اعتراضات به قتل دولتی مهسا (ژینا) امینی در روز یکشنبه ۱۷ مهر در تهران، کرج، اراک، زنجان و شهرهای کردنشین از جمله سنندج، کرمانشاه، سقز، بوکان و مهاباد ادامه داشت.
در شهر سنندج نیروهای سرکوب به معترضان حمله کردند و تیراندازی‌های ممتد و چند انفجار در نقاط مختلف شهر گزارش شد. به گزارش منابع محلی، معترضان سنندج هم روی زمین با نیروهای سرکوب درگیر شدند، با روشن کردن آتش مسیرها و خیابان‌ها را بستند و در تمام شهر مردم از پنجره‌ها علیه حکومت شعار دادند.
همزمان با حمله گسترده نیروهای سرکوب به اعتراضات شبانه در شهرهای کردنشین، حرکت‌های فردی اعتراضی در روز روشن ادامه داشت. در ۱۷ مهر، در کرمانشاه زنی بدون روسری درحالی‌که پیام و شعار بر ورقه‌هایی نوشته و به دیوار چسبانده بود به نشان اعتراض در خیابان ایستاد. زنی رهگذر با دیدن او به مقابلش آمد و او را در آغوش کشید:
در دانشگاه‌ها بعد از این‌که دانشجویان بیش از ۳۰ دانشگاه در روز ۱۶ مهر تظاهرات و تجمع برگزار کردند، جو امنیتی حاکم است. با این حال دانشجویان در روز ۱۷ مهر نیز به اعتراضات ادامه دادند و مطالبه لغو تفکیک جنسیتی در فضاهای دانشگاه را هم دست‌کم در دو دانشگاه مطرح کردند.
دانش‌آموزان میدان مقاومت در روز را ترک نکردند و بعد از تعطیلی مدارس روز یکشنبه از جمله در شهرهای تهران و مشهد, تظاهرات برگزار کردند.
صدای تیر ممتد و انفجار در حمله نیروهای سرکوب به سنندج
شامگاه ۱۷ مهر، با وجود جو امنیتی و حضور گسترده نیروهای سرکوب حکومتی، اعتراضات در شهرهای کردنشین از جمله سنندج، کرمانشاه، مهاباد، مریوان، ثلاث باباجانی، سقز و قروه ادامه داشت.
حکومت اتصال استان کردستان و به‌ویژه شهر سنندج را با شبکه جهانی اینترنت قطع یا مختل کرد. با این حال چندین وییئو و فایل صوتی از وضعیت شهرهای کردنشین در شامگاه ۱۷ مهر منتشر شده است. در این فایل‌ها در بیشتر شهرها صدای شلیک ممتد گلوله می‌آید؛ آسمان شب سنندج صدای جنگ می‌دهد:
گزارش‌های منابع محلی حاکی از این است که در شهر سنندج نیروهای امنیتی به‌صورت ممتد با سلاح‌های ساچمه‌زن و جنگی معترضان را هدف تیراندازی قرار دادند. در مواردی هم شلیک نیروهای سرکوب با تفنگ شات‌گان و کلت کمری گزارش شد.
حمله نیروهای حکومتی به سنندج ساعت ۲۱ شب ۱۷ مهر آغاز شد و تا سه بامداد ۱۸ مهر ادامه داشت. معترضان کماکان مقاومت کردند و هرجا که توانستند جمع شدند و شعار دادند. شعار معترضان سنندج همچنان «مرگ بر دیکتاتور» و «ژن، ژیان، ئازادی / زن، زندگی، آزادی» است.
حمله به معترضان در سنندج در این مناطق گزارش شد: شهرک بهاران، محله مسجد قبا، بلوار ۱۷ شهریور، خیابان فرح، ویلاشهر (محله‌های ۲۵ و تقتقان و کارآموزی)، و محله دو/نوزده، خیابان غفور و گلشن.
کاوه قریشی، روزنامه‌نگار، در توئیتر نوشته که «تمرکز جنایات و سرکوب شب گذشته در مجتمع مربوط مسکن مهر در حد فاصل بهاران-ویلاشهر» بوده است.
