روزنامه ۸صبح افغانستان سهشنبه پنجم مهر/ ۲۷ سپتامبر در گزارشی از افزایش خودکشی شهروندان در کشور تحت سلطه طالبان خبر داد.
بر اساس آمارهای گردآوریشده، در شش ماه گذشته بیش از ۴۹ شهروند افغانستان به دلایل مختلفی به زندگیشان پایان دادهاند. از این رقم ۲۴ خودکشی منجر به مرگ توسط زنان انجام شده که ۱۵ تن از آنها دختران جواناند و دو دختر نوجوان نیز در میان آنها دیده میشود. ۲۵ مرد نیز با خودکشی به زندگی خود پایان دادهاند که ۱۲ جوان و ۵ پسر نوجوان را شامل میشود.
در این گزارش به جنسیتهای دیگر اشاره نشده است.
این آمار برپایه مواردیست که در رسانهها منعکس شده و برآورد میشود شمار قربانیان بسیار بیشتر از این رقم باشد.
مهمترین و شایعترین علت دستزدن به خودکشی فقر، بیکاری، خشونت خانگی، اتهام «زنا»، اجبار به ازدواج و بیماریهای مرتبط با روان اعلام شده است. به گفته شهروندان وضعیت وخیم اقتصادی، خشونت خانگی و ازدواجهای اجباری تمایل به خودکشی را افزایش داده و گروه اسلامگرای افراطی طالبان مسئول آن است. از زمان تحویل قدرت به طالبان تاکنون افراد زیادی شغلهایشان را از دست دادهاند و محدودیتهای اجتماعی و اقتصادی زنان چندین برابر شده است.
آمارهای گردآوریشده نشان میدهد که گاه در یک روز چندین خودکشی منجر به مرگ گزارش شده است. بهعنوان مثال در شهریور سال جاری در یک روز یک زن، یک دختر، یک پسر جوان، یک مرد و یک پسر نوجوان در چهار ولایت کشور، به زندگیشان پایان دادهاند. از موارد دیگر میتوان به محمدنعیم، دکانداری در شهر لشکرگاه در مرکز ولایت هلمند اشاره کرد که در ۲۵ شهریور بدون اینکه انگیزه این اقدام مشخص شود، خود را حلق آویز کرد.
عایشه ۴۰ ساله، مادر هفت فرزند و ساکن روستای کوپلک در ولسوالی اندخوی در ۱۹ سنبله به خاطر خشونت خانگی به زندگی خود پایان داد.
مورد دردناک دیگر به خودکشی عیسا، پسر جوانی برمیگردد که در ۱۶ شهریور در ناحیه پنجم شهر فیضآباد، مرکز بدخشان جان خودش را گرفت. منابع در این ولایت گفتهاند که او به خاطر فقر اقتصادی و دشواری در تأمین معیشت قصد سفر به ایران برای کار داشته اما خانوادهاش موفق به تأمین هزینه سفر او نمیشوند و در ادامه چیرهشدن ناامیدی ناشی از این مسئله جان او را میگیرد. مورد دیگر مرد جوانیست به نام رستم که ۹ شهریور در بلخ پس از چند ماه بیکاری و ناتوانی در تامین هزینههای خود و خانوادهاش دست به خودکشی زد.
سایه کریه حاکمیت طالبان بر زندگی دختران که با منع آنها از هر فضای دیگری غیر از خانه و همچنین افزایش فروش، قاچاق و تجاوز به کودکان در بستر ازدواج منجر شده، امید زندگی را نیز از دختران سلب کرده است. طبق آمارها در خودکشیهایی که گفته میشود «دلیل آنها مشخص نیست» اما به باور نزدیکان به خاطر خشونت خانگی و محدودیتهای اجتماعیست، دختران بسیاری در ماههای گذشته با خودکشی از زندگی دست کشیدهاند. بر بسیاری از این موارد به خاطر مسائلی از جمله «ناموس» و آبرو و حیثیت سرپوش گذاشته شده است، اما از مواردی که به رسانهها درز کرده میتوان به خودکشی قمرگل، دختر ۱۵ ساله اشاره کرد که روز سوم شهریور در روستای اسلامقلعه در فاریاب خود را حلقآویز کرد.
گفته میشود فاریاب در آمارهای گردآوریشده بالاترین رقم خودکشی را به خود اختصاص داده است: هفت زن از جمله سه دختر جوان و یک دختر نوجوان، و دو پسر جوان در شش ماه گذشته در فاریاب خودکشی کردهاند. ولایت تخار و ولایت غور و دایکندی در ردههای بعدی قرار دارند.
علاوه بر خودکشی، حکومت طالبان به واسطه حاکمکردن شرایط وخیم اقتصادی بر افغانستان شهروندان را به فروش اعضای بدنشان وا داشته است. طبق گزارشها نشر شده، اکثر شهروندان در ولایتهای مختلف از جمله هرات و بادغیس از روی ناداری اعضای بدنشان را در معرض فروش گذاشتهاند. آنها میگویند طالبان ملت را به اسارت گرفتهاند؛ اسلامگرایان طالبان فرصتهای کاری را محدود کرده و علاوه بر آن از ایجاد فرصتهای شغلی درآمدزا عاجزند. به اجبار با دختران ازدواج (تجاوز در بستر ازدواج) میکنند و به بهانههای مختلف تحت نام مالیات و حق شرعی (مالیه و عشر) از شهروندان اخاذی میکنند.
بررسیهای سازمانهای بینالمللی نشان میدهد که در شش ماه نخست حاکمیت طالبان بر افغانستان یعنی از مرداد تا دی سال گذشته دست کم نیم میلیون نفر در افغانستان شغلشان را از دست دادهاند و این روند ادامه دارد. اسد تا دلو ۱۴۰۰) نیم میلیون شهروند کشور شغلشان را از دست دادند. طبق برآوردها ۸۰ درصد جمعیت افغانستان در شرایط کنونی با فقر درگیرند و بالغ بر ۱۹ میلیون نفر به غذای کافی دسترسی ندارند.
طالبان بهطور رسمی توسط هیچ دولت خارجی به رسمیت شناخته نشده است و هنوز تحت تحریمهای بینالمللی قرار دارد که به گفته سازمان ملل و گروههای امدادرسان، اکنون مانع عملیات بشردوستانه در افغانستان شده است.
میلیاردها دلار از ذخایر بانک مرکزی افغانستان که عمدتاً در ایالات متحده نگهداری میشود هم توسط دولتهای خارجی مسدود شده تا از افتادن آنها به دست طالبان جلوگیری شود.