مینو صابری- دو سال پیش در چنین روزهایی شاهد یک فاجعه‌ی زیست محیطی در اطراف دریاچه‌ی پریشان بودیم. این فاجعه زمانی اتفاق افتاد که عدهای خودسرانه جهت احداث جاده در حاشیه‌ی تالاب پریشان در استان فارس؛ نیزارهای اطراف تالاب را آتش زدند تا راه را برای جاده‌سازی هموار کنند. در این آتش‌سوزی تعداد بی‌شماری از گونه‌های نایاب جانوری از بین رفت. حیوانات بسیاری در آتش سوختند و خسارات جبران‌ناپذیری به محیط زیست منطقه وارد شد.
بعد از این واقعه، اعتراض فعالان محیط زیست نتیجه داد و دادستان کل کشور دستور توقف جاده‌سازی را صادر کرد.گرچه طی دو سال گذشته منطقه از آسیب مصون مانده اما با جلسه‌ای که در روزهای اخیر، کمیتهی ارزیابی سازمان محیط زیست برگزار کرده اکثر مسئولان حاضر در جلسه با پافشاری خواهان احداث جاده‌ی مذکور شده‌اند.
سید علی اکبر کاظمینی محقق زیست‌شناسی و مدیر موسسه سیزده فروردین که در جلسه‌ی کمیته ارزیابی حضور داشته با ذکر دلایل کارشناسانه با احداث این جاده مخالفت میکند که همین اعتراض باعث میشود تعدادی از مسئولین حاضر در جلسه ایشان را تهدید کنند.
گفت‌وگویی با علی اکبر کاظمینی در این زمینه داشته‌ام:
با توجه به اینکه دو سال پیش قرار بود جادهای در اطراف دریاچه پریشان احداث شود و اعتراضات فعالین محیط زیست سبب شد از ادامه‌ی این کار جلوگیری شود؛ خبرها حاکی از آن است که این روزها دوباره تصمیماتی برای احداث این جاده گرفته شده است. از شما می‌خواهم در این باره توضیحاتی بفرمایید
در تاریخ ۱۶ آذرماه امسال کمیتهی ارزیابی سازمان محیط زیست در تهران جلسه‌ای برگزار کرد که من هم در این جلسه حضور پیدا کردم.
گزارشهای ارزیابی ای که در این جلسه عنوان می‌شد سراسر اشتباه و پر از تناقضات بود. پس از آن‌که ارزیاب گزارش خودش را ارائه داد؛ آقای دکتر رحمتی، رئیس کمیته از من خواستند که اگر در این باره صحبتی دارم بیان کنم.
من یک سری آمار و ارقام بیرون آورده بودم که همه‌ی آنها بر اساس اصول اکولوژیک و معیارها و آمارهای صحیح بود.
متاسفانه کمیتهی ارزیابی به صحبتهای من توجهی نکرد!
در این جلسه آقایان دهقان ناصر آبادی نماینده کازرون به همراه کاووس رییسی فرماندار کازرون و مهندس فدایی معاون اداره کل راه و ترابری استان فارس نیز حضور داشتند.
صحبتهای این آقایان در دفاع از ساخت جاده؛ سراسر تهدید بود به‌صورتی‌که آقای فرماندار بیان کردند که اگر این جاده ساخته نشود، من با طرح تالاب‌ها هیچگونه همکاری نمی‌کنم!
می‌دانید که طرح تالاب‌ها یک طرح ملی است. یک طرح بین‌المللی است. طرحی است که مجلس تصویب کرده است. سازمانهای بین‌المللی چون «یو ان دی پی» روی آن دست گذاشته است و دارد همکاری میکند. هیئت دولت آنرا تصویب کرده است و این طرح یک طرح قانونی است.
متاسفانه این صحبت آقای فرماندار جایگاه قانونی ندارد و نمی‌توانستند با توجه به جایگاهشان این حرف را بزنند!
مدیر کل راه و ترابری استان فارس من را تهدید کردند که در صورتی‌که جوامع محلی بفهمند چه کسی با احداث این جاده مخالفت میکند؛ می‌دانند با شما چکار بکنند!
من خیلی متاسفم که مسئولینی که باید از جایگاه قانونی صحبت کنند و در جایگاه قانون حرکت کنند؛ خلاف قانون عمل می‌کنند و کارشان تهدید است.در این جلسه، کمیتهی ارزیابی هم تلویحآ با آنها موافقت کرد و بیان کرد که برای ساخت این جاده مجوز صادر میشود.
ما حامیان محیط زیست به مخالفت خودمان نسبت به احداث این جاده ادامه خواهیم داد. ما بر اساس قواعد و اصول اکولوژیک عمل خواهیم کرد چرا که نمیتوانیم خارج از این قواعد حرکت کنیم. اگر قواعد و اصول اکولوژیک را بیان می‌کنیم به این دلیل است که محل احداث این جاده در بهترین چشمه‌های دریاچه و بکرترین منطقه‌ی دریاچه است. به همین علت است که ما می‌گوییم نباید در آن نقطه جاده ساخته شود. با کوبیده شدن این جاده، این چشمهها از بین می‌رود و از بین رفتن این چشمهها، از بین رفتن حیات و دریاچه در آن منطقه است.
سال ۱۳۸۷ زمانی که برای احداث جاده در اطراف دریاچه پریشان اقدامات غیر اصولی صورت گرفت از سوی مخالفان این پروژه، نامهای به رهبری نوشته شد که همین باعث شد دادستان کل کشور به احداث کنندگان جاده دستور توقف احداث این جاده را داد. چگونه است که اینها حتی بعد از پیگیری رهبری و دادستان کل کشور، چنین دستوراتی را نادیده می‌گیرند و کار خودشان را می‌کنند؟
این را باید از کمیتهی ارزیابی سوال کرد! من هم روز بعد از برگزاری جلسه با کمیته ارزیابی تماس گرفتم و این موضوع را متذکر شدم. به آنها گفتم مقام رهبری دستور دادهاند و از طریق دادستان کل کشور این پروژه متوقف شده است.
اما ما تحرکاتمان را ادامه می‌دهیم. الان در حال جمع‌آوری طومار هستیم تا دوباره برای مقام رهبری بفرستیم، رونوشت برای دادستان کل کشور و ارگانهای مربوطه بفرستیم. چون مطمئن هستیم تنها راهی که ما می‌توانیم از آن طریق اقداماتی بکنیم تا توقف این جاده صورت بگیرد از همین راه سیستمی است که دو سال پیش اعمال کردیم.
این‌را هم یادآوری کنم که ما به عنوان «ان جی او»ها حافظ منافع مردم منطقه هستیم. ما می‌خواهیم با از بین نرفتن این تالاب، زندگی در آنجا ادامه پیدا کند.
این توسعه‌ی پایداری که روستائیان دارند کشاورزی می‌کنند، از این آب و لایه‌ی حفاظتی تالاب برای مزارعشان استفاده می‌کنند، همچنان استفاده ببرند. ما مقطعی فکر نمی‌کنیم، آینده‌ی دراز مدت را در نظر می‌گیریم.
دلیل پافشاری این افراد برای احداث این جاده چه هست؟ آیا برای برخی منافع مالی در بر دارد یا واقعآ توجیهاتی برای خودشان دارند؟
من اینجا یک سوال دارم!
آقای مهندس فدایی معاون اداره کل راه و ترابری استان فارس در آن جلسه بیان می‌کنند اداره کل ترابری استان ۹۲ میلیارد تومان بدهکاری دارد؛ اگر ۹۲ میلیارد تومان بدهی دارد پس توجیهی برای احداث و طرح پروژه‌ی جدید نیست!
ایشان خیلی برای ساخت این جاده حرص و جوش می‌زنند! از دو سال پیش تا کنون ایشان همچنان پیگیر احداث این جاده هستند و در تمام جلسات از این طرح دفاع می‌کنند.
سال گذشته آقای دکتر نجفی، معاون پیشین سازمان محیط زیست به کازرون -منطقه‌ی پریشان- تشریف آوردند. افرادی حاضر در جلسه خطاب به آقای نجفی میگویند «قدم فرمایی شما به زمین ما باعث شد زمین ما متری ۵ هزار تومان افزایش پیدا کند!»
نکته‌ی دیگر اینکه آقای دهقان ناصر آبادی نماینده‌ی شهرستان کازرون در انتخابات گذشته قول‌هایی به مردم این روستاها داده و حالا می‌خواهد این قول‌ها را عملی کند و جاده برای اهالی بسازد.متاسفانه این قولی که آقای نماینده زمان انتخابات داده بدون نظر کارشناسی بوده است. بی اینکه با متخصصین در این زمینه مشاوره کنند و بپرسند آیا چنین چیزی امکان‌پذیر هست یا نیست به مردم قول داده است.
راه‌های دیگری برای به‌دست آوردن رضایت مردم محلی وجود دارد. این‌آقایان می‌توانند با بردن امکاناتی چون درمان‌گاه، سالن ورزشی، لوله‌کشی گاز شهری و غیره آراء و نظر مردم آنجا را جلب کنند و به آنها بگویند که ساخت جاده امکان‌پذیر نبود در عوض چنین امکاناتی برایتان فراهم کرده‌ایم.
