به گفته رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی ایران، آثار تاریخی تخت جمشید و پاسارگاد در معرض آسیب بیش از ۳۰ نوع گلسنگ قرار دارند.
روزنامه شرق در شماره روز سهشنبه ۲۴ بهمن ماه به نقل از پریسا محمدی، رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی ایران نوشت، “یک گروه ایتالیایی پس از انجام اقداماتی در راستای شناسایی گونههای گلسنگ موجود در آثار تاریخی پرسپولیس و پاسارگاد گفتهاند ۱۲ نوع گلسنگ را شناسایی کردهاند.”
وی افزود: “با این حال به نظر ما نوع گلسنگهای تخت جمشید باید بیشتر از این و در حدود ۳۰ نوع باشند.”
گلسنگ موجودی متشکل از قارچ و جلبک است که با سرعت بسیار کم رشد میکند. بسیاری از گونههای این گیاه روی سنگها میرویند و مواد معدنی آنها را جذب میکنند که در نتیجه فعل و انفعال گلسنگ، سنگها میشکنند و به خاک تبدیل میشوند.
محمدی در مورد اقدامات سازمان میراث فرهنگی پیرامون مسئله آسیبرسانی گلسنگها گفت: “ما هنوز در اول راه هستیم و تاکنون اقدام خاصی در اینباره انجام نشده است.”
گلسنگ موجودی متشکل از قارچ و جلبک است که با سرعت بسیار کم رشد میکند. بسیاری از گونههای این گیاه روی سنگها میرویند و مواد معدنی آنها را جذب میکنند که در نتیجه فعل و انفعال گلسنگ، سنگها میشکنند و به خاک تبدیل میشوند
این مقام مسئول با اعلام اینکه “ایران در حوزه گلسنگها از دیگر کشورهای جهان مانند ایتالیا، اسپانیا و آمریکای لاتین عقب است”، تأکید کرد: “به همین دلیل نمیتوانيم تجربه خاص آنها را در ایران تکرار کنیم، چون جنس سنگ و اقلیم ما با آنها متفاوت است.”
رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی ایران توضیح داد: “با این حال انتظار میرود در صورت موفقیتآمیز بودن آزمایشها کار گلسنگزدایی از آثار تاریخی آغاز شود.”
سالهاست فرسایش مداوم، رشد گلسنگها، ترکخوردگی، شکستگی سنگها و کتیبههای تاریخی و نیز آلودگیهای محیطی از جمله بارانهای اسیدی روند تخریب بناهای موجود در تخت جمشید و پاسارگاد را گسترش داده است.
این در حالی است که مسئولان سازمان میراث فرهنگی بهعنوان دستاندرکاران اصلی نگهداری از میراث فرهنگی هنوز راهکار مناسبی برای جلوگیری از این آسیبها و نگهداری از کاخهای باقیمانده از تمدن ایران باستان ارائه نکردهاند و این مجموعه میراث جهانی از سالهای گذشته تاکنون در برابر این آسیبها به حال خود رها شده است.
پیش از این، خبرگزاری مهر آبانماه ۱۳۹۰ گزارش داد شکافهایی بین سنگها، ستونها و کاخهای تخت جمشید بهوجود آمده است. بنابراعلام این خبرگزاری، این “عظیمترین بناهای سنگی جهان در معرض ریزش” قرار دارد.
در بهمنماه همان سال، این خبرگزاری، تصاویری از پایه ستونهای کاخ اختصاصی کوروش منتشر کرد که نشان میداد بارندگیهای پاییز و زمستان و نفوذ آب باران و سرما به داخل پایه ستونها به ترکیدگی سنگها و پایه ستونهای محوطه باستانی پاسارگاد منجر شده است.
تخت جمشید در سومین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در سال ۱۹۷۹ میلادی به اتفاق آرای حاضران در جلسه به ثبت جهانی رسید.