همزمان با بیست و پنجمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل، سه‌شنبه ۱۸ ماه مارس، در یک مراسم رسمی در مقر سازمان ملل متحد در شهر ژنو به میزبانی سازمان غیر دولتی سودویند، اعضای هیئت داوران جایزه شش فعال حقوق بشر ایرانی را با عنوان «جایزه حقوق بشرى رها» اهدا کردند. ریاست هیئت داوران این جایزه را شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل بر عهده دارد.
ژیلا کرم‌زاده مکوندی٬ مجید توکلی٬ پروین ذبیحی٬ رضا شهابی٬ رسول بداغی و نسیم سلطان بیگی شش برنده دوره اول جایزه رها بودند.
از این کوشندگان حقوق بشربه دلیل فعالیت‌های حقوق بشری خود و همچنین هزینه‌هایی که بابت تلاش‌هایشان تاکنون پرداخته‌اند تقدیر شد. علاوه بر شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل و وکیل حقوق بشر٬ کارولینا یانورفسکی وکیل حقوق بشر و عضو هیئت مدیر انجمن سودویند و آرون رودرز از بنیانگذاران و محقق اصلى پروژه حقوق آزادى و مدیر اجرایى سابق فدراسیون بین‌المللى هلسینکى از دیگر اعضای هیئت داوران جایزه رها بودند.
در این مراسم پس از سخنان حسن نایب‌هاشم، فعال حقوق بشر و دو تن از اعضای هیئت داوران، پیام ویدئویی شیرین عبادی پخش و در ادامه مراسم اهدای جوایز برگزار شد. از آنجا که پنج نفر از شش برنده جایزه به دلیل محکومیت‌ها و محدودیت‌های قضائی امکان خروج از ایران را نداشتند جایزه آن‌ها به نمایندگان آنان تقدیم شد.
فرهروز رنجبر به نمایندگی از ژیلا کرم‌زاده مکوندی در مراسم حاضر و پیام او را قرائت کرد. او در پیام خود گفت که امید دارد در سال جدید رهبران جنبش سبز و سایر زندانیان سیاسی آزاد شوند. ژیلا کرم‌زاده مکوندی که خود از فعالان کمپین مادران پارک لاله است جایزه خود را به این گروه تقدیم کرد.
تقی رحمانی فعال ملی مذهبی که به نمایندگی از رسول بداغی در نشست شرکت کرده بود از تلاش‌های او برای تثبیت فعالیت‌های صنفی معلمان گفت و تقاضای وزیر آموزش و پروش کنونی را برای دیدار با سندیکای معلمان، حاصل تلاش‌های بداغی و امثال او دانست.
به گفته تقی رحمانی رسول بداغی همیشه به دنبال قوی کردن جامعه مدنی ایران بوده و همچنین برای جلوگیری از اعدام فرزاد کمانگر بسیار کوشیده است رحمانی گفت: «بداغی هیچ‌وقت ناامید نشده است و روی اصول خود پابرجاست. او یک نماینده شایسته برای جامعه معلمان ایران است.»
عباس حکیم‌زاده فعال دانشجویی که به نمایندگی از مجید توکلی در مراسم حاضر بود هنگام دریافت این جایزه ابتدا از خاطرات مشترک با توکلی گفت و اظهار کرد: «توکلی هم در بیان و هم در عمل شجاعت دارد و در برخورد با بازجوی خود هیچ‌وقت صراحت لهجه خود را کنار نگذاشته است.»
او از ضیاء نبوی و مجید دری که به دلیل فعالیت‌های دانشجویی‌شان در زندان هستند نیز نام برد و با اشاره تحولات سیاسی اخیر گفت که اکنون یک فضای متکی بر عقلانیت شکل گرفته است و جنبش دانشجویی هم نمی‌خواهد در عمل با فعالیت رادیکال خودش را در تنگنا قرار دهد.
عباس حکیم‌زاده در این مراسم تاکید کرد جایزه به مجید توکلی جایزه به جنبش دانشجویی است.
شعله زمینی به نمایندگی از نسیم سلطان‌بیگی در مراسم حاضر شد. وی به فعالیت‌های سلطان بیگی در زمینه زنان و روزنامه‌نگاری اشاره کرد و از محکومیت شش ساله وی به دلیل این فعالیت‌ها به عنوان یکی از مصادیق فشار بر فعالان مدنی در ایران یاد کرد.
