چند سالی است که تولید پهپادهای بومی یا مهندسی معکوس مدل‌های شکار شده خارجی هواپیماهای بدون سرنشین، بدل به یکی از تبلیغات نظامی ایران شده است. اکنون نیروهای مسلح ایران اعلام کرده‌اند از این پهپادها برای حفاظت از محیط زیست استفاده خواهند کرد.
در پی این قرارداد وظايفی که پيش از اين متوجه جنگلداری‌ها، استانداری‌ها و مراکزی از اين قبيل بود، به حوزه وظايف نيروهای مسلحی مثل وزارت دفاع و سپاه محول شده است.
با فرارسيدن هفته محيط زيست در ايران (۱۵تا۲۱ خرداد)، تفاهم‌نامه‌ای ميان اداره کل محيط زيست استان اصفهان و شرکت صنايع هواپيماسازی ايران (هسا) به امضا رسيد که بر اساس آن، پهپادهای بومی ساخت ايران برای حفاظت از محيط زيست به پرواز در می‌آيند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست اصفهان «پاما»، اين توافقنامه در جريان گردهمايی مديران کل حفاظت محيط زيست ایران و با حضور معاون رياست‌جمهوری در اصفهان منعقد شد.
بر اساس این تفاهم‌نامه، حفاظت از مناطق محيط زيست شامل بررسی وضعيت زيستگاه‌ها، سرشماری حيات وحش و پايش تخريب يا تصرف، از اين پس با استفاده از پهپادهای (پرنده هدایت پذیر از دور) شرکت هسا انجام می‌شود.
به گفته مدير عامل هسا، محمد علی سيرتی، هواپيماهای بدون سرنشين توليد شده در ايران به طور عمده برای رصد کردن محل شکارچيان و ماهيگيران غير قانونی، تشخيص و مشاهده آتش‌سوزی و يا حوادث اضطراری و گشت زنی و حفاظت از خطوط لوله نفت و گاز و انتقال نيرو استفاده می‌شود.
شرکت صنايع هواپيماسازی ايران (هسا) در شاهين شهر اصفهان در سال ۱۳۵۵ تأسيس شده و متعلق به سازمان صنايع هوايی ايران وابسته به وزارت دفاع است. قابليت اصلی اين شرکت توليد هواپيماهای نظامی است.
حميد ظهرابی، مدير کل محيط زيست اصفهان در اين باره گفته وزارت دفاع در سال‌های اخير سرعت عمل زيادی در زمينه حفاظت از محيط زيست داشته است. وزارت دفاع ایران ورود به این حوزه را در راستای اجرای اصل ۵۰ قانون اساسی مبنی بر «عمومی بودن وظيفه حفاظت از محيط زيست» می‌داند. این اقدام همزمان می‌تواند بخشی از نمایش اقتدار نیروهای مسلح ایران تلقی شود که این بار در حوزه‌های غیرنظامی اعمال می‌شود.
نمایش نظامی یک کالای تجاری
ايران ادعا میکند که از سال ۱۳۶۵ ساخت پهپادهای يکبار مصرف را آغاز کرده و در همان سال اول هم موفق به آزمايش اين پهپادها شده است. پهپادهای انتحاری که توان حمل چندکيلو مواد منفجره دارند.
نيروهای مسلح ايران می‌گويند تاکنون بيش از ۱۰ مدل مختلف پهپاد با مصارف گوناگون طراحی کرده و انحصار اين تکنولوژی را از دست آمريکايی‌ها ربوده‌اند. آنان بارها به «ربودن» و استفاده از مهندسی معکوس در توليد اين تکنولوژی اشاره کرده‌اند.
از نمونه‌های توليد شده اين پهپادها می‌توان به ابابيل (اولين پهپاد يکبار مصرف با قابليت حمل ۴۰ کيلو مواد منفجره)، ابابيل بی (برای آموزش سامانه‌های دفاع هوايی)، مهاجر یک و دو (به منظور پرواز در نزديکی ناوهای هواپيمابر آمريکايی در خليج فارس)، طوفان (دارای جستجوگر اپتيکی)، کرار (اولين پهپاد آفندی با سرعت ۹۰۰ کيلومتر بر ساعت) و سفره ماهی(پهپاد بمب افکن نيروی هوايی ارتش) اشاره کرد.
