با تداوم بحران مسکن و کاهش قدرت اقتصادی برای پرداخت اجاره یا خرید سرپناه، که بحران معیشتی ناشی از شیوع ویروس کرونای جدید نیز به آن دامن زده است، شهرداری تهران به منظور «حل مشکل مسکن» طرح ساخت مسکن ۲۵ تا ۳۵ متری را به وزارت کشور ارائه کرده است. این طرح هنوز به تایید این وزارتخانه نرسیده است اما وزارت مسکن و شهرسازی و کمیسیون عمران مجلس با آن مخالفت کرده‌اند. رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور اما گفته بازار مسکن از هر طرح رونق‌بخشی استقبال می‌کند.
عبدالرضا گلپایگانی، معاون معماری و شهرسازی شهردار تهران سه‌شنبه ۹ اردیبهشت درباره طرح شهرداری برای ساختن مسکن «کم‌مقیاس» گفت: این طرح، طرح جدیدی نیست و پیش‌از این نیز اعمال شده است. به نوشته باشگاه خبرنگاران جوان (وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی) گلپایگانی با دفاع از ساخت مسکن کم‌متراژ گفت: طرح شهرداری براساس تعریف حداقل مساحت ۳۵ متر برای واحد مسکونی در طرح تفصیلی شهر تهران عمل خواهد کرد و به سازمان نوسازی شهر تهران کف مساحت ۲۵ متری را پیشنهاد کرده است.
گلپایگانی با اشاره ضمنی به مخالفان این طرح گفت: ساخت مسکن کم‌متراژ و مستحکم در تهران امر تازه‌ای نیست و پیش از این نیز انجام شده است. او اضافه کرد: نهادهای حاکمیتی و بخش های که متولی تامین نیازهای سکونتی اقشار کم درآمد هستند در همه جهان مسکن کوچک می‌سازند و شهرداری نیز می‌خواهد بر همین اساس دانشجویان، زوج‌های جوان و کارگرانی که دور از محل کارشان زندگی می‌کنند را در خانه‌های ۳۵ متری متمرکز در مناطقی چون محدوده انقلاب و بازار تهران ساکن کند.
طرح شهرداری موافقانی نیز دارد. مصطفی قلی خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک کشور نسبت به تاثیر این طرح بر مشکلات بازار مسکن ابراز خوش‌بینی کرده و گفت: این طرح به نوعی «مسکن اجتماعی» به شمار می رود که می تواند گره گشای مشکلات بازار مسکن و بازار اجاره باشد و بازار مسکن از هر طرحی برای رونق مسکن استقبال می کند. او اضافه کرد: درصورتی که این واحدهای کوچک متراژ ساخته شود مستاجران می توانند بخش عمده ای از نگرانی خود را برطرف کنند چرا که این روزها با افزایش جهش قیمتی مسکن دیگر قادر به پرداخت اجاره های با نرخ های جهشی نیستند.
مخالفت وزارت راه و شهرسازی: کمبود مسکن نداریم
از سوی مقابل وزارت راه و شهرسازی اما با طرح شهرداری مخالفت کرده است. محمود محمود زاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه وشهرسازی، سه‌شنبه در اظهاراتش به اندازه متراژ خانه‌ها در طرح شهرداری ایراد وارد کرد و گفت: الگوی مصرف برای ساخت واحدهای مسکونی در کشور ۷۰ تا ۷۵ متر است و ما برنامه‌ای برای ساخت این گونه واحدها نداریم و البته ساخت این واحدها را هم تایید نمی‌کنیم.
محمود زاده این طرح را «نامتناسب با الگوی مصرف» خواند و گفت: ساخت این گونه واحدها از سوی شهرداری تهران بوده و با توجه به آنکه موضوع مسکن بسیار مفصل است بنابراین نمی توان اعلام کرد که اجرای این طرح آیا می تواند برای بازار مسکن مناسب باشد یا خیر چراکه ساخت این گونه واحدها از لحاظ اجرایی متناسب با الگو مصرف نیست.
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی نیز در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: این وزارتخانه طرحی برای ساخت مسکن ندارد «چرا که در ایران کمبود مسکن وجود ندارد». اسلامی گفت: «آمار‌ها نشانگر این است که تعداد مسکن از آمار خانوار بالاتر است. منتهی توزیع آن اشکال اساسی دارد. در این میان، جامعه‌ای وجود دارد که روز به روز توان مالی برای خرید و یا اجاره مسکن را ندارند از اینرو طرح مسکن ملی برای این دسته از افراد طرح ریزی شده است».
وزیر راه و شهرسازی همچنین ادعا کرد: نوسانات بازار مسکن تابع عملکرد این وزارتخانه نیست اما وزارت راه و شهرسازی با توجه به گزارش‌هایی که نشان می‌دهد از ۹۰۰ برج درتهران ۶۰ درصد بدون مجوز ساخته شده‌اند ، نظارت خود را افزایش داده است.
به رغم اظهارات وزیر راه، بسیاری از گزارش‌ها نشان می‌دهند طرح مورد اشاره او (طرح ملی مسکن) به‌دلیل پیش‌بینی اقساط بالا و عدم توان اقشار کم‌درآمد برای بازپرداخت این اقساط، در عمل شامل آن‌ها نمی‌شود و مشکل مسکن کم‌درآمدها را حل نمی‌کند.
«مسکن ۳۵ متری با سیاست‌های افزایش جمعیت تناقض دارد»
از دیگر مخالفان این طرح محمدرضا رضایی کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی است که سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، طرح خانه‌های کوچک مقیاس (۳۵متری) شهرداری تهران را «به خاطر تبعات فرهنگی و اجتماعی»آن رد کرد و خواهان توقف این طرح شد.
درنگاهی به اظهارات رضایی کوچی اما به نظر می‌رسد رواج «زندگی مجردی» و کاهش «فرزندآوری» بیش از بحران مسکن، این کمیسیون را نگران کرده است.
رئیس کمیسیون عمران مجلس در اظهارنظری قابل توجه گفت: «ساخت مساکن ۳۵ متری موجب ترغیب جوانان به تشکیل زندگی‌های مجردی می شود که این مسئله، تبعات فرهنگی و اجتماعی بسیاری را برای ما به دنبال دارد. این طرح منطبق با فرهنگ و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی کشورمان نیست و قطعا این طرح کاملا در تناقض با سیاست های فرهنگی است و ترکیب جمعیتی خانواده ها را دستخوش تغییر خواهد کرد».
او اضافه کرد: «تولید مساکن ۳۵ متری با سیاست های افزایش جمعیت و فرزندآوری در تناقض است، حال تصور کنیم که یک زوج جوان حاضر به زندگی در این گونه مساکن شوند، اما قطعا همان زوج حاضر به فرزندآوری نخواهند بود».
در شرایط کنونی، شیوع ویروس کرونا بازار مسکن در ایران را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده و معاملات مسکن را به حداقل رسانده است. در اسفندماه گذشته معاملات مسکن ۷۰ درصد ریزش داشته که در سه سال اخیر بی‌سابقه بوده است. در تهران نیز معاملات مسکن ۲۴ درصد کاهش پیدا کرده اما میانگین قیمت یک متر مربع مسکن در پایتخت از مرز ۱۴ میلیون تومان عبور کرده است.
در همین زمینه: