به موجب مصوبه جدید هیئت دولت ایران، از این پس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است آمار مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا را اعلام کند.
در این مصوبه که روز یکشنبه ۲۴ فروردین در جلسه‌ای با حضور حسن روحانی به تصویب رسید، وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت کشور موظف شده است تمام اطلاعات و داده های موجود را در مورد سهم آلودگی هوا در مرگ و میر و بروز بیماری ها در کشور بررسی کرده و اولین گزارش خود را در ابتدای سال ۹۴ ارائه کند.
سعید متصدی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با این مصوبه جدید به خبرگزاری ایرنا گفت: «هیات وزیران راهکارها و برنامه اجرایی مدون شامل فعالیت های موثر در کاهش آلودگی هوا به همراه زمان بندی مشخص و تعیین مجری و ناظر مربوط به هر یک از فعالیت های مذکور را در هشت محور سوخت، خودروهای در حال حرکت، منابع ساکن، خودروهای نو، مدیریت حمل ونقل و تقاضای سفر، پایش و پیش بینی هوا، آموزش و اطلاع رسانی و زیرساخت های شهری مورد بحث قرار داد و تصمیم گیری کرد».
بر اساس این مصوبه وزارت بهداشت باید هر چه زودتر مقدمات پایش بیماری ها و مرگ و میر ناشی از آلودگی را فراهم کند که بعد از تهیه این گزارش سهم آلودگی هوا در مرگ و میر به صورت شفاف مشخص شود.
آمار مناقشه برانگیز مرگ ناشی از آلودگی هوا در ایران
گرچه کلانشهرهای ایران جزو شهرهای بسیار آلوده جهان از نظر آلودگی هوا هستند، اما آمار دقیق مرگ ومیر و بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا به طور عمومی اعلام نمی‌شود.
برخی از آمارها حاکی از مرگ حدود ۸۰ هزار نفر در سال بر اثر آلودگی هواست. اما در این زمینه مراجع مختلف آمارهای گوناگونی ارائه می‌کنند که گاه با یکدیگر در تضاد هستند.
به عنوان مثال گرچه برخی منابع رسمی از مرگ بین ۲۷۰۰ تا ۵ هزار نفر در سال در تهران بر اثر آلودگی هوا خبر می‌دهند، اما برخی دیگر از سازمان‌ها، به خصوص شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، این آمار را در پایتخت بسیار بیش‌تر از رقم اعلام شده فوق برآورد می‌کنند.
این شرکت در سال ۱۳۹۱ اعلام کرده بود، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست ایران برای اعلام وضعیت آلودگی هوای تهران از استانداردهای جدید استفاده نمی‌کنند، بنابراین در آمار آن‌ها تعداد روزهای «ناسالم» و یا «بسیار ناسالم» کمتر از میزان واقعی است.
یوسف رشیدی، مدیرعامل وقت این شرکت و سرپرست فعلی هوا و تغییر اقلیم در سازمان حفاظت محیط زیست، در آن زمان به رسانه‌ها گفته بود« شاید دلیل این که سازمان محیط زیست و وزارت بهداشت اجازه استفاده از استاندارد های جدید را نمی دهند جلوگیری از سیاه نمایی و تشویش اذهان عمومی باشد زیرا با استفاده از این استانداردهای جدید میزان آلاینده های هوا نسبت به سال‌های گذشته بسیار بالاتر می رود».
به تازگی شاخص آلودگی هوا در ایران توسط برنامه جهانی «شاخص توسعه اجتماعی» اعلام شده است. در این رتبه بندی جدید، جایگاه ایران از نظر آلودگی هوا و مرگ و میر وابسته به آن در رتبه ۱۰۵ در میان ۱۳۲ کشور جهان قرار دارد.
راه اندازی شبکه ملی پایش آلودگی هوا
دولت ایران همچنین برای مقابله با آلودگی هوا که به یکی از معضلات جدی در شهرهای ایران تبدیل شده، قرار است یک شبکه سراسری برای پایش و گزارش میزان آلودگی راه اندازی کند.
به گفته سعید متصدی راه اندازی و تکمیل شبکه ملی پایش آلودگی هوا، صدا و امواج با استفاده ازسیستم های ماهواره ای و زمینی و همچنین استقرار سیستم پایش برخط ( آن لاین) روی صنایع از دیگر برنامه های دولت است .
این امر در برنامه پنجم توسعه نیز تکلیف شده بود و امروز دولت اجرای آن را بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست گذاشته است.
به گفته معاون سازمان حفاظت محیط زیست، هم اکنون ۱۶۳ ایستگاه پایش آلودگی هوا در کشور فعال است که باید تا پایان سال ۹۳ به سیستم پایش آلودگی صدا نیز مجهز شوند و در مورد پایش امواج هم باید با وزارت ارتباطات و سازمان انرژی اتمی مذاکره شود.
از سوی دیگر، قرار است سیستمی برای «پیش بینی آلودگی هوا» در شهرهای بزرگ ایران نصب شود. به گفته سرپرست ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، هم اکنون چنین سیستمی در ایران وجود ندارد اما نصب اولین سیستم آن تا پایان امسال انجام خواهد شد.
یوسف رشیدی در مورد این سیستم جدید روز سه شنبه ۲۶ فروردین به خبرگزاری ایسنا گفت برای پیش بینی آلودگی هوا باید ذرات و آلاینده‌های اولیه و ثانویه موجود در هوا را تا ۷۲ساعت آینده پیش‌بینی کنیم. او همچنین تصریح کرد پیش بینی آلودگی هوا برای مدت بیش از ۷۲ ساعت هنوز در دنیا انجام نمی‌شود.