یک هزار دلار بیعانه برای پیش خرید اتومبیلی که تا سال ۲۰۱۷ عرضه نخواهد شد، توانست ۱۹۸ هزار نفر را در هفته گذشته در آمریکای شمالی به شعبه‌های کمپانی «تِسلا» بکشاند تا در فهرست نام‌هایی قرار بگیرند که اولین ماشین الکتریکی را در پایان سال ۲۰۱۷ با قیمتی متعارف صاحب شوند.
بیشتر کسانی که در صف انتظار بودند، نمی‌دانستند ماشین چه شکلی خواهد بود و بیشتر آنها تا شب پنج‌شنبه هفته گذشته صبر کرده بودند تا شاهد رونمایی ماشین در یک نشست خبری در کالیفرنیا باشند.
دو روز بعد از شروع پیش‌فروش، تِسلا توانسته بود ۲۶۷ هزار پیش‌پرداخت دریافت کند و بیش از ده میلیون دلار آمریکا را به‌حساب بانکی‌اش منتقل کرد. اگر تمامی این افراد صبور باشند و درنهایت حداقل قیمت پایه ۳۵هزار دلاری ماشین را پرداخت کنند، تِسلا توانسته است نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار فروش برای ماشین الکتریکی‌اش تضمین کند. آن هم برای ماشینی که قرار است سرعتش در کمتر از ۶ ثانیه از صفر به صد کیلومتر برسد، تقریباً هر ۳۴۵ کیلومتر بایستی شارژ بشود و گنجایش پنج سرنشین دارد.
این رویداد برای صنعت اتومبیل‌سازی هیجان‌انگیز است؛ آن هم وقتی در مقایسه با فهرست اتومبیل‌های پرفروش در سال ۲۰۱۵ در آمریکا، ارقام فروش ده ماشین نخست بین ۱۷۳ هزار تا ۳۶۱ هزار اتومبیل باشد. تِسلا با این برنامه پیش‌فروش به‌راحتی توانسته است جایی برای خود در فهرست پرفروش‌های اتومبیل در سال ۲۰۱۷ باز کند.
هر چند نسل سوم خودروهای برقی تا حداقل یک سال و نیم بعد به‌دست خریداران نخواهند رسید و برخی از افرادی که حضوری یا آن‌لاین نسل جدید تِسلا را پیش‌خرید کرده‌اند، بایستی بیشتر از دو سال صبر کنند تا ماشین‌شان را دریافت کنند.
زیر ساخت برای تغییر
سال ۲۰۱۵، کشورهای جهان در شهر پاریس متعهد شدند تا تولید و مصرف سوخت‌های فسیلی را به‌تدریج متوقف کنند و انرژی‌های تجدیدپذیر را جایگزین آن کنند. در آمریکای شمالی، نیز کندتر از اروپا اما به‌تدریج قوانینی در این زمینه شکل می‌گیرند.
رونمایی تِسلا نسل سوم را در این لینک تماشا کنید:
مثلاً شهر ونکوور در استان بریتیش کلمبیا در کانادا متعهد شده است که تا سال ۲۰۵۰ میلادی صد در صد از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کند و بخشی از این تعهد مربوط به این می‌شود که ساکنین محلی از سیستم‌های حمل و نقل و ماشین‌هایی استفاده کنند که دیگر از سوخت‌های فسیلی سودی نمی‌برند.
کشورهای گوناگونی شروع به گسترش و ساخت مراکز توزیع برق برای ماشین‌های برقی کرده‌اند. آمریکا به‌تنهایی بیشتر از ۱۲هزار مرکز توزیع برق دارد و تعداد این مراکز در آمریکای شمالی رو به افزایش است. ساخت و عرضه این مراکز بیشتر از آنکه دست دولت‌ها باشد، دست شرکت‌های خصوصی مانند تِسلا یا آیکیا است.
کابوسی به اسم نفت ارزان
در یک سال و نیم گذشته، بازار نفت شاهد کاهش تدریجی قیمت نفت بود، به این شکل که نفت بشکه‌ای بالاتر از صد دلار آمریکا به سی دلار سقوط کرد. این کاهش قیمت سایه‌ای کابوس مانند بر سر کمپانی‌هایی شده است که برنامه‌هایشان متمرکز بر انرژی‌های تجدیدپذیر است.
