بیژن روحانی-طبیعت ایران در سالی که گذشت بار دیگر شاهد تخریب‌ها، دست‌اندازی‌ها و از دست رفتن فرصت‌های فراوان بود. بی تردید یکی از بدترین فجایع زیست محیطی در سال ۱۳۸۹شکستن خط انتقال نفت و آلودگی گسترده در سواحل خلیج فارس و در استان بوشهر بود. این حادثه در مسیر آغاجاری به دیلم رخ داد و علاوه بر آلوده شدن صدها هکتار از زمین‌های کشاورزی، آب‌های ساحلی خلیج فارس نیز آلوده شدند. اما به غیر بروز چنین فاجعه‌ای، نگرانی اصلی همچنان در خصوص فرسوده بودن لوله‌های انتقال نفت در ایران پابرجاست که هر از چند وقت یک بارباعث نشت نفت در طبیعت می‌شوند و منابع خاکی و آبی را به شدت آلوده می‌کنند. مساله فرسودگی لوله‌های نفت در ایران آنقدر جدی است که پیش از این رییس سازمان محیط زیست یکی از دلایل عمده تخریب محیط زیست در ایران را وجود حدود دو هزار کیلومتر لوله فرسوده در جنوب ایران عنوان کرده بود.
آب و هوای آلوده در تهران
شهروندان تهرانی در سال گذشته بارها با مساله شدت یافتن آلودگی هوا در تهران و به دنبال آن تعطیلی مدرسه‌ها، موسسات و ادارات دولتی روبه رو شدند. اما بسیاری از کارشناسان محیط زیست، از جمله رییس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران، بر این اعتقاد بودند که تعطیل کردن تهران چاره آلودگی هوای این شهر نیست، بلکه لازم است طرح جامع کاهش آلودگی هوا در تهران بازنگری و سپس ابلاغ شود.
اما به جز هوا، آلودگی آب نیز از مسائل مهم زیست محیطی در سال گذشته بود. در میانه تابستان داغ سال ۸۹مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت در ایران، اعلام کرد که میزان نیترات آب تهران در برخی نقاط بالاتر از حد استاندارد است و بنابراین زنان باردار و کودکان شیرخوار به جای استفاده از آب لوله‌کشی از آب بطری استفاده کنند. هشداری که موج جدیدی از نگرانی‌ها را در مورد سلامت آب لوله‌کشی در تهران برانگیخت. اما اظهارات وزیر بهداشت توسط وزیر نیرو تکذیب شد و پس از آن وزیر بهداشت نیز اظهارات خود را پس گرفت. اما برای شهروندان تهرانی مشخص نشد که آیا آب آشامیدنی آنها سالم است و یا وجود برخی ملاحظات مانع از اطلاع رسانی شفاف در این زمینه می‌شود.
توقف طرح باغ شهرها
در آخرین هفته‌های سال ۱۳۸۹، یکی از طرح‌های دولت در خصوص احداث باغ‌شهرها در اطراف شهرهای بزرگ، با حکم رهبر جمهوری اسلامی متوقف شد. پیش از این دولت اعلام کرده بود با واگذاری زمین‌های دولتی و ملی از طریق مزایده به متقاضیان، مردم را به ساختن خانه‌های ویلایی همراه با فضای سبز ترغیب می‌کند. اما منتقدان بر این اعتقاد بودند که این طرح باعث دست اندازی هرچه بیشتر به منابع طبیعی و تخریب عرصه‌های بکر طبیعت شده و همچنین پای بورس بازان را به زمین‌های ملی در اطراف شهرها باز می‌کند. اکنون با توقف این طرح مشخص نیست تکلیف زمین‌های واگذار شده و تغییر کاربری یافته چه خواهد شد.
مرگ حیوانات در باغ وحش تهران
سال گذشته، باغ وحش تهران تعدادی از حیوانات کمیاب خود را بر اثر بیماری از دست داد. در ابتدا یکی از ببرهایی که از روسیه به ایران وارده شده بود بر اثر نوعی بیماری عفونی درگذشت. این ببرها قرار بود برای زنده کردن نسل ببر مازندران مورد استفاده قرار گیرند اما به علت آماده نبودن زیستگاه آن
ها در میانکاله، به باغ وحش تهران انتقال یافتند و ببر نر با ابتلا به بیماری مشمشه در باغ وحش درگذشت. پس از آن نیز تعدادی از شیرهای باغ وحش تهران که به همین بیماری مبتلا شده بودند توسط مسئولان باغ وحش کشته شدند تا از انتقال این بیماری به سایر حیوانات جلوگیری شود. اما منشاء این بیماری و مقصر مبتلا شدن این حیوانات کمیاب به بیماری محل اختلاف نظر مسئولان باغ وحش، دامپزشکی و سازمان محیط زیست قرار گرفت.
اسناد ویکی لیکس
با انتشار اسناد ویکی لیکس در سال گذشته مشخص شد که آمریکا پیش از این تلاش‌های وسیعی کرده است تا از انتخاب مصطفی جعفری، متخصص محیط زیست ایرانی به سمت ریاست مشترک در یکی از کارگروه‌های هیئت میان دولتی سازمان ملل متحد برای تغییرات آب و هوایی IPCC جلوگیری کند. آقای جعفری در صورت انتخاب شدن به این سمت می‌بایست به طور مشترک با همتای آمریکایی خود پروفسور کریستوفر فیلد در مدیریت یک کارگروه زیست محیطی همکاری می‌کرد.
بیابان زایی و آتش سوزی
به گفته‌ی مسئولان سازمان محیط زیست، بیابان در برخی نقاط ایران با سرعت در حا
ل پیشرفت است و بخش‌های بیشتری از کشور در حال از دست دادن پوشش گیاهی خود هستند. به
غیر از پدیده بیابان زایی و همچنین خشک شدن بخشی دیگر از تالاب‌های ایران، در سال گذشته باز هم برخی از مهمترین مناطق جنگلی ایران از جمله جنگل‌های گلستان چندین بار قربانی آتش سوزی شد و بخش‌های از آن از میان رفت. کمبود امکانات ویژه برای مهار آتش در پارک‌ها و جنگل‌های ملی از جمله مواردی بود که مورد انتقاد بسیاری از دست اندرکاران منابع ملی و طبیعی در ایران قرار گرفت.