او در ادامه توضیح داد:
«مسکن مهر سنندج مثل دیگر نقاط محل سکونت طبقات کم‌درآمد و بخشی از ساختار “جمعیت‌های مختلط شهری” است. مسکن مهر سنندج حدود ۷۶۰۰ واحد و محل سکونت ۲۰-۲۵ هزار نفر است. پس شورش و اعتراض آنها به این راحتی قابل سرکوب نیست.»
در این منطقه برخی از معترضان در کف خیابان در حال مقاومت بودند و برخی از پنجره‌ها شعار می‌دادند.
به گزارش شبکه حقوق بشر کردستان، نیروهای حکومتی در سنندج در منطقه شهرک بهاران با گاز اشک‌آور و اسلحه ساچمه‌زن به ساختمان‌های مسکونی‌ای که ساکنان آن شعار می‌دادند حمله کردند.
نیروهای امنیتی در بسیاری از محله‌های اصلی شهر سنندج مستقر شدند از جمله میدان آزادی، چهارراه صفری، چهارراه ژاندارمری و میدان مرکزی.
در محله بهاران که مرکز حمله و تیراندازی به معترضان بود، پیش از سر رسیدن نیروهای امنیتی در ساعت ۲۱، برخی از مردم، موسیقی پخش می‌کردند، می‌رقصیدند و شعار می‌دادند. با آمدن نیروهای امنیتی اما خیابان‌های سنندج صحنه مقاومت و مبارزه معترضان با نیروهای حکومتی شد:
تصاویری از مقاومت مردم سنندج علیرغم سرکوب شدید در شبکه‌ها منتشر شده که نشان می‌دهد که آنها مسیرهای حرکت نیروهای سرکوب را با روشن کردن آتش بسته‌اند و در برخی از محله‌ها هم تجمع‌ها برقرار است:
با حمله به سنندج گروه‌های خبری و حقوق بشری از کاربران اینترنت خواستند که هشتگ «سنندج» را در شبکه‌ها ترند کنند. در زمانی که حمله به سنندج در جریان بود این هشتگ بیش از ۱۵۰ هزار بار تکرار شد و تا لحظه تنظیم این گزارش نزدیک به ۵۰۰ هزار بار استفاده شده و همچنان در توییتر ترند است.
با توجه به محدودیت‌های اینترنت، گروه‌های حقوق بشری متخصص کردستان هنوز اطلاعاتی در مورد تعداد زخمی‌ها و کشته‌های احتمالی شامگاه ۱۷ مهر گزارش نکرده‌اند.
شبکه حقوق بشر کردستان گزارش داده که در جریان اعتراض‌های شنبه ۱۶ مهر در سنندج، دست‌کم چهار معترض با تیراندازی مأموران حکومت، کشته شدند. نام کشته‌ها از این قرار است: پیمان منبری، داریوش علیزاده، محمد امینی و یحیی رحیمی. این سازمان همچنین نوشت که روز ۱۶ مهر، در این شهر دست‌کم ۶۵ نفر زخمی شدند.
تلفات در میان نیروهای حکومتی هم گزارش شد. خبرگزاری ایرنا گزارش داد که غلامرضا بامدی از نیروهای «لشکر ۲۲ بیت‌المقدس» سپاه پاسداران کردستان در جریان اعتراضات ۱۶ مهر در سنندج کشته شده است.
با محدودسازی اینترنت در مناطق کردنشین، ویدئوهای کمتری از این مناطق در شب ۱۷ شهریور منتشر شد. اما منابع محلی می‌گویند که سرکوب در کرمانشاه، ثلاث باباجانی، سق و مهاباد هم شدید بود.
ویدوئی از ثلاث باباجانی در استان کرمانشاه منتشر شده که در آن معترضان شعار می‌دهند.
در شهرهای کرمانشاه و مهاباد معترضان در خیابان‌ها با روشن کردن آتش مسیرها را مسدود کردند. در ویدئوهای کرمانشاه و مهاباد هم صدای شلیک گلوله شنیده می‌آید:
منابع محلی در شبکه‌ها نوشتند که دست‌کم پنج معترض در مهاباد زخمی شدند. پیش از آغاز اعتراضات در شب، بازاریان و کسبه مهاباد برای روز دوم کرکره مغازه‌ها را پایین کشیدند و اعتصاب کردند.
