دفتر رئیس جمهوری ترکیه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که اردوغان در یک مراسم رسمی در کاخ السلام در شهر جده در دریای سرخ با ملک سلمان، پادشاه سعودی دیدار و گفت‌وگو کرد.
این نخستین سفر اردوغان بعد از پنج سال به عربستان سعودی است.
بر اساس بیانیه دفتر رئیس جمهوری ترکیه، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی که عملاً زمان امور را در دست دارد، قبل از دیدار و گفت‌وگوی اردوغان با پادشاه عربستان، با رئیس جمهوری ترکیه دیدار و گفت‌وگو کرده بود. محمد بن سلمان نیز در دیدار اردوغان با پادشاه سعودی حضور داشت.
سفر اردوغان به عربستان که به دعوت پادشاه سعودی انجام شده است، نقطه اوج تلاش چند ماهه دو کشور برای بهبود روابط است. بخش عمده این تلاش‌ها شامل لغو دادگاه قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی است.
گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا که سال گذشته منتشر شد حاکی از آن بود که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی عملیات قتل خاشقچی را تایید کرده بود، اما دولت عربستان هرگونه دخالت ولیعهد و یافته‌های این گزارش را رد کرده است.
چرخش سیاسی اردوغان به سمت عربستان
رویترز به نقل از ناظران و تحلیلگران می‌نویسد بهبود روابط اقتصادی بین دو کشور، به آنکارا کمک می‌کند مشکلات اقتصادی خود از جمله تورم فزاینده را پیش از انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در سال آینده کاهش دهد.
روابط دوجانبه بین دو کشور پس از کشته شدن جمال خاشقجی توسط یک جوخه از مأموران اطلاعاتی سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ سخت تیره و تار شد. در آن زمان، اردوغان «بالاترین سطوح» دولت عربستان سعودی را متهم به صدور دستور قتل روزنامه‌نگار منتقد کرد، اما بعدها لحن آنکارا مسالمت‌جویانه شد. در یک چرخش سیاسی سرانجام ترکیه محاکمه مظنونان سعودی در قتل خاشقجی را که قرار بود در ماه آوریل/اردیبهشت برگزار شود متوقف کرد و محاکمه را به دستگاه قضایی عربستان سپرد. گروه‌ها و سازمان‌های حقوق بشری یک صدا این اقدام آنکارا را محکوم کردند.
کمال قلیچ‌دار اوغلو رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق ترکیه گفت:
«اردوغان حقوق و اعتبار دادگاه‌های ترکیه درباره قتلی که در ترکیه اتفاق افتاده را به عربستان سعودی تفویض کرد.»
رهبر مهم‌ترین حزب مخالف اردوغان ادعا کرد که رئیس جمهوری ترکیه در ازای دریافت پول از عربستان سعودی پرونده خاشقجی را بست.
از سرگیری صادرات کالا به عربستان
اردوغان پیش از عزیمت به جده در جمع خبرنگاران گفت سفر او به عربستان «تجلی اراده مشترک دو کشور» برای بهبود روابط دوجانبه سیاسی، نظامی و فرهنگی است. رئیس جمهوری ترکیه در ادامه افزود:
«تقویت همکاری‌ها در زمینه‌های بهداشت، انرژی، امنیت غذایی، صنایع دفاعی و مالی برای دو طرف سودمند خواهد بود.»
اردوغان گفت:
«معتقدم که ما روابط خود را حتی فراتر از آنچه که در گذشته بود، ادامه خواهیم داد.»
اردوغان در اظهارات آشتی‌جویانه‌ای که در تضاد شدید با جنگ لفظی پس از قتل خاشقجی قرار دارد، پایان ماه رمضان را زمان مناسبی برای این دیدار ذکر کرد و گفت ماه رمضان ماه «تجدید و تقویت روابط برادرانه» است.
آنکارا امیدوار است که این سفر به طور کامل به تحریم غیررسمی عربستان برای محصولات ترکیه که در سال ۲۰۲۰ در بحبوحه بحران خاشقجی اعمال شد، پایان دهد. تحریم واردات کالاهای ترکیه که از طرف پادشاهی سعودی اعمال شد، واردات محصولات ترکیه به پادشاهی عربستان را ۹۸ درصد کاهش داد.
یک مقام ارشد ترکیه با بیان اینکه فضای «بسیار مثبتی» در روابط بین دو کشور به وجود آمده، افزود:
«زمینه‌ها آماده است تا بتوانیم بار دیگر در زمینه تجارت، سرمایه‌گذاری و مسائل منطقه‌ای با یکدیگر همکاری کنیم.»
تلاش اردوغان برای ترمیم روابط منطقه‌ای ترکیه
این دیدار در حالی انجام می‌شود که ترکیه با پیامدهای اقتصادی جنگ بین اوکراین و روسیه، همسایگانش در دریای سیاه دست و پنجه نرم می‌کند.
اقتصاد ترکیه سال‌هاست که بیمار است. بحران لیر در اواخر سال ۲۰۲۱ به دلیل سیاست پولی غیرمتعارف اردوغان که تورم را به بالای ۶۰ درصد رساند، شروع شد.
ترکیه از عربستان سعودی می‌خواهد که به یک شبکه سوآپ ارز به ارزش ۲۸ میلیارد دلار بپیوندد. در حال حاضر کشورهای چین، کره جنوبی، قطر و امارات متحده عربی در این شبکه حضور دارند.
سفر اردوغان به جده بخشی از تلاش ترکیه برای ترمیم روابط تیره با مصر، اسرائیل و امارات متحده عربی است.
دیپلمات‌ها و تحلیلگران می‌گویند پس از اینکه سیاست‌های ترکیه در سوریه و لیبی در سال‌های اخیر آنکارا را به طور فزاینده‌ای منزوی کرده است، این اقدامات برای کمک به کاهش فشارهای اقتصادی و سیاسی ضروری است.
رویترز می‌نویسد یک دیپلمات غربی گفته است: اردوغان عملگراست. اگر نتواند ایجاد اشتغال کند، بخت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری را تا حد زیادی از دست می‌دهد. در این میان یک سرمایه‌گذاری در حد ۱۰ تا ۲۰ میلیارد دلار هم می‌تواند ارزشمند باشد.