هرچند در سال ۲۰۱۵ رکورد سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های سبز شکسته شد، ولی این تردید وجود دارد که بتوان این رشد سرمایه‌گذاری را همچنان حفظ کرد. با این وجود، از یک سو شرکت‌هایی مانند تِسلا شاهد هیجان عمومی نسبت به تولید جدید خود هستند، هیجانی که بیشتر به فناوری نوین عرضه شده در این ماشین مربوط است.
از سویی دیگر، شرکت‌های مختلفی نگران آن هستند که چه بر سر آینده کاری‌شان خواهد آمد: در روزگاری که نفت مرتب ارزان‌تر می‌شود و کالاهای تولیدی آنها، مرتب گران‌تر.
برق کم خطر یا تولیدی خطرساز
در حالی که ماشین‌های برقی انتخابی مناسب در مقابل ماشین‌های سوخت فسیلی معرفی می‌شوند، این سؤال همچنان باقی است که این ماشین‌ها چقدر برای محیط زیست هزینه دارند؟
این سؤال را به دو شکل دیگر می‌تواند پرسید: برق مصرفی ماشین‌ها چطور تولید می‌شوند و اینکه قطعات داخلی ماشین‌ها – به شکلی مشخص باتری‌ها – چطور تولید می‌شوند؟
تولید برق، کشور به کشور متفاوت است. مثلاً کانادا، سالیانه تا ۶۳ درصد برق خود را از طریق سدها، باد، موج دریاها و اقیانوس‌ها و نور خورشید تولید می‌کند. در آمریکا در سال ۲۰۱۵، تنها ۱۴درصد برق تولیدی از انرژی‌های تجدید پذیر حاصل شده است.
در مقایسه‌ای دیگر، در حالی که کانادا بیشتر از گاز برای تولید مابقی انرژی مورد نیاز خود سود می‌برد، آمریکا بیشتر از زغال‌سنگ برای تولید برق استفاده می‌کند.
تولید باتری، همچنین دیگر قطعات داخلی ماشین‌های برقی، همچنان سؤال‌های دیگری همراه خود دارند. در سال جاری، دیده‌بان حقوق بشر از برده‌داری انسان‌ها در کشورهای آفریقایی برای استخراج مواد معدنی سخن گفت که در تولید باتری‌های تلفن‌های همراه و ماشین‌های برقی نقشی کلیدی دارند.
هرچند باید این سؤال هم فکر کرد که چگونه می‌توان قطعات استفاده شده در این ماشین‌ها، به شکلی مشخص باطری‌ها را بعد از پایان عمر آنها، بازیافت کرد. فرآیندی که ساده و ارزان نخواهد بود و در صورت عدم بازیافت، این باطری‌ها می‌توانند تأثیری مخرب بر محیط زیست داشته باشند.
هزاره‌ای‌های نگران: آینده را حفظ کنیم
در طول هفته گذشته، هزاران نفر در آمریکای شمالی، حضوری و یا آن‌لاین به شعبه‌های شرکت تِسلا رفتند تا ماشین جدید این شرکت را پیش‌خرید کنند. شاید بیشتر از همه، جوان‌ها و میان‌سال‌ها، یا آنانی که در اقتصاد نوین، هزاره‌ای‌ها خطاب می‌شوند در این پیش‌خرید شرکت داشتند.
دلیل آن می‌تواند ساده باشد: از یک سو، هزاره‌ای‌ها دل‌نگران آینده خود در سایه تغییرات اقلیمی هستند، از سویی دیگر، آنها می‌خواهند همچنان از امکانات رو به گسترش دنیای امروزی سود ببرند: یکی از آنها رانندگی است.
آنها می‌خواهند در دهه‌های پیش رو همچنان بتوانند ماشین خودشان را صاحب باشند و بتوانند در دنیایی که ممکن است بدون سوخت‌های فسیلی اداره شود، بتوانند زندگی خودشان را دنبال کنند.
شاید برای همین باشد که آنها در قمار تِسلا مشتاقانه شرکت جستند و با وجود اینکه همین امروز می‌توان با حداقل ۱۱ هزار دلار آمریکا یک ماشین دوگانه‌سوز برقی / سوخت فسیلی در آمریکای شمالی خریداری کرد، آنها تلاش می‌کنند تا تغییر را هدف بگیرند: هم به سویی آینده‌ای پاک‌تر، هم به‌سوی فناوری پیش‌رو.