در حالی‌که چند نماینده مجلس از «اخراج» و «راه ندادن» بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سخن گفته‌اند، سخنگوی وزارت خارجه می‌گوید مسئله اخراج بازرسان آژانس مطرح نیست.
ایران به‌شکل رسمی غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم را آغاز کرده است. در روزهای اخیر چند نماینده مجلس از اقدامی فراتر از آن مبنی بر «اخراج» و یا «راه ندادن» بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سخن گفته‌اند. این موضوع ظاهراً با موضع دولت متفاوت است.
در یکی از آخرین اظهارات، فریدون عباسی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس و رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران در واکنش به سخنان مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا مبنی بر این‌که اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی ایران در صورت لغو نشدن تحریم‌ها تهدیدی فراتر از نقض برجام است، گفت:
«هیچ وقت بازرسان آژانس را اخراج نمی‌کنیم، بلکه آن‌ها را به کشور راه نمی‌دهیم؛ طبق قوانین زمانی‌که بازرسی، بخواهد وارد کشورمان شود باید به وی ویزا داده شود؛ پس وقتی ممانعت به‌عمل آوریم از بازرسی‌های سرزده ممانعت خواهیم کرد که این اقدام را نیز این مرحله به مرحله انجام خواهیم داد.»
فریدون عباسی همچنین افزود:
«دولت به سبب این‌که تحریم‌ها را لغو کند راهبردی را در پیش گرفت که پذیرش پروتکل الحاقی بود، اما غربی‌ها در همین حال نیز هیچ کدام از تحریم‌های اعمال‌شده علیه کشورمان را برنداشتند؛ برای این‌که کشورهای عضو برجام وادار به انجام تعهدات خود شوند، مجلس شورای اسلامی توقف پروتکل الحاقی را مصوب کرد که دولت باید آن را عملیاتی کند.»
بر اساس مصوبه مجلس در آذرماه ۹۹ با عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» دولت موظف است ظرف مدت دو ماه از تصویب این قانون، دسترسی‌های نظارتی فراتر از پروتکل الحاقی بر اساس برجام را متوقف کند.
همچنین پس از سه ماه از تصویب این قانون، اگر روابط بانکی ایران در اروپا و میزان خرید نفت توسط آن‌ها از ایران به شرایط عادی و رضایت‌بخش بازنگشته باشد، دولت مکلف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند.
احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی شنبه ۲۰ دی گفت:
«اگر تا سوم اسفندماه تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به ویژه در زمینه‌های مالی، بانکی و نفت برداشته نشود، قطعاً بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از کشور اخراج خواهیم کرد.»
جواد نیک‌بین، نماینده کاشمر در مجلس نیز روز گذشته، یکشنبه ۲۱ دی گفت:
«اگر آمریکا تا سوم اسفند تحریم‌های نفتی و مالی را لغو نکرد، طبق قانون باید بازرسان آژانس را از کشور خارج کرده و پروتکل الحاقی متوقف شود.»
مایک پمپئو شنبه ۹ ژانویه / ۲۰ دی در بیانیه‌ای به تهدید ایران مبنی بر اخراج بازرسان آژانس اشاره کرد و گفت:
«این تهدید ایران حتی فراتر از نقض توافق برجام است. ایران براساس معاهده حقوقی و متعاقب توافق ان‌پی‌تی، ملزم است که به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی دهد. نقض این الزام، فراتر از اقدامات قبلی انجام شده ایران در تناقض با تعهدات هسته‌ای برجام است.»
فریدون عباسی سخنان نمایندگان دیگر را به‌شکل دیگری تکرار کرد و گفت:
«اگر تا اسفند ماه سال جاری غربی‌ها به تعهدات خود عمل نکنند، از بازرسی‌های آژانس ممانعت می‌کنیم، که این مورد نیز از حقوق ایران محسوب می‌شود؛ چرا که آن‌ها موضوعات هسته‌ای کشور را زیر سئوال برده‌اند، پس نباید وقتی کسانی که چنین اقداماتی را انجام می‌دهند، تکالیف بیش از حدشان را بپذیریم و بایستی بازرسی‌ها متوقف شود.»
این در حالی است که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران دوشنبه ۲۲ دی در نشست خبری خود موضع دیگری گرفت و در این‌باره با اشاره به سخنان امیرآبادی فراهانی گفت:
«قانون راهبردی مجلس به شکل کامل روشن است. ممکن است ایشان به بند ششم آن ارجاع داده باشند که می‌گوید در صورتی که طرف مقابل به تعهدات‌شان عمل نکنند، نظارت فراپادمانی پایان می‌یابد که به معنای اخراج بازرسان آژانس نیست.»
پیش از این محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری ایران گفته بود تلاش می‌کند تا از مسیر دیپلماسی تحریم‌ها را برطرف کند.
واعظی برخی را به «سنگ‌اندازی بی‌خود و بی‌جهت» در آن‌چه که «مسیر گسترش دیپلماسی» خواند، متهم کرد اما نامی از کسی نبرد.
ایران هفته گذشته براساس قانون اقدام راهبردی، به‌شکل رسمی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که غنی‌سازی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد را از سر گرفته است. این اقدام با واکنش‌های منفی‌ای از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و طرف‌های برجام و اروپا مواجه شد.
علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نیز ۱۹ دی در یک سخنرانی که از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد، اعلام کرد که برای ایران بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای اهمیت ندارد و مهم رفع تحریم‌ها است.
بیشتر بخوانید: