فاجعه‌ی زیست‌محیطی در سواحل خلیج فارس

 

گرچه تلاش‌ها برای مهار لکه‌های نفتی با احداث سد‌های کوچک خاکی آغاز شد، اما به دلیل بارندگی و جاری شدن سیلاب، لکه‌های نفتی به سمت ساحل خلیج فارس حرکت کردند و ضمن آلوده کردن زمین‌های سر راه، بخشی از آن نیز وارد دریا شد. با این حال بخش دیگری از نفت که وارد رودخانه‌های فصلی شده بود توسط گروه‌های امداد به آتش کشیده شد تا از ورود آن به خلیج فارس جلوگیری شود.

 

به گفته‌ی مدیران سازمان حفاظت محیط زیست ایران، با رسیدن نفت به خط ساحلی به‌جز زمین‌های کشاورزی حدود ٣٠٠ تا ٤٠٠ هکتار از خط ساحلی نیز آلوده شده است. با توجه به آلودگی گسترده‌ی زمین‌های کشاورزی در منطقه، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر توصیه کرده است از محصولات گندم این مناطق استفاده نشود.

 

بهروز اتابک‌زاده، مدیر کل محیط زیست استان بوشهر نیز وضعیت موجود را برای آبزیان منطقه خطرناک توصیف کرده و گفته است از میان رفتن آلودگی‌ها و برگشت به وضعیت عادی زاد و ولد آبزیان ممکن است سال‌ها به طول بیانجامد. به گفته‌ی آقای اتابک‌زاده، سواحل دیلم یکی از مناطق مهم تولید ماهی و منطقه‌ی بهرگان نیز یکی از مناطق مهم تولید میگو در جنوب کشور است و صیادان زیادی از این طریق گذران زندگی می‌کنند.

 

به دلیل آلودگی ایجاد شده، زاد و ولد آبزیان در این منطقه با مشکلات زیادی مواجه شده است و سال‌ها زمان می‌برد تا این آلودگی‌ تجزیه و زاد و ولد دوباره انجام شود. به گزارش ستاد حوادث غیر مترقبه در بوشهر، بخش زیادی از لکه‌های نفتی به دلیل طوفانی و مواج شدن دریا به ساحل منتقل شده است و کار پاکسازی آنها با وسایل مکانیکی از قبیل لودر، گردیدر و بیل مکانیکی آغاز شده است. همچنین چندین فروند شناور نیز در حال جمع‌آوری لکه‌های نفتی از سطح آب‌های ساحلی خلیج فارس هستند.

 

مسئولان سازمان محیط زیست گفته‌اند ممکن است جمع‌آوری لکه‌ها و آلودگی‌های نفتی تا دوماه به طول بیانجامد. به گفته‌ی‌ مسئولان شهرستان دیلم، پاکسازی آلودگی‌ها توسط گروه‌های فنی شرکت نفت تنها منحصر به ساحل شهر دیلم است و دسترسی به دیگر مناطق ساحلی به دلیل باتلاقی بودن و آب‌گرفتگی اراضی و عدم امکان تردد ماشین آلات، انجام نشده است.

 

آلودگی گسترده در ساحل دیلم، نیاز به برداشت لایه‌های گسترده‌ای از شن‌ها و ماسه‌های ساحلی را اجتناب‌ناپذیر کرده است. برداشت ماسه‌های ساحلی اما خود به تخریب چشم‌انداز محیط می‌انجامد و بازسازی شکل اصلی ساحل ممکن است سال‌ها به طول بیانجامد؛ آن‌هم در حالی که این منطقه یکی از پرگردشگرترین نقاط این شهرستان است.

 

در پی وارد شدن چنین خسارت گسترده و کم سابقه‌ای به محیط زیست استان بوشهر، سازمان حفاظت محیط زیست از وزارت نفت شکایت کرده است. به گزارش خبرگزاری ایلنا، امید صدیقی، مدیر کل اکوبیولوژی دریایی سازمان حفاظت محیط زیست از شکایت سازمان حفاظت محیط‌ زیست از وزارت نفت خبر داد و افزود: «این شکایت توسط اداره کل استان بوشهر به جهت آلودگی بیش از ٤٠٠ هکتار از زمین‌های کشاورزی و به وجود آمدن یک لکه‌ی نفتی به طول ۲۰ کیلومتر در اثر نشت نفت از خطوط انتقال صورت گرفته و به مراجع قضایی تسلیم شده است.»

 

این بار اول نیست که فرسوده بودن لوله‌های انتقال نفت در ایران خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به محیط زیست وارد کرده است. پیش از این و در سال‌های گذشته نیز با شکستن این لوله‌ها، آلودگی‌های نفتی وارد منابع خاکی و آبی از جمله رودخانه‌ی کشکان در استان لرستان شده بود.

 

 دفن مرجان‌های چابهار

 

در حالی که سواحل ایران در استان بوشهر با یک فاجعه‌ی زیست محیطی روبه‌رو است، در سمت شرق ایران و در بندر چابهار نیز ٨٠٠ مترمربع از مرجان‌ها زیر خروارها خاک دفن شدند و از میان رفتند. این اتفاق زمانی افتاد که هفته‌ی پیش علی‌رغم توافق قبلی میان سازمان محیط زیست و سازمان بنادر و دریانوردی مبنی بر انتقال مرجان‌های این منطقه، پیمانکار طرح توسعه‌ی بندر شهید بهشتی در چابهار بدون توجه به ضوابط زیست محیطی اقدام به خاکریزی در سواحل و روی ٨٠٠ متر مربع از مرجان‌های این منطقه کرد.

 

به گفته‌ی مدیر دفتر اكوبیولوژی دریای سازمان حفاظت محیط‌ زیست، این خاکریزی به صورت شبانه و غیر قانونی انجام گرفته و به موجب آن یكی از بهترین مناطق مرجانی در سواحل چابهار تخریب شده است.
امید صدیقی به خبرگزاری ایلنا اعلام کرده است عملیات خاكریزی علاوه بر این‌كه موجب مدفون شدن مرجان‌ها زیر خاك می‌شود، با ایجاد گل‌آلودگی و كدورت در خاك، حیات مرجان‌های اطراف را نیز به خطر می‌اندازد. اکنون با حکم قضایی از ادامه‌ی کار حاکریزی جلوگیری شده و سازمان حفاظت محیط زیست از متخلفان شکایت کرده است.