ده‌ها روشنفکر و نویسنده نامدار جهان به ویژه از ایالات متحده، در نامه‌ای سرگشاده از رواج یافتن فرهنگ جزمیت و عدم رواداری انتقاد کرده‌اند. آنها رئیس‌جمهوری ایالات متحده را «تهدیدی واقعی برای دموکراسی» معرفی کرده‌اند و هشدار می‌دهند که نیروهای ضدآزادی‌خواه در سرتاسر جهان در حال قدرت گرفتن هستند.

روشنفکران هشدار می‌دهند که جهان به سمت عدم رواداری پیش می‌رود و برابری و آزادی تنها در کنار یکدیگر ممکن است ــ عکس: Shutterstock

بیش از ۱۵۰ روشنفکر و نویسنده نامه سرگشاده خود «درباره عدالت و بحث باز» را با اشاره به اعتراض‌های گسترده پس از کشته‌شدن جورج فلوید،‌ آمریکایی آفریقایی‌تبار هنگام بازداشت به دست پلیس آمریکا و تأثیر آن بر نهادهای فرهنگی آغاز می‌کنند:

«نهادهای فرهنگی ما با آزمونی دشوار رویارو هستند. اعتراض‌های نیرومند در راستای عدالت نژادی و اجتماعی به خواسته‌های به‌تعویق‌افتاده برای اصلاح پلیس راه می‌برند و همزمان فراخوان‌های گسترده‌تری برای برابری و شمول بیشتر در سرتاسر جامعه ما، از حیطه آموزش عالی گرفته تا حیطه‌های روزنامه‌نگاری، فعالیت بشردوستانه و هنرها را موجب شده اند.»

نویسندگان نامه اما هشدار می‌دهند که این اعتراض‌ها همزمان باعث تقویت «عافیت‌طلبی ایدئولوژیک» شده که به تضعیف «بحث باز» و «رواداری» می‌انجامد.

نویسندگانی مانند جی. کی روولینگ، سلمان رشدی، مارگارت اتوود، دانیل کلمن و همچنین فیلسوفانی همچون نوام چامسکی چپ‌گرا و فرانسیس فوکویاما راست‌گرا این نامه را امضا کرده‌اند. رؤیا حکاکیان، نویسنده، کیان تاجبخش، استاد شهرسازی در دانشگاه کلمبیا که پیش از این دو بار در ایران زندانی شده است و کریم سجادپور، تحلیلگر مسائل ایران و آمریکا در شبکه‌های خبری سی‌ان‌ان، پی‌بی‌اس ایالات متحده از جمله ایرانیان امضاکننده این نامه هستند.

آنها با انتقاد مستقیم از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده می‌نویسند:

«نیروهای ضدآزادی‌خواه [ضدلیبرالیسم] در سرتاسر جهان در حال قدرت‌گرفتن هستند و متحد نیرومندی به نام دونالد ترامپ دارند که تهدیدی واقعی در برابر دموکراسی است.»

نویسندگان نامه خواهان مقاومت در برابر این وضعیت به شیوه‌ای هستند که به گفته آنها به «جزمیت» راه نبرد و با تکیه بر رواداری به «شمول دموکراتیک» بینجامد. به باور آنها، عدم مدارا و عیب‌جویی مداوم نه تنها در میان راست افراطی،‌ که به شکلی وسیع‌تر در سرتاسر فرهنگ موجود رو به گسترش است:

«عدم رواداری در برابر نظر مخالف، اقبال به سرافکنده‌کردن در دید عموم و از میان خود راندن، و گرایش به حل مسائل پیچیده سیاست‌گذاری در نوعی قطعیت اخلاقیاتی کورکننده».

به باور امضاکنندگان، رهبران نهادها نیز به جای دست‌زدن به اصلاحات سنجیده، به «مجازات‌های شتابزده و غیرمتناسب» روی آورده‌اند:

«دبیران رسانه‌ها را به خاطر مطالب جنجال‌برانگیز اخراج می‌کنند؛ کتاب‌ها را به اتهام عدم اصالت جمع می‌کنند؛ روزنامه‌نگاران را از نوشتن درباره موضوعاتی خاص منع می‌کنند؛ استادان را به خاطر نقل قول از کارهای ادبی در کلاس بازجویی می‌کنند…».

نویسندگان هشدار می‌دهند که حدود و ثغور «آنچه می‌شود فارع از تهدید انتقام‌جویی بر زبان آورد»، دائماً محدودتر می‌شود و تأکید می‌کنند که «محدودیت بر بحث آزادانه، چه از سوی حکومتی سرکوبگر و چه از سوی جامعه‌ای فاقد رواداری، به کسانی آسیب خواهد زد که قدرتی ندارند و از امکان مشارکت دموکراتیک برای همگان می‌کاهد.»

به باور نویسندگان، انتخاب بین آزادی و عدالت انتخابی کاذب است و این دو بدون یکدیگر وجود ندارند.

این نامه سرگشاده در «مجله هارپر» منتشر شده است.

در همین زمینه: