– خشكسالیهای اخیر معیشت مردم را با خطر جدی مواجه كرده بود. بیش از ۷۰ درصد روستاهای بخش مركزی نیکشهر با تانكر آبرسانی سیار میشدند. آب قنوات و چاههای منطقه كاملاً خشک شده بود و درختان خرما، انبه و مركبات ۴۰ تا ۵۰ ساله طی مدت یک سال از بین رفتند. به تبع آن آمار سوءتغذیه كودكان و مادران باردار در منطقه بسیار بالا رفته است. به این ترتیب خسارات سیل چیزی از شادی مردمی كه مدتها منتظر باران بودند، كم نكرده است.
این حرفها گفتههای محمد بلوچزهی، بخشدار مركزی نيكشهر است. به نوشته روزنامه اعتماد، او وضعيت اين شهرستان سیلزده را چنین توصیف میکند: «در حال حاضر تيمهای امداد و نجات در مناطق مختلف روستايی مشغول امدادرسانی هستند و نمیتوان برآورد دقيقی از ميزان خسارات وارده ارائه كرد اما طغيان رودخانهها و جاری شدن سيل منجر به آسيب ديدن زيرساختهای روستايی شده است.»
بلوچزهی و دیگر مقامهای مسئول محلی کم و بیش همین روایت را از سیل ارائه کردهاند اما وقتی پای علی اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان به میان میآید، خسارتها ناچیز برآورد میشود.
او گفته است که به دلیل خشکسالی سالهای اخیر در منطقه، مردم حتی از جاری شدن سیل هم خوشحالاند و با وجود گستردگی سطح خرابی و آبگرفتگی در چندین استان، آبی که پشت سدها جمع میشود، شرایط زندگی کشاورزان و دامداران منطقه را متحول خواهد کرد.
در حال حاضر اما بيشتر مسيرهای ارتباطی در استان سیستان و بلوچستان به علت طغيان رودخانهها مسدود شدهاند، اما ارتباط تلفنی برقرار است.
به گفته علی اوسط هاشمی، استاندار سیستان و بلوچستان به جز یک پیرزن که زیر آوار خانه خشتی خود مانده و کشته شده، تاکنون گزارش دیگری از تلفات جانی وجود نداشته است.
این در حالیست که در منطقه قصرقند بیش از ١٠ مورد ریزش سقف مدارس گزارش شده اما به دلیل تعطیل بودن مدرسهها معلم یا دانشآموزی زیر آوار نمانده است.
قدمت ساختمان برخی مدارس در شهرستان قصرقند به بیش از ٥٠ سال میرسد که به این مدارس در اصطلاح محلی مدارس سنگی میگویند. بارش شدید باران خسارتهایی را به این مدرسهها وارد كرده است.
خانهها و مدارس در سیستان و بلوچستان اغلب قدیمی و خشت و گلی هستند و به همین دلیل تاب بارندگی شدید را ندارند و فرو میریزند.
«سیل بهتر است یا خشکسالی؟»
علی اوسط هاشمی روز چهارشنبه ششم بهمن به خبرگزاری میزان گفته است: «قطعاً به یک سری از خانوادهها در جریان این سیل خسارتهایی وارد شده است اما اگر برکت باران در استان سیستان و بلوچستان پر وسعت جاری نمیشد، بیشک همه مردم دچار رنج و زحمت میشدند که این دغدغه اصلی استان با جاری شدن باران برآورده شد.»
به نظر میرسد استاندار سیستان و بلوچستان در اظهاراتش تلاش میکند خسارتهای ناشی از سیل را کماهمیت جلوه دهد و به جای آن بر پر شدن سدها تأکید دارد: «بارش باران کمک کرد که سدهای استان که خالی بودند از آب سرازیر شوند از این رو جاری شدن سیل از حجم آبی بود که به سدها سرازیر شد و خسارت عمیقی را در سطح استان ایجاد نکرد.»
این در حالیست که حميرا ريگی، فرماندار شهرستان قصرقند، ميزان خسارات وارد شده به زيرساختها را در این منطقه بالا ارزيابی كرده است. گرچه او درباره این خسارتها عدد و رقمی ارائه نداده، اما عمده خسارتها را به سه بخش تقسیم کرده: حوزه راه، ريزش قنوات موجود در بستر رودخانهها و تخريب خانههای روستايیان كه عمدتاً خشت و گلی بودهاند: «خساراتی هم به زيرساختهای برق وارد شده است، اما در حال حاضر مشكل قطع برق اكثر روستاها برطرف شده، ساكنان خانههای تخريب شده در چادر اسكان داده شدهاند و مواد غذايی در اختيار آنها قرار داده شده است.
