وبسایت اکسیوس به نقل از پنج مقام آمریکایی، اسرائیلی و اروپایی نوشت که برت مک گورک، مشاور ارشد جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا در خاورمیانه، اوایل ماه جاری میلادی برای گفتوگو با مقامهای عمانی در مورد ارتباط دیپلماتیک احتمالی با ایران در رابطه با برنامه هستهای این کشور، سفری محرمانه به عمان داشت .
آکسیوس در ماه آوریل گزارش داد که دولت بایدن با شرکای اروپایی و اسرائیلی خود درباره پیشنهاد احتمالی برای توافق موقت با ایران صحبت کرده است. این تواتفق موقت شامل تعلیق برخی از تحریمها در ازای توقف بخشهایی از برنامه هستهای ایران است. ایران از ابتدای ریاستجمهوری بایدن و داغ شدن بحث احیای برجام بارها اعلام کرده است که تنها بازگشت کامل به برجام را میپذیرد و نه هیچ شکلی از توافق موقت.
چهار مقام اسرائیلی و آمریکایی گفتند که مک گورک پس از سفر به عربستان سعودی به همراه جیک سالیوان مشاور امنیت ملی و سفر به اسرائیل برای اطلاع رسانی درباره مذاکرات آمریکا در ریاض، در روز ۸ ماه مه به مسقط سفر کرد.
حضور این مقام دولت بایدن در مسقط نه از سوی ایالات متحده علنی شده، نه از سوی عمان. این مقامها گفتند که موضوع اصلی مورد بحث، فشار دیپلماتیک جدید بر سر برنامه هستهای ایران با میانجیگری عمان بود.
یک مقام ارشد اسرائیلی به اکسیوس گفت: «عمانیها مذاکرات نزدیکی را میان آمریکا و ایران پیش میبرند.»
سه مقام ارشد اسرائیلی مدعی شدند که کاخ سفید از طریق دولت عمان در حال بررسی این موضوع است که آیا ایرانیان آماده برداشتن گامهایی هستند که محدودیتهایی را برای برنامه هستهایشان ایجاد کند و اگر جوابشان مثبت باشد در ازای آن چه میخواهند.
یکی از مقامهای ارشد اسرائیلی به اکسیوس گفت: «آمریکاییها خواهان یک توقف مقطعی در وضع کنونی هستند.»
اما سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید ادعاهای مقامات اسرائیلی را رد کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هم گفت: «هیچ بحثی از سوی آمریکا درباره توافق موقت و هیچ بحثی درباره رفع تحریمها یا بسته شدن پروندههای پادمان وجود ندارد».
یک دیپلمات ارشد اروپایی گفت که «ایالات متحده در حال همکاری با عمانیها در مورد موضوع ایران است.»
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گفت که در مورد دیپلماسی منطقهای که ایران یکی از جنبههای آن است، اظهارنظر نمیکند.
سه مقام اسرائیلی هم گفتند که دولت اسرائیل نگران فشار احتمالی دولت بایدن برای توافق موقت با ایران است.
ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل و زاچی هانگبی، مشاور امنیت ملی، قرار است در سفر روز پنجشنبه خود به کاخ سفید در مورد این نگرانیها گفتگو کنند.
مالی: گزینه نظامی روی میز است ولی ترجیحمان دیپلماسی است
ساعاتی پس از انتشار گزارش اکسیوس، رابرت مالی، فرستاده ویژه جو بایدن در امور ایران، موضع واشنگتن مبنی بر اینکه به تهران اجازه دستیابی به سلاح هستهای را نمیدهد، حتی اگر این به معنای توسل به گزینه نظامی باشد، تکرار کرد.
اگر به این نتیجه برسیم که آنها اقداماتی را انجام میدهند که معادل تصمیم برای دستیابی به بمب است، ما از قدرت بازدارندگیمان استفاده خواهیم کرد تا برای آنها روشن کنیم که همه گزینهها روی میز است.
راب مالی در مصاحبهای با رادیوی ملی آمریکا گفت: «ما دیپلماسی را نیز دنبال خواهیم کرد زیرا فکر میکنیم این بهینهترین و پایدارترین راه برای جلوگیری از دستیابی آنها به بمب است.»
مذاکرات احیای برجام که اصلیترین کار رابرت مالی در دولت بایدن است برای ماهها متوقف شده است. گزارشهای رسانههای مختلف حاکی از آن است که ممکن است مذاکرات پشت درهای بسته با میانجیها برای دستیابی به نوعی توافق موقت در حال انجام باشد.
مالی در پاسخ به این سؤال که ایران چقدر به دستیابی به بمب هستهای نزدیک است، اظهارات قبلی مقامات آمریکایی را تکرار کرد که اگر تصمیم به غنیسازی اورانیوم تا درجه تسلیحاتی داشته باشند، تنها «چند هفته» تولید مواد لازم برای بمب به طول میانجامد.
مالی در مورد اینکه ایران چقدر طول میکشد تا ایران این مواد را به بمب هستهای تبدیل کند، گفت که این اطلاعات طبقهبندی شده است.
شورای حکام و پیچیدگی پرونده ایران
همزمان با این رویدادها، روزنامه کرهای اکونومیک دیلی روز سه شنبه گزارش داد که کره جنوبی و آمریکا در حال مذاکره درباره راههایی برای آزادسازی ۷ میلیارد دلار از پولهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی هستندو این وجوه بدهی کره جنوبی برای واردات نفت از ایران است.
مطبوعات ایران چندین بار در سال گذشته به عنوان یک گام احتمالی در چارچوب توافق بین ایالات متحده و ایران یا در مورد موضوع هستهای یا به عنوان بخشی از مبادله زندانیان، موضوع آزاد شدن پولهای بلوکهشده در کره جنوبی را مطرح کردهاند.
در سوی دیگر چند رسانه ایرانی روز سه شنبه گزارش دادند که ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره بسته شدن تحقیقات درباره سایت هستهای اعلام نشده مریوان در نزدیکی آباده به توافق رسیده است.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در یک کنفرانس مطبوعاتی در سپتامبر ۲۰۱۹ این سایت را افشا کرد و مدعی شد که این سایت بخشی از برنامه تسلیحات هستهای اعلام نشده ایران است.
تصاویر ماهوارهای از این سایت که نشان میدهد ایران چندین فعالیت تخریبی در این منطقه بین ژوئیه ۲۰۱۹ تا دسامبر ۲۰۲۰ انجام داده است، این ظن را برانگیخت که تهران تلاش میکند آثار و شواهد فعالیتهای هستهای اعلامنشده خود را در آنجا پنهان کند.
انتظار میرود آژانس گزارشسه ماهه را قبل از شورای حکام در هفته آینده منتشر کند.
وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «ما به آژانس بین المللی انرژی اتمی و مدیرکل گروسی اعتماد کامل داریم و منتظر گزارشهای آژانس در روزهای آینده هستیم.»
به گزارش مطبوعات ایران، آژانس همچنین تصمیم گرفته تحقیقات مربوط به حادثه اخیر را که در آن بازرسان مقدار کمی اورانیوم غنیشده تا سطح ۸۳٫۷ درصد کشف کردند را هم مختومه کنند.
به عنوان بخشی از توافق با آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران با نصب مجدد تعدادی از دوربینهای نظارتی در تاسیسات هستهای نطنز موافقت کرد.