کاوه کرمانشاهی فعال حقوق زنان به عنوان نماینده پروین ذبیحی در مراسم اهدای جایزه رها ابتدا پیام این برنده جایزه رها را خواند و در ادامه گفت: «او به عنوان یک زن مقاوم کرد در یک شهرستان کوچک که مرکز استان هم نبوده فعالیت‌های اجتماعی‌اش را به رغم محدودیت‌های حکومتی و دشواری‌های زندگی شخصی‌اش پیش برده است.»
ذبیحی در پیام خود به این مراسم تاکید کرد در دنیایی که جنگ و فقر و نابرابری بر زندگی بخش کثیری از مردم حکمفرمایی می‌کند اهدای این جایزه انگیزه‌ای مضاعف جهت استمرار فعالیت‌هایش خواهد بود.
ششمین برنده جایزه رها، رضا شهابی از فعالان کارگری معرفی شد. بهروز خباز نماینده رضا شهابی نیز ضمن معرفی کارنامه او در سندیکای اتوبوسرانی خواهان آن شد که تلاشی جهانی برای جلوگیری از انتقال شهابی به زندان شکل بگیرد. شهابی به دلیل مشکلات جسمی ناشی از دوران طولانی زندان هم اکنون جهت انجام عمل جراحی به بیمارستان انتقال داده شده است.
در ادامه این برنامه احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در مورد ایران در محل مراسم حاضر شد.
او در این مراسم ضمن تبریک به برندگان جایزه حقوق بشر رها با اشاره به گزارش اخیر خود گفت: «از زمان روی کار آمدن دولت جدید علامت‌های متضادی از ایران دریافت می‌شود. از طرفی دولت با تدوین منشور حقوق شهروندی گام مثبتی برداشته ولی از طرفی اجرای اعدام‌ها به میزان نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است.»
او در ادامه با گفتن این مطلب که در تنها ده هزار کلمه بیش از این نمی‌تواند نکاتی را در گزارش های خود مطرح کند به انتقاد دولت ایران درباره گزارش هایش نیز پاسخ داد و گفت که «آن‌ها مدعی هستند من در گزارش‌هایم به جنبه‌های مثبت اشاره‌ای نمی‌کنم. پاسخ من این است که باید نیمه پر و خالی را با هم ببینم و دیدن نیمه خالی از این جهت اهمیت دارد که نشان می‌دهد در چه حوزه‌هایی باید اقدام‌هایی برای بهبود اوضاع حقوق بشری صورت گیرد.»
شهید به تعامل‌های صورت گرفته اخیر با سفرای ایران در ژنو و نیویورک نیز اشاره کرد و گفت که خواهان افزایش این همکاری‌ها برای پیشبرد ماموریت‌اش به عنوان گزارشگر ویژه است.
او گفت که ایران به چهار نامه از مجموع ۲۴ نامه‌ای که وی به همراه سایر گزارشگران ویژه ارسال کرده نیز پاسخ داده که اگرچه رکورد خوبی نیست ولی نشانه مثبتی است. شهید در بیان دشواری‌های خود در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل به موضع برخی کشور‌ها اشاره کرد که مفاد طرح شده در گزارش او را نمی‌پذیرند و موضع حکومت ایران را باور می‌کنند.
وی گفت که برای مثال هیئت‌های نمایندگی برخی کشور‌ها موضع ایران را درباره لغو مجازات سنگسار و عدم اجرای حکم اعدام برای افراد زیر ۱۸ سال را باور کرده‌اند در حالی که این احکام در عمل لغو نشده است.
آقای شهید انکار حکومت ایران در مورد نقض حقوق بشر را مهم‌ترین چالش خود در مواجهه با ایران دانست. او البته یادآور شد که حکومت هم اگر بخواهد گام‌هایی برای بهبود اوضاع حقوق بشر بردارد باید یک اولویت‌بندی داشته باشد و نمی‌توان انتظار داشت که یکباره نقض حقوق بشر متوقف شود.
شهید٬ موضوع همجنسگرایان را ازجمله موضوعاتی دانست که حکومت ایران بسیار به آن حساس است و مواضع حقوق بشری در این زمینه را با انگ ضد اسلامی بودن محکوم می‌کند. در پایان احمد شهید به پرسش‌های حاضران در جلسه پاسخ گفت.