در سقز، شهر مهسا (ژینا) امینی، نیروهای امنیتی خانه‌به‌خانه فعالان شهر را بازداشت کردند. در شب هم به داخل خانه شهروندان رفتند و گزارش شده که در برخی مناطق شهر اموال و خودروهای شهروندان را تخریب کردند.
تهران، شیراز و زنجان همچنان به خیابان آمدند
بیست‌ودومین شب اعتراضات در تهران و شهرهای دیگر از جمله زنجان، مشهد، شیراز، اراک و کرج ادامه داشت.
درگیری با نیروهای سرکوب روز یکشنبه ۱۷ مهر در شهرک ولیعصر در یافت‌آباد تهران ادامه داشت. این منطقه شامگاه ۱۶ مهر پرشمار شلوغ شد. شب ۱۷ مهر سرکوب سنگین‌تر شد. نیروهای امنیتی لیزرهای سبزشان را در چشم معترضان و در خانه‌های اهل محل می‌انداختند. گاز اشک‌آور و شلیک گلوله‌های ساچمه‌ای هم گزارش شد. معترضان در مواجه با نیروهای امنیتی شعار «بی‌شرف، بی‌شرف» دادند.
گزارش‌هایی که هنوز تأییدنشده حاکی از زخمی شدن تنی چند از معترضان و نیروهای سرکوب در شهرک ولیعصر یافت‌آباد است.
در نازی‌آباد معترضان برای شب دوم به خیابان آمدند. یک ویدئو منابع حکومتی منتشر کردند که می‌گویند در نازی‌آباد است و حمله معترضان با کوکتل مولوتف را به مقر نیروهای حکومتی نشان می‌دهد.
در سعادت‌آباد که در روز ۱۶ مهر نیروهای سرکوب زنان بدون روسری را کتک زده بودند، معترضان مجدد به پشت پنجره‌های خانه‌ها رفتند و شعار دادند: «مرگ بر دیکتاتور».
در شهر شیراز تجمع پرشماری در شب شکل گرفت که در آن صدای صوت و دست و شعار می‌آمد. در زنجان در تجمع‌های پراکنده در شب، معترضان شعار می‌دادند و خودروها هم با صدای بوق ممتد حمایت می‌کردند. در رشت هم که دانشجویان دانشگاه گیلان از صبح روز یکشنبه تجمع برگزار کرده بودند چند تجمع شبانه با شعارهای ضد حکومت گزارش شد.
در گوهردشت کرج دانش‌آموزان در روز روشن در ۱۷ مهر، تظاهرات برگزار کردند. در شب هم مردم بار دیگر به خیابان‌های گوهردشت و فردیس آمدند و علیه حکومت شعار دادند.
دانشجویان با صدور بیانیه به سرکوب دانشگاه معترض شدند
دانشجویان معترض و شوراهای صنفی دانشجویان که توانستند روز ۱۶ مهرماه در بیش از ۳۰ دانشگاه تجمع و تظاهرات برنامه‌ریزی کنند، روز ۱۷ مهرماه در برخی از دانشگاه‌ها به اعتراضات ادامه دادند.
دانشگاه‌های تهران، امیرکبیر، علامه طباطبایی، خواجه‌نصیر، تربیت مدرس، الزهرا، گیلان، علوم پزشکی گلستان، گرگان، آزاد قزوین، دانشگاه باراجین قزوین، آزاد اراک، دانشگاه زنجان، و دانشگاه تبریز شاهد تحصن و اعتراضات ضد حکومتی دانشجویان بودند.
الگوی سه هفته اعتراضات نشان داده که بعد از سازمان‌دهی دانشگاه‌ها وقتی که تجمع و تظاهرات به سطح شهرها منتقل می‌شود، نیروهای امنیتی سرکوب دانشگاه را از سر می‌گیرند. الگوی مقاومت دانشجویان معترض این است که صحن دانشگاه را ترک نکنند و بیانیه‌های اعتراضی در مورد سرکوب فضای دانشگاه صادر کنند.
روز یکشنبه ۱۷ مهر اما مطالبه جدیدی به مطالبات دانشجویان اضافه شد: «لغو قوانین تفکیک جنسیتی در فضاهای دانشگاه.»
در غذاخوری (سلف) پردیس مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی که قانون این است که زنان و مردان دانشجو باید جدا از هم بنشینید، دانشجویان سینی‌ها را کنار هم گذاشتند و نشستند. وقتی مأموران حراست دانشگاه به آنها تذکر دادند، آنها با دست زدن و پایکوبی و روی میز کوبیدن حاضر به ترک فضا نشدند:
در پی مقاومت مدنی دانشجویان و مخالفت مسئولان حراست، زنان و مردان سینی غذای خود را برداشتند و در حیاط دانشگاه کنار هم نشستند.
در سلف سرویس دانشگاه گیلان نیز همین اتفاق افتاد. با این تفاوت که حراست دانشگاه گیلان نتوانست حریف دانشجوها شود. مقاومت مدنی دانشجویان این دانشگاه نتیجه داد. زن و مرد کنار هم نشستند و بعد از چند دقیقه دانشجویان زن، حجاب هم از سر برداشتند. همین دانشجویان در تجمعی چندصد نفره در محوطه دانشگاه سرود یار دبستانی خواندند.
دانشجویان در کنار مطالبه آزادی تمام دانشجویان زندانی مطالبه‌های بیشتری را مطرح کرده‌اند و در شعارهای خود مخالفت با ساختار سیاسی کشور را هم گنجانده‌اند.
دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی شعار دادند: «فقر و فساد و بیداد، مرگ بر این استبداد».
دانشجویان دانشگاه الزهرا در تهران که روز قبل به سخنرانی ابراهیم رئیسی معترض شده بودند و او را «مهمان قاتل» خطاب کرده بودند با سردادن شعارهایی هم‌چون «نه روسری، نه توسری، آزادی و برابری» و «این‌همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت» باز در محوطه این دانشگاه دست به تجمع زدند.
آنها در بیانیه‌ای اعلام کردند که «الزهرا صدای غرا و خاموش ناشدنی زن، زندگی، آزادی» است و گفتند که آنها برای آمدن ابراهیم رئیسی به دانشگاه‌شان فرش قرمز پهن نکردند. در این بیانیه آمده:
«با صدای بلند هشدار می‌دهیم که زندگی برای هیچ‌یک از دانشجویان آزاد و شریف ایرانی دیگر همانند قبل نخواهد بود و علیرغم تمامی سرکوب‌ها، تحقیرها و توبیخ‌های بی‌اساس صورت گرفته دانشجو بیدارتر خواهد شد و در راه احقاق حقوق پایمال شده‌اش استوارتر.»
ویدیوهایی از تحصن دانشجویان الزهرا در تهران در شبکه‌های اجتماعی هم‌رسان شده‌اند که دانشجویان را در حال خواندن سرود «بلاچاو» نشان می‌دهند:
دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در راهروهای این دانشکده تظاهرات برگزار کردند و فریاد زدند: «تا حقمو نگیرم، سر کلاس نمی‌رم.»
دانشجویان دانشکده هنر دانشگاه آزاد تهران واحد سوهانک در حرکتی اعتراضی دستان خود را آغشته به رنگ سرخ – نماد خون کشته‌ها – کردند و در مقابل ساختمان اصلی دانشگاه سرود «از خون جوانان وطن لاله دمیده» را باهم خواندند.
سرکوب دانشجویان معترض تنها به بازداشت آنها و حاکم کردن جو امنیتی بر دانشگاه‌ها محدود نمی‌شود، مسئولان دانشگاه‌ها با حکومت هم‌دست شده‌اند و فضای دانشگاه را تنگ می‌کنند.
جمعی از دانشجویان دانشگاه هنر تهران در بیانیه با بیان این‌که تا روز تحقق خواسته‌های آزادی دانشجویان سراسر کشور به اعتصاب و اعتراض ادامه می‌دهند، از گوشه‌ای برخورد امنیتی مسئولان دانشگاه با دانشجویان معترض پرده برداشتند. آنها نوشتند:
«پس از برگزاری تجمعات اخیر در دانشگاه‌های ایران از جمله دانشگاه هنر تهران، مسئولین دانشگاه، با هدف سرکوب و تهدید دانشجو اقداماتی از جمله تماس‌های تهدیدآمیز، هشدار به دانشجو مبنی بر همکاری بیش‌ازپیش با نهادهای امنیتی علیه او، احضارهای بی‌جهت و از این قبیل را در دستور کار خود قرار داده‌اند.»
دانشجویان دانشگاه تبریز هم در بیانیه‌ای از گوشه‌ای از روش‌های سرکوب دانشجویان پرده برداشتند و نوشتند:
«روز شنبه ۱۶ مهر شاهد بودیم که حراست و مأموران لباس شخصی که احتمالاً جزو کارمندان دانشگاه هم نیستند با ایجاد جو امنیتی و نیز ویراژ دسته‌های موتورسوار و یک آمبولانس معلوم‌الحال در خیابان‌های دانشگاه تلاش کردند صدای دانشجویان را خفه کنند.»
آنها در ادامه گفتند «همچنان پرقدرت پیش می‌رویم» چرا که «حرکت دانشجویان در دانشگاه تبریز بار دیگر به دریای اعتراضات سرتاسری متصل شده و پرچم سرخ ستارخان را از قلب تبریز به اهتزاز درآورد.»
شورای صنفی دانشجویان دانشگاه تهران هم در نامه‌ای اعتراضی خطاب به وزیر علوم نوشت که مأموران حراست دانشگاه در حال همکاری با نیروهای امنیتی هستند که در داخل خود دانشگاه دانشجویان را حبس و بازداشت می‌کنند.
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی به اعتراض‌ها در مراکز آموزشی ایران پاسخ داد و گفت «بیش از ۹۸ درصد» از دانشجویان بازداشت‌شده آزاد شده‌اند. این در حالی است که شوراهای صنفی دانشجویی هر روز نام چندین دانشجوی تازه بازداشت شده را به لیست بازداشتی‌ها اضافه می‌کنند. این شوراها اعلام کردند که حدود ۴۰ نفر از دانشجویان بازداشت شده به قید وثیقه آزاد موقت شدند اما هر روز به تعداد بازداشتی‌ها اضافه می‌شود.
علیرضا منادی همچنین بازداشت دانش‌آموزان را به‌کل تکذیب کرد. شوراهای صنفی معلمان پیش‌تر گفته بودند که نیروهای امنیتی دست‌کم به دو مدرسه حمله کردند و پرونده برخی از دانش آموزان را با خود بردند.
ابراهیم رئیسی که روز ۱۶ مهر در سخنرانی در دانشگاه الزهرا مخالفان حکومت در دانشگاه‌ها را «مگس» خواند روز ۱۷ مهر گفت که بنا دارد در دانشگاه‌ها «خانه ملی گفت‌وگوی آزاد» برقرار کند.
دانش آموزان و حفظ فضای اعتراضی در روز روشن
تجمع‌ها و تظاهرات‌های دانش آموزان در روز ۱۷ مهر ادامه داشت و در یک مورد گزارش شد که نیروهای امنیتی به مدرسه‌ای حمله کردند.
نقطه مشترک این اعتراضات دانش‌آموزی این است که حضور دانش‌آموزان دختری که مقنعه از سر بر می‌دارند غالب است. آنها در کنار شعار جنبش زن، زندگی، آزادی، بیشتر علیه ساختار حکومت شعار می‌دهند.
تظاهرات و تجمع‌های دانش آموزان در روز روشن است و حضور آنها در خیابان‌های شهرها، فضای اعتراضی شهر را تغییر می‌دهد. بزرگسال‌ها معمولاً از آنها با بوق زدن حمایت می‌کنند و یا همراه آنها شعار می‌دهند.
پرشمارترین تظاهرات دانش‌آموزی روز ۱۷ مهر در گوهردشت کرج گزارش شد که در آن دانش‌آموزان پسر و دختر باهم شرکت کردند و در خیابان‌های گوهردشت راهپیمایی کردند. آنها از مردم شهر درخواست کردند که از آنها حمایت کنند:
تصاویر اعتراضات دانش‌آموزان در روز ۱۷ مهر در شهرهای، تهران، کرج، شهر ری، مشهد و بندرعباس منتشر شد.
