صدها هزار نفر صبح امروز جمعه ۲۴ آوريل / ۴ ارديبهشت در ایروان، پایتخت ارمنستان گرد آمدند تا مراسم یادبود قربانیان نسل‌کشی ارامنه در ترکیه به‌دست سلسله عثمانی را گرامی بدارند. گروهی از رهبران جهان، از جمله فرانسوا اولاند و ولادیمیر پوتین، رؤسای جمهور فرانسه و روسیه در این مراسم حضور داشتند.

Armenian-3

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، مراسم یادبود قربانیان قتل عام ارامنه همچنین توسط بسیاری از مهاجران ارمنی در شهرهای همچون لس آنجلس، استکهلم، پاریس و بیروت نیز برگزار شد.

با این‌که مراسم رسمی روز جمعه برگزار شد، اما از روز پنج‌شنبه ارامنه این مراسم را آغاز کردند.

«طعم تلخ شکنجه و اندوه»

کاتولیکوس کارکین دوم، رهبر کلیسای ارامنه روز پنج‌شنبه در مراسمی در واغارشاپات (ولاش‌آباد)، در مقابل قدیمی‌ترین کلیسای مسیحی جهان متعلق به قرن چهارم، گفت: «میلیون‌ها نفر از مردم ما به شکلی برنامه‌ریزی شده با آتش و شمشیر به قتل رسیدند و بی‌خانمان شدند. آن‌ها طعم تلخ شکنجه و اندوه را کشیدند.»

رهبر کلیسای ارامنه گفت: «کلیسا فقط حقایق را به‌رسمیت می‌شناسد، یعنی نسل‌کشی را.»

مراسم یادبود قربانیان کشتار ارامنه در میان جامعه ارمنی‌ای ساکن اورشلیم
مراسم یادبود قربانیان کشتار ارامنه در میان جامعه ارمنی‌ای ساکن اورشلیم

واغارشاپات مکان مقدس ارمنستان، در ۲۰ کیلومتری ایروان قراردارد. کلیسای ارامنه قربانیان کشتار سال ۱۹۱۵ را «مقدس» خوانده است.

تلویزیون ارمنستان گزارش داد که پس از سخنان کاتولیکوس کارکین دوم، ناقوس تمام کلیساهای ارمنستان و برخی دیگر از کلیساهای جهان از جمله در نیویورک، مادرید، برلین، ونیز و پاریس به صدا در آمد و یک دقیقه سکوت به احترام قربانیان برگزار شد.

«هیچ چیز فراموش نخواهد شد»

سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهور ارمنستان در مراسم روز جمعه ابتدا دسته‌گلی به بنای یادبود قربانیان ارامنه در ایروان اهدا کرد و سپس یک دقیقه سکوت اعلام شد.

رئیس‌جمهور ارمنستان در سخنان خود از رهبران کشورهای جهان که در مراسم شرکت کرده بودند تشکر کرد و گفت: «هیچ چیز فراموش نخواهد شد.»

سرژ سرکیسیان افزود ارامنه همه این گذشته را به خاطر خواهند آورد و خواهان به‌رسمیت شناختن «نسل‌کشی» هم‌نوعان خود هستند.

سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهور ارمنستان
سرژ سرکیسیان، رئیس‌جمهور ارمنستان

او گفت: «برای ما ارمنی‌ها این یک تعهد اخلاقی است که به یاد بیاوریم ۱/۵ میلیون نفر از ما کشته شده‌اند و صدها هزار نفر از محرومیت غیرانسانی رنج برده‌اند.»

فرانسوا اولاند که همراه با هیأتی ۴۰ نفره از مقامات سیاسی و فرهنگی فرانسه، از جمله شارل آزناوور، خواننده نامدار ارمنی‌تبار، به این مراسم آمده بود در سخنانی گفت: «من در مقابل قربانیان سر تعظیم فرود می‌آورم و به دوستان ارمنی‌ام می‌گویم که ما هرگز فاجعه‌ای را که مردم شما از سر گذرانده‌اند فراموش نخواهیم کرد.»

«کلمات مهم» ترکیه

فرانسوا اولاند گفت که ترکیه «کلمات مهمی» را درباره نسل‌کشی ارامنه ابراز داشته اما «دیگران هنوز انتظار می‌کشند.»

احمد داوداوغلو، نخست‌وزير ترکيه روز سه‌شنبه ۲۱ آوريل / اول ارديبهشت در آستانه برگزاری مراسم يکصدمين سال کشتار ارامنه اعلام کرد ترکيه ياد ارامنه کشته شده را گرامی می‌دارد و خود را در غم فرزندان و نوادگان اين رويداد تلخ تاريخی شريک می‌داند.

گروهی از رهبران جهان در مراسم یادبود قربانیان نسل‌کشی ارامنه
گروهی از رهبران جهان در مراسم یادبود قربانیان نسل‌کشی ارامنه

رجب طيب اردوغان نيز سال گذشته، زمانی که نخست‌وزير ترکيه بود، پيام تسليتی را خطاب به بازماندگان ارامنه کشته شده در اواخر دوران امپراتوری عثمانی فرستاده بود.

با این حال ترکیه هنوز «نسل‌کشی» را قبول ندارد و آن را تحریف تاریخ می‌داند. ترکیه می‌گوید در رویدادهای ۱۰۰ سال پیش، ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار ارمنی کشته شده‌اند و تقریباً به همان میزان ترک جان خود را از دست دادند، به همین دلیل، این رویداد «نسل‌کشی» محسوب نمی‌شود.

ولادیمیر پوتین نیز در مراسم روز جمعه سخن گفت. او گفت: «هیچ چیز نمی‌تواند این قتل عام را توجیه کند.»

رئیس‌جمهور روسیه گفت: «امروز ما در کنار مردم ارمنستان هستیم.»

«نسل‌کشی» بیشتر به‌رسمیت شناخته می‌شود

در روزهای اخیر شخصیت‌ها و کشورهای تازه‌ای «نسل‌کشی» ارامنه را به‌رسمیت شناختند.

در آلمان برای نخستین بار روز پنج‌شنبه يواخیم گاوک، رئیس‌جمهور این کشور از «نسل‌کشی ارامنه» سخن گفت. او گفت کشورش به دلیل آن‌که در جنگ جهانی اول، متحد امپراتوری عثمانی بود تا حدی خود را در این نسل‌کشی مسئول می‌داند.

به‌رغم اعتراض‌های جامعه‌ ترک‌ها در آلمان، در روز جمعه بوندستاگ، پارلمان آلمان نیز نسل‌کشی ارامنه را به‌رسمیت شناخت.

دو روز قبل از مراسم یادبود نیز پارلمان اتریش برای نخستین بار به یاد قربانیان ارامنه یک دقیقه سکوت کرد. اتریش نیز در زمان جنگ جهانی اول متحد عثمانی‌ها بود.

Armenian-4

پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک‌های جهان نیز چندی پیش کشتار ارامنه را «نخستین نسل‌کشی قرن بیستم» دانست.

اما باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا روز پنج‌نشبه در پیامی به این مناسبت کشتار ارامنه را «قتل عام وحشتناک» نامید و از به کار بردن کلمه «نسل‌کشی» پرهیز کرد.

شارل آزناوور خواننده فرانسوی ارمنی‌تبار می‌گوید: «سرانجام روزی ترکیه نسل‌کشی ارامنه را به‌رسمیت خواهد شناخت چرا که از نشان دادن مدام انگشت اتهام به سویش خسته خواهد شد.»

بیشتر بخوانید: جدال بر سر قبول کشتار ارامنه