حقوق بشر و قوانین بین‌المللی در تهیه این نقشه راه مورد توجه خواهد بود.
آموزش، تجهیز و حمایت از گارد ساحلی لیبی، تلاش بیشتر برای اخلال در مدل کسب و کار قاچاقچیان از طریق افزایش اقدامات عملیاتی یکپارچه و دخیل کردن لیبی و شرکای بین‌المللی دیگر، از اولویت‌های این نشست است.
سران اتحادیه اروپا می‌خواهند لیبی خود محلی برای استقرار پناهجویان باشد، بنابراین حمایت از لیبی با تامین تمام ابزارهای در دسترس برای توسعه محلی، به ویژه در مناطق ساحلی و در مرزهای این کشور، به منظور بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی از طرح‌های پیشنهادی این نشست است.
افزایش کمک‌ها برای تشویق مهاجران به بازگشت داوطلبانه و همکاری با سازمان‌های محلی و بین المللی برای مقابله با قاچاقچیان و کمک به کنترل بیشتر مرزهای لیبی و در عین حال نظارت بر مسیرهای جایگزین، از اهداف دیگر این نشست است.
کمیسیون اروپا ۲۰۰ میلیون یورو بودجه اضافی برای اجرای این اقدامات در نظر خواهد گرفت.
در عین حال سازمان‌های حقوق بشری نسبت به رعایت حقوق بشر در تصمیمات اتحادیه اروپا هشدار می‌دهند. بیش از ۱۸۰ هزار پناهجو در سال ۲۰۱۶ از طریق دریا وارد ایتالیا شدند که ۱۵ درصد آنها کودکانی بودند که اغلب تنها سفر کرده بودند.
حدود ۲۴ هزار زن در میان این پناهجویان بودند که نیمی از آنها اهل نیجریه بودند. تخمین زده می‌شود که ۸۰ درصد زنان نیجریایی که به ایتالیا رسیدند، قربانی قاچاقچیان انسان باشند.
در سال ۲۰۱۶ دست‌کم ۴ هزار ۵۷۹ نفر پناهجریانی که از مسیر مرکزی دریای مدیترانه سفر کردند، جان خود را از دست دادند. در سال ۲۰۱۷ تاکنون ۲۲۷ نفر جان خود را در این مسیر از دست داده‌اند.