بر اساس اطلاعاتی که این مقام مسئول محلی به رسانهها داده، ٧٠ درصد آب بارندگی در سدها ذخيره شده، اما بندهای خاكی رودخانه كاجو تخريب شدهاند و ٣٠ درصد آب به صورت سيلاب در جريان است.
- راههای ارتباطی ٢٨ روستا در قسمت شمالی رودخانه كاجو با جمعيت نزديک به هشت هزار نفر قطع شده است و تا زمانی كه آب فروكش نكند نمیتوان به آنها دسترسی پيدا كرد. امكانات امداد هوايی وجود ندارد و ارتباط اين روستاها از طريق برقراری تماس تلفنی با دهياران است. در بخش ساربوک شهرستان قصرقند هم راه ارتباطی ٢٠ روستا با حدود هشت هزار نفر جمعيت قطع شده است.
حمیرا ریگی:
ساليان سال است كه با وقوع بارندگی و كمی بالا آمدن آب، ارتباط مردم با مركز قطع میشود. بايد اعتبارات لازم برای احداث يک پل روی رودخانه كاجو تامين شود.
امدادرسانی ادامه دارد
بر اساس اعلام رییس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر ایران، ٢٠ شهرستان جاسک، سیریک، میناب، رودان، حاجیآباد، دلگان، کنارک، ایرانشهر، نیکشهر، چابهار، خاش، سرباز، سیب و سوران، منوجان، قلعهگنج، کوهبنان، داراب، سربیشه، خواف و تایباد گرفتار سیل و آبگرفتگی هستند و عملیات امدادرسانی به ١٤٩ شهر و روستا در حال انجام است.
مرتضی سلیمی به خبرگزاری مهر گفته است که علاوه بر سیستان و بلوچستان در برخی دیگر از استانها هم سیل و آبگرفتگی باعث بروز مشکل و خسارت شده است: «تا ساعت ۷ صبح پنجشنبه هفتم بهمن ۹۵، شش استان هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، خراسان جنوبی و خراسان رضوی، درگیر سیل و آبگرفتگی بودهاند.»
امدادرسانی به هشت هزار و ۶۸۲ نفر از افراد گرفتار در سیل و آبگرفتگی انجام شده و چهار هزار و ۱۸۱ نفر اسکان اضطراری داده شدهاند.
مرتضی سلیمی:
۷۳ دستگاه خودرو از مسیر سیلاب خارج شدهاند و تخلیه آب از ٦٠ واحد مسکونی به پایان رسیده است.
خبرهای سیل که خسارتهای آن به طور عمده متوجه سیستان و بلوچستان است در شبکههای اجتماعی از جمله توییتر با هشتگهای #سیل_سیستان_بلوچستان و #سیل از سوی کاربران ارائه و دنبال میشود.
کاربری به نام نوید برهانیزاده که از سیستان و بلوچستان توییت میکند، در یکی از آخرین به روز رسانیهایش از قول مدیرکل راه و شهرسازی جنوب سیستان و بلوچستان نوشته است که پنج مسیر در جنوب سیستان و بلوچستان همچنان مسدود است.
توییتهایی هم در ابراز همدردی با مردم منطقه نوشته شدهاند. از جمله، کاربری به نام یگانه خدامی نوشته است: «سالها بارون نمیآد از خشکسالی زندگیشون نابود میشه و بعد بارون میآد سیل زندگیشون رو میبره. حکایت غریبی داره این دیار.»
کاربری به نام پیام شعبانی هم نوشته است: «دوستان میگن حجم و ابعاد تخریب #سیل_سیستان_بلوچستان بزرگ و غافلگیر کنندهست. حتی به کرمان هم رسیده. اینکه چرا درموردش اطلاعرسانی درست نمیشه جای سؤاله.»
به نظر میرسد همزمان شدن سیل سیستان و بلوچستان با فاجعه پلاسکو در تهران، اطلاعرسانی درباره آن را تحت تأثیر قرار داده است. این مسأله با انتقاد افکار عمومی و مردم منطقه هم روبهرو شده و این گزاره از قول افراد محلی در رسانهها مطرح میشود که گویا آنها جایی در خبرها ندارند، مسائل و مشکلاتشان به چشم نمیآید و عملاً مردمانی فراموش شدهاند.
در همین زمینه