محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران در رأس تيم مذاکرهکننده هسته‌ای بامداد امروز سه‌شنبه عازم وين پايتخت اتريش شد تا دهمين دور مذاکرات هسته‌ای را با حضور نمايندگان گروه ۱+۵ از سر گيرد.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ايرنا)، اين دور از مذاکرات با ناهار کاری ظريف و کاترين اشتون هماهنگ‌کننده ۱+۵ در دفتر نمايندگی ايران در وين برگزار می‌شود.
قرار است ظريف و اشتون در اين ناهار کاری آخرين روند مذاکرات را با يکديگر مرور و ارزيابی و درباره چگونگی ادامه گفت‌وگوها تصميم‌گيری کنند.
اين دور از مذاکرات، حساس‌ترين و مهم‌ترين مرحله مذاکرات جامع به شمار می‌آيد، زيرا سرنوشت مذاکرات رسمی در وين، نيويورک و مسقط را در کمتر يک هفته مانده به پايان مهلت ۲۴ نوامبر / ۳ آذر رقم می‌زند.
۲۴ نوامبر سال گذشته (آذر ۱۳۹۲) پس از روی کار آمدن حسن روحانی، رئيس‌جمهور جدید ايران بود که اين کشور و کشورهای عضو گروه ۵+۱ شامل ايالات متحده، بريتانيا، فرانسه، آلمان، روسيه و چين، به همراه کاترين اشتون، رئيس پيشين سياست خارجی اتحاديه اروپا به يک توافق هسته‌ای موقت دست يافتند اما نتوانستند تا مهلت ۲۰ ژوئیه / ۲۹ تیرماه ۱۳۹۳ به توافق نهايی دست پيدا کنند و اين مهلت را چهار ماه يعنی تا ۲۴ نوامبر / ۳ آذر ۱۳۹۳ تمديد کردند.
طرفين اصلی اين مذاکرات که جمهوری اسلامی ايران و ايالات متحده آمريکا هستند که ۳۵ سال است رابطه سياسی با يکديگر ندارند اما بيش از يک سال است به‌طور مستقيم برای پايان دادن به مناقشه هسته‌ای مذاکره می‌کنند، مذاکراتی که تمايل برای آغاز آن در سال پايانی دولت دهم در ايران با مذاکرات غيررسمی و غيرعلنی رقم خورد.
«ميزان غنی‌سازی ايران و جزئيات اين مرحله از توليد سوخت هسته‌ای و برنامه بلندمدت تهران در اين زمينه، چگونگی لغو تحريم‌ها عليه برنامه هسته‌ای ايران اعم از تحريم‌های شورای امنيت سازمان ملل، اتحاديه اروپا و آمريکا به‌ويژه کنگره و نيز مدت زمان توافق» مهم‌ترين موارد اختلاف هستند.
طرفين آخرين بار هفته گذشته در مسقط پايتخت عمان دو روز در سطح وزيران امور خارجه با حضور اشتون بر سر موارد اختلافی مذاکره کردند.
پس از مذاکرات مسقط، يوسف بن علوی، وزير مشاور در امور خارجی عمان هفته جاری در سفری غيررسمی به تهران، با ظريف و حسن روحانی ديدار و عصر يکشنبه ۲۵ آبان به کشورش بازگشت.
بن علوی پس از مذاکرات سه روزه مسقط و پيش از سفر غيررسمی به تهران، ميزبان جان کری، وزير خارجه آمريکا بود که پس از دو روز مذاکرات فشرده با ظريف به پکن رفت تا به باراک اوباما، رئيس‌جمهوری کشورش در سفر به چين بپيوندد.
«ايران انتظارات بيش از حدی دارد»
يکی از ديپلمات‌های غربی به خبرگزاری فرانسه گفته است: «موضوعات دشوار همانند مدت زمان توافق و سرنوشت تحريم‌ها بدون تکليف باقی مانده‌اند و ايران انتظارات بيش از حدی در اين‌باره دارد.»
يکی ديگر از ديپلمات‌ها که در مذاکرات شرکت داشته، می‌گويد: «آن‌ها (ايران) همه چيز را می‌خواهند، آن هم در يک لحظه و اين واقع‌بينانه نيست.»
قدرت‌های جهانی خواهان بازگرداندن برنامه هسته‌ای ايران به حدی هستند که قادر به ساخت سلاح هسته‌ای نباشد. در مقابل ايران هم خواهان لغو تحريم‌هاست.
ايران همچنين خواهان افزايش تعداد سانتريفيوژها برای تأمين سوخت رآکتور هسته‌ای است اما غرب به دنبال کاهش آن‌ها است و می‌گويد ايران در حال حاضر هيچ نيازی به اين تعداد سانتريفيوژ ندارد.
مذاکرات هسته‌ای ايران با کشورهای ۱+۵ برای رسيدن به توافقی جامع انجام می‌شود که از يک سو ايران بتواند به برنامه هسته‌ای صلح‌آميز ادامه دهد و از سوی ديگر کشورهای مذاکرهکننده اطمينان يابند برنامه‌های ايران نظامی نخواهد بود.
مذاکرات هسته‌ای در یک سال گذشته
وزیران خارجه ایران و گروه ۱+۵ به همراه کاترین اشتون مسئول وقت سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ۳ آذر ماه سال گذشته در شهر ژنو به توافقی با عنوان «برنامه اقدام مشترک» در مورد برنامه هسته‌ای ایران دست یافتند که این توافقنامه ۳۰ دی‌ماه وارد مرحله اجرا شد.
بهمن‌ماه سال گذشته نیز مذاکرات هسته‌ای برای دستیابی به یک توافق جامع آغاز شد که وین میزبان هفت دور این مذاکرات بوده و یک دور نیز در نیویورک و آخرین دور (نهمین دور) نیز هفته گذشته در شهر مسقط پایتخت عمان برگزار شد.
با این‌که طرفین در وین کار نگارش متن پیش‌نویس توافقنامه جامع هسته‌ای را آغاز کردند و حتی گفته شد که ۶۰ تا ۶۵ درصد متن نوشته شده، ولی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران اعلام کرد که هنوز متن پرانتزها (جاهای خالی) زیادی دارد و اختلافات عمده کماکان به قوت خود باقی است.
ایران و گروه ۱+۵ پس از آن برای ششمین دور در وین گردهم آمدند و در حدود دو هفته به رایزنی‌های دو و چندجانبه پرداختند تا ۲۹ تیرماه (فرصت شش ماهه از زمان اجرای توافقنامه ژنو) به توافق جامع دست یابند ولی در آخرین روزهای تیرماه، اختلافات، دستیابی به نتیجه را امکان‌پذیر نکرد و این مذاکرات تا ۲۴ نوامبر / ۳ آذر ماه ۱۳۹۳ تمدید شد.
اکنون نیز دیپلمات‌ها می‌گویند با وجود گذشت یک سال از دور تازه گفت‌وگوهای هسته‌ای تهران و غرب، ممکن است این مذاکرات در مهلت تعیین‌شده در ۲۴ نوامبر به سرانجام نرسد و به همین دلیل احتمال تمدید مذاکرات تا چند ماه دیگر وجود دارد.