اشاره فرمودید قرار است که اقداماتی انجام دهید تا راه نجاتی برای این دریاچه پیدا کنید.دو سال پیش موافقان طرح ساخت جاده در کنار دریاچه پریشان از تعطیلات تاسوعا و عاشورا استفاده کردند و شروع کردند به تخریب منطقه که شاهد بودیم در اثر آتشی که افروختند گونه‌های بسیاری از جانوران و گیاهان سوختند و خسارات زیادی به منطقه وارد کردند.شما مطمئن هستید پیش از اقداماتی که قرار است شما انجام دهید؛ اینها تخریب منطقه را آغاز نکنند و همه را در مقابل عمل انجام شده قرار ندهند؟
خوشبختانه با فشارهایی که تا الان آوردهایم باعث شده که حکم کمیتهی ارزیابی به مرحله‌ی نهایی نرسد و تا این لحظه ابلاغ نشده است. دوستان در حال جمع‌آوری طومار هستند؛ تقریبآ آماده است و قرار است برای مقام رهبری بفرستیم و از طریق ایشان به فریاد این دریاچه برسیم. در این طومار ما بیان کرده‌ایم که این مردم به چه امکاناتی نیاز دارند و چه راههایی برای به وجود آوردن آن امکانات وجود دارد.
در این مورد ما کاملآ هشیار هستیم. شاید سال ۱۳۸۷ آن مسئله ناگهانی اتفاق افتاد ولی الان از جوامع محلی تا افراد در شهرستان و تهران، همه دغدغه‌ی این را دارند که دوباره آن اتفاق نیافتد.
خوشبختانه همه هشیار هستیم و اجازه نمی‌دهیم که دوباره آن آتش‌سوزیها اتفاق بیافتد و آن گونه‌های نایاب و لاکپشت‌ها و پرندگان در آتش‌سوزی از بین بروند و جاده سازی آغاز شود.
سوالی که برای همه‌ی ما پیش می‌آید این است که ما جاده‌های مرگبار زیادی در سطح کشور داریم که نیاز به بازسازی دارند؛ چطور که برای چنین جاده‌هایی اقدامات لازم صورت نمی‌گیرد اما روی احداث چنین جاده‌هایی که لطمه‌های بزرگی به محیط زیست وارد میکند؛ تاکید میشود؟
متاسفانه چنین تصمیماتی را شاید بتوان عنوان کرد که محلی است. یعنی همان نکته که مطرح کردم؛ اینکه آقای نماینده به روستائیان قول دادهاند و همچنان روی این موضوع پافشاری می‌کنند.
در این رابطه نکته‌ی مهمی را باید بگویم و آن این که بهزودی دقیقآ از ۱۵ کیلومتری ِ آخرین روستا که روستای پریشان هست، آزادراه شیراز-بوشهر گذر میکند. یعنی عملیات نقشه‌برداری تمام شده و کمکم دارد عملیات اجرایی شروع میشود. این آزادراه می‌تواند ظرف چندسال جوابگوی مردم آن منطقه باشد. علاوه بر این روستائیان یک جاده‌ی آسفالت دارند که به طرف شهر بالاده می رود. آزادراه این جاده را قطع میکند و راه اینها به شیراز و مرکز استان به مراتب از راه شهرنشینان کازرون نزدیکتر میشود.
بنابراین دلیلی ندارد بیاییم چندین میلیارد تومان بودجه ی مملکت را اینجا هزینه کنیم، برای اینکه دو تا سه هزار نفر اینجا منتفع شوند. در حال حاضر هم تمام این روستاها جاده‌ی آسفالت خوب دارند. میشود جاده شان را کمی تعریض کرد کمی امکانات به آنها داد و این بودجه در اینجا به کار نرود و در جاهای دیگر مثل آزادراه‌ها هزینه شود.
در پایان اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید.
خوشبختانه بعد از جلسه ی کمیتهی ارزیابی، دادستان کازرون هم یک نامه هشدارآمیز به کمیته ارزیابی فرستادند که نسبت به عوارض ساخت این جاده در حاشیه‌ی تالاب پریشان هشدار دادند که به دلیل منافع عمومی و منافع مردم، از انجام این کار منصرف شوند.
شرح تصویر:
تصویر بالا: سید علی اکبر کاظمینی محقق زیست‌شناسی و مدیر موسسه سیزده فروردین
تصویر پایین: دهقان ناصر آبادی نماینده کازرون که زمان انتخابات به مردم روستا قول ساختن جاده داده بود
در همین زمینه: