کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی ایران یکشنبه ۲۶ تیر/۱۷ ژوئیه در مصاحبهای با شبکه الجزیره گفت قطر پیشنهاد داده کشورهای منطقه از جمله ایران، ترکیه، عربستان سعودی، قطر و مصر وارد گفتوگوهای چندجانبه شوند.
خرازی خواستار آغاز گفتوگوهای منطقهای شد و بدون اشاره به جزئيات گفت قطر پیشنهادات مهمی را در خصوص مذاکرات منطقهای ارائه، و تهران هم آمادگی کامل خود را برای آن اعلام کرده است.
او تأکید کرد:
«تنها راه حل بحرانهای منطقه، مجموعهای از گفتوگوهای منطقهای برای حل اختلافات سیاسی و امنیتی است.»
اظهارات خرازی در حالی مطرح میشود که سفر اخیر جو بایدن، رئيس جمهوری ایالات متحده آمریکا به خاورمیانه، بدون تحقق اهدافی که مطرح شده بود، پایان یافت و نزدیکی واشنگتن و اسرائيل نتوانست عربستان و دیگر کشورها را به سطح تولید نفت مدنظر ایالات متحده و عادیسازی روابط با تلآویو متقاعد کند.
مقامهای ریاض و واشنگتن اما در بیانیه مشترکشان که بامداد شنبه منتشر شد، جمهوری اسلامی را به صدور تروریسم از طریق گروههای نیابتی متهم کردند و تهران را عامل بیثباتی در منطقه خواندند.
در عینحال مذاکرات احیای برجام برای بازگرداندن سطح فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ایران به محدودیتهای توافق ۲۰۱۵ بدون نتیجه مانده و اسرائيل میکوشد ائتلافی منطقهای را برای جلوگیری از دسترسی حکومت تهران به سلاح هستهای، شکل دهد.
از سوی مقابل علاوه بر طرح گفتوگوهای منطقهای، ایران قرار است در هفته پیشرو میزبان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، همتای ترکیهای او باشد.
ایران همچنین برای عضویت در مجمع بریکس، شورای تجاری متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی درخواست داده است. عربستان، ترکیه و مصر نیز خواهان پیوستن به این شورا هستند.
رئیس شورای راهبردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی در مصاحبه خود تلویحاً گفتوگوهای منطقهای را به عنوان جایگزینی برای مذاکرات بهبنبستخورده احیای برجام پیشنهاد کرد و گفت:
«با توجه به دیوار ضخیم بیاعتمادی و سیاستهای آمریکا، گفتوگوی مستقیم با واشنگتن دشوار است و هیچ تضمینی از سوی آمریکا در خصوص حفظ توافق هسته ای وجود ندارد».
او افزود این موضوع هرگونه توافق احتمالی را به خطر میاندازد.
کمال خرازی با تکرار این موضع که ایران با هیچ طرفی درباره برنامه موشکی و سیاستهای منطقهای خود مذاکره نمیکند و آنرا به معنای «تسلیم» میداند، آژانس بینالمللی انرژی اتمی را «غیرمنصف» و «غیرمستقل» و مسئول به ثمر نرسیدن مذاکرات احیای برجام خواند. او مدعی شد: «اگر آژانس بین المللی انرژی اتمی عادل و مستقل بود، اختلافها به راحتی حل میشد».
کمال خرازی در حالی این ادعا را مطرح میکند که علاوه بر اختلاف بر سر رفع «همه تحریمها»، یکی از مهمترین محلهای اختلاف میان ایران و طرفهای برجام، مسئله خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست وزارت خارجه ایالات متحده از گروههای تروریستیست که واشنگتن با آن مخالف است.
با توقف مذاکرات احیای برجام و انتشار گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تغییر سطح غنیسازی اورانیوم در تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی از جمله در سایت فردو، ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی طرف برجام اعلام کردند هرگز اجازه نخواهند دارد ایران به تسلیحات هستهای دست پیدا کند.
کمال خرازی در مصاحبه خود این ادعا را که جمهوری اسلامی قصد ندارد بمب اتمی بسازد، تکرار کرد گفت:
«بر کسی پوشیده نیست که ما تواناییهای فنی ساخت بمب هستهای را داریم، اما تصمیمی برای این کار نداریم.»
خرازی در خلال صحبتهای خود مدعی شد ایران مانورهای گستردهای را با هدف ضربه زدن به عمق اسرائیل و اقداماتی که «تاسیسات حساس ایران را هدف میگیرند» انجام داده است.
او گفت حمایت رئيس جمهوری ایالات متحده از اسرائیل، نمیتواند به این رژیم، که به زعم او در جایگاه «ضعف» قرار دارد، قدرت دوباره ببخشد و تهدید کرد اگر اسرائیل امنیت ما را از کشورهای منطقه هدف قرار دهد، هم تلآویو و هم آن کشورها با پاسخ مستقیم ایران مواجه خواهند شد.
ایالات متحده آمریکا و اسرائیل پنجشنبه هفته گذشته پیمانی را موسوم به «اعلامیه اورشلیم» امضاء کردند که کاخ سفید را متعهد میکند «هرگز اجازه ندهد ایران به سلاح هستهای دست یابد»، و تصریح میکند که «ایالات متحده آماده است از همه عناصر قدرت ملی خود برای اطمینان از این نتیجه استفاده کند.» جو بایدن در سفر اخیر خود به مقامهای اسرائیل اطمینان خاطر داد که برای این هدف، واشنگتن همه گزینهها از جمله اقدام نظامی را هم در نظر گرفته است.
اسرائیل که تنها زرادخانه هستهای و اعلام نشده منطقه را در اختیار دارد، سرسختانه با هرگونه توافق هستهای با ایران مخالف است و در سالهای گذشته بارها تأسیسات و مقامهای دخیل در برنامه هستهای ایران را به روشهای گوناگون هدف قرار داده است.