اجرای طرح واگذاری سانسور کتاب به استان‌ها

ابتدا قرار بود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سانسور کتاب را به ناشران بسپرد. اکنون اما شورای برنامه‌ریزی وزارت ارشاد به ادارات کل این وزارتخانه در چند استان اختیار داده است که در زمینه سانسور کتاب، به‌طور مستقل از اداره کتاب در تهران عمل کنند. قرار است طرح «تفویض اختیار بررسی کتاب»، چند استان دیگر را هم تحت پوشش قرار دهد.

در شرایطی که به دلیل سانسور و بی‌اعتمادی مردم به آثار منتشر شده، شمارگان کتاب در ایران به ۵۰۰ نسخه کاهش پیدا کرده، شورای برنامه‌ریزی وزارت ارشاد طرح «تفویض اختیار بررسی کتاب» را به اجرا گذاشت.

به گفته همایون امیرزاده، دبیر شورای برنامه‌ریزی وزارت ارشاد، ادارات کل استان‌های قم، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، کرمان و اصفهان می‌توانند از این پس کتاب‌ها را مستقل از اداره کتاب در تهران بررسی و سانسور کنند.

قرار است که در آینده ادارات کل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در استان‌های خوزستان، فارس، مازندران، یزد و همدان نیز تحت پوشش طرح «تفویض اختیار بررسی کتاب» قرار گیرند.

هدف از طرح «تفویض اختیار بررسی کتاب» تمرکززدایی در سانسور کتاب است. تا پیش از این، ناشران شهرستانی می‌بایست برای دریافت مجوز آثاری که به اداره کتاب تسلیم کرده بودند، به تهران سفر کنند. اکنون در پنج استان یاد شده، ناشران می‌توانند کتاب‌ها را برای صدور مجوز به اداره کل استان‌شان تحویل دهند.

همایون امیرزاده به خبرگزاری مهر گفته بود که بین بررسان اداره کل کتاب در تهران و همکارانشان در شهرستان‌ها، اختلاف‌نظرهایی بر سر چگونگی اعمال سانسور کتاب وجود دارد.

وزارت ارشاد قصد دارد با «شفاف‌سازی» آیین‌نامه‌های سانسور کتاب، اختلاف نظر بین سانسورگران در سطح کشور را از میان بردارد. مبنای این آئین‌نامه‌ها، به گفته دبیر شورای برنامه‌ریزی وزارت ارشاد، همچنان مصوبه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

مبنای واگذاری اختیار سانسور کتاب به ادارات کل وزارت ارشاد در استان‌ها، برخورداری آنان از کارشناسانی است که با ساز و کار سانسور کتاب آشنایی داشته باشند.

طرح «تفویض اختیار بررسی کتاب» در شرایطی اجرایی می‌شود که اولاً وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نتوانسته است به وعده دولت مبنی بر واگذاری سانسور به ناشران عمل کند و دوماً شمارگان کتاب در ایران به دلیل بی‌اعتمادی مردم به آثار منتشر شده در حد ۵۰۰ نسخه کاهش یافته است.

صالح رامسری (مدیر انتشارات معین)، وحدت رهروان (مدیر انتشارات میترا) و علی باقری چرخی (مدیر انتشارات نگیما) به خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا گفته‌اند که مهم‌ترین عامل کاهش شمارگان کتاب در ایران، سانسور کتاب و بی‌اعتمادی مردم به آثار منتشر شده است.

برخی ناشران مانند اعظم کیان‌افراز (مدیر انتشارات افراز) از بحران کاغذ و گرانی کتاب و مشکلات معیشتی مردم به عنوان عاملی تعیین‌کننده در کاهش شمارگان کتاب یاد می‌کنند. وزارت ارشاد در این میان، برای تخفیف بحران، ۳۲ میلیارد ریال به خرید کتاب و اهداء به استان‌ها اختصاص داده است.