در روزهای گذشته تصاویر مشابه از اعتراضات دانش‌آموزان شهرهای کردنشین بسیار بود، اما روز یکشنبه مدرسه‌ها را در کردستان بستند. پس یک شبانه‌روز حمله خونین نیروهای امنیتی به معترضان در شهرهای کردنشین و به ویژه شهر سنندج، استاندار کردستان، روز یکشنبه ۱۷ مهر تمام مدارس استان کردستان را تعطیل اعلام کرد.
در تهران دانش‌آموزان دبیرستانی دختر، حجاب فرم مدرسه را از سر برداشتند و در خیابان‌ها راهپیمایی کردند. برخی از این راهپیمایی‌ها پرشمار بودند و دختران دست هم‌دیگر را در حال شعار دادن گرفته بودند. دانش‌آموزان دبیرستانی پسر هم تظاهرات مشابه برگزار کردند و شعار دادند. در دبیرستان پسرانه‌ای در منطقه گلوبندک تهران، دانش‌آموزان در داخل مدرسه تظاهرات برگزار کردند و شعار دادند: «مرگ بر دیکتاتور». در منطقه جنت‌آباد جنوبی تهران، دست‌کم ۵۰ دانش آموز دختر که مقنعه‌ها را بالای سر خود می‌چرخاندند شعار دادند: «جمهوری اسلامی، نمی‌خوایم، نمی‌خوایم». ماشین‌ها در خیابان‌ها برای آنها به نشانه حمایت بوق می‌زدند.
در منطقه شهر ری، دانش‌آموزان دختر در کوچه‌های کنار یکی از مدارس تظاهرات برگزار کردند و شعار دادند: «زن، زندگی، آزادی». آنها همین‌طور که شعار می‌دادند، دست می‌زدند.
در مهرشهر کرج، دست‌کم ۲۰ دانش‌آموز دختر شعار دادند: «نترسید نترسید ما همه با هم هستیم».
در مشهد در بلوار پیروزی دانش‌آموزان دختر مقنعه‌ها را در آوردند و تظاهرات برگزار کردند. آنها شعار دادند: «جمهوری اسلامی نمی‌خوایم، نمی‌خوایم» و «نترسید، نترسید، ما همه باهم هستیم». تصاویر دیگری از دانش‌آموزان معترض در بلوار وکیل‌آباد مشهد منتشر شد که دختران و پسران باهم تجمع برگزار کردند. آنها شعار می‌دهند «توپ تانک فشفشه، آخوند باید گم بشه».
از بندرعباس تصاویر ویدیویی منتشر شده که دانش آموزان دختر را در حال فرار نشان می‌دهد. نیروهای سرکوب ابتدا در تصویر نیستند اما پس‌ازاینکه دانش آموزان دختر با فرار از فریم تصویر خارج می‌شوند، سروکله مأموران حکومتی که اسلحه هم دارند پیدا می‌شود.
ویدئو با این توضیح منتشره شده که نیروهای پلیس در حال تعقیب دختربچه‌های بی روسری هستند و دانش آموزان دختر در حال فرار از آنها هستند. دختران بندرعباسی مقنعه‌ها را درآورده‌اند. یکی از آنها با موهای افشان باز می‌گردد. رو به مأموران حکومتی می‌ایستد و با انگشتش به آنها نشانه‌ای به ناسزا می‌دهد. او مجدد می‌دود و فرار می‌کند. این دانش آموزان در حال فرار شعار می‌دهند: «بی‌شرف، بی‌شرف»:
تصویری دیگر از جمعی از دانش‌آموزان دختر دبیرستانی در بندرعباس منتشر شده که همگی مقنعه‌های لباس فرم مدرسه را در آوردند و در خیابان شعار «مرگ بر دیکتاتور» می‌دهند.
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران، ویدئویی منتشر کرده که نشان می‌دهد که آمبولانس بدون پلاک وارد محوطه یکی از مدارس کرج شده است. این ویدئو با این توضیح منتشر شده که این آمبولانس برای بازداشت دانش آموزان معترض آمده است.
در شبکه‌ها همچنین گزارش شده که نیروهای حکومتی با ون‌های بدون پلاک به برخی از مدارس مراجعه کرده‌اند، داخل کلاس‌ها شده‌اند و پرونده برخی از دانش آموزان را برده‌اند.