چندی پيش پايگاه‌های خبری مدعی شدند پهپادهای ساخت ايران کمک زيادی به دولت سوريه در مبارزه با مخالفان میکند. همچنين حزب‌الله لبنان برای پرواز پهپادهای ايرانی باند فرودگاه ساخته است. اين باند پروازی در شمال دره بقاع در ۱۴۰ کيلومتری روستای هرمل ساخته شده است. هفته‌نامه ارتش آمريکا در شماره اخير خود عکس هوايی اين فرودگاه را منتشر کرد و نوشت ايران پهپادهای انتحاری ويژه‌ای در اختيار حزب الله و حماس قرار می‌دهد.
درسال ۲۰۱۱، پس از ادعای دولت ايران مبنی بر در اختيار گرفتن کنترل پهپاد جاسوسی آمريکا در کاشمر و نمايش مکرر«شکار بزرگ سپاه» از سوی حکومت در رسانه‌های دولتی، تبلیغ توليد اين دست پهپادها در ايران به صنعتی «نمايشی» و «نمادين» در یک جنگ روانی بدل شده است.
تا آنجا که اکنون در جدال‌های منطقه‌ای خاورمیانه، این نمایش هوایی علاوه بر حضور زمينی ایران در کشورهايی نظير سوريه و عراق، می‌تواند ادعای «چشمی تيزبين در آسمان» نيز باشد.
این در حالی است که آبان ماه سال گذشته سرهنگ استیو وارن، یکی از سخنگویان وزارت دفاع آمریکا(پنتاگون) درباره صنعت پهپادسازی ایران گفته بود که ایران نمی‌تواند فناوری آمریکایی تولید پهپاد را «عیناً بازسازی کند» و مهندسی‌های معکوس فعلی تنها «تقلیدی کم ارزش» بوده است.
اگرچه با توجه به توسعه روز افزون صنعت پهپادسازی، تولید عمده و قیمت پایین پهپادها در نمایشگاه‌های تکنولوژی‌های مدرن، نباید از یاد برد که دیگر تولید مدل‌های نه چندان پیچیده این هواپیماهای بدون سرنشین، نمی‌تواند محل مناقشه یا رقابت‌های نظامی باشد. امروزه بسیاری از مدل‌های فیلم‌بردار و عکاس پهپادهای با قیمت‌هایی ارزان در حدود ۳۰۰ دلار عرضه می‌شود و به یک معنا توليد عمده برخی از این کالاها، عرصه جدید رقابت‌های شرکت‌های تجاری بزرگ را شکل داده است.
بیشتر بخوانید: واشنگتن توانایی تهران را برای تولید پهپاد باور ندارد
صرفا جهت اضافه کردن اطلاعات بدلیل اینکه مشخصات کاملی از تولیدات ایران وجود نداره:
همینطور که همه میدونن بین کارایی صنعتی یک کالا با تولید سرگرمی تفاوت خیلی زیاده ,مثال قیمت یک استابلایزر از یک دلار تا دهها هزار دلار بسته به تکنولوژی مورد نیاز متفاوته .
در زمینه پهپاد, زمانی که برد پروازی یا ارتفاع پروازی یا تنوع کاربری ,افزایش پیدا میکند , شاخص تکنولوژیکی ان هم بصورت تصاعدی بالا میره , بطور مثال بین یک پهباد که کمتر از یک کیلومتر برد ارتباطی داره قابل ساخت تو خونه است و یا چند صد دلار واسه خرید ولی همین که به دهها کیلومتر افزایش پیدا میکنه به دهها هزار دلار میرسه(مانند مدل ایگل ScanEagle ساخت بوینگ: حداکثر برد ارتباطی ۱۰۰km , حداکثر سرعت ۱۴۸km/h زمان پروازی ۲۰ ساعت , قیمت کمتر از ۱۰۰,۰۰۰$ ), که کاملا روشنه برای استفاده صنعتی مثل پایش جنگلها به برد صدها کیلومتری , امکان ارسال تصویر , موقعیت یابی , سیستمهای کنترلی بسیار پیشرفته ,بازه زمانی پروازی چند ساعته ,قابلیت نگهداری و تعمیر .. نیازه ,بنابراین برد , ارتفاع , سرعت , کارایی شاخصهای مهم هستن , که خب ارزون نیستند ,برای فروش به عموم هم نیستند .
همینطور میدونیم که پهپاد های آمریکائی از ارتباطات ماهوارئی استفاده میکنن که ایران و بسیاری از کشورهایی دیگه این امکان رو ندارن و حتی صرفه اقتصادی هم نداره واسشون .
فرد اعلی / 12 June 2015