یک عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی از اعلام وصول طرح ممنوعیت پخش اعترافات متهمان از صدا و سیما خبر داد. علی‌اصغر یوسف‌نژاد در جلسه علنی صبح روز دوشنبه ۱۳ آبان مجلس خبر دریافت این طرح از سوی هیأت رئیسه را اعلام کرد.
محمود صادقی، از بانیان این طرح معتقد است تصویب و اجرایی شدن این طرح از تکرار تجربه‌های تلخ پیشین همچون پخش اعترافات پرونده متهمان ترور دانشمندان هسته‌ای جلوگیری می‌کند اما این احتمال هم مطرح است که این طرح به سرنوشت طرح تحقیق و تفحص از صدا و سیما گرفتار شود و به جایی نرسد.
از سوی دیگر رهبر جمهوری اسلامی معتقد است اعتراف فرد علیه خود نافذ است و به این ترتیب این طرح نمی‌تواند مانع از شکنجه احتمالی متهمان برای مجبور کردن آنها به اعتراف شود.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی در طول چهار دهه گذشته بی‌اعتنا به اعتراض‌ها، بارها و بارها صدا و تصویر فعالان مدنی و سیاسی و متهمان به جرایم مختلف را در قالب برنامه‌های گوناگون پخش کرده که علیه خود یا دیگران یا گروها، مجموعه‌ها یا سازمان‌هایی اعتراف کرده‌اند.
آخرین نمونه پخش اعترافات اجباری مربوط روح‌الله زم، مدیر سایت و کانال تلگرامی آمدنیوز می‌شود که بر اساس خبرهای منتشر شده توسط اطلاعات سپاه در خارج از ایران بازداشت و پس از انتقال به ایران، در مکان نامعلومی نگهداری می‌شود.
- بیشتر بخوانید: هشدارها نسبت به اعتراف‌گیری از زم برای تخریب برخی جریان‌ها
مورد دیگر، اعترافات فاطمه. خ، معروف به «سحر تبر»، فعال اینستاگرامی ۲۲ ساله است که روز شنبه ۱۳ مهر ماه از سوی ماموران پلیس و با دستور دادسرای ارشاد تهران بازداشت شد.
و همچنین این مورد: بازداشت و اعتراف اجباری دو برنامه‌ساز به خاطر یک پرسش ساده
کمی پیش از این موارد، اسماعیل بخشی، نماینده کارگران نیشکر هفت‌تپه و سپیده قلیان، فعال مدنی و کارگری مقابل دوربین نشانده شدند و اعترافات اجباریشان از اخبار ساعت ۲۰:۳۰ شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی پخش شد.
- بیشتر بخوانید: برنامه امنیتی “۲۰:۳۰”: کتمان شکنجه با پخش اعتراف‌های اجباری
موضوع اعترافات تلویزیونی اما پس از جنجال و رسوایی به دنبال افشاگری مازیار ابراهیمی، از متهمان ترور «دانشمندان هسته‌ای» بالا گرفت و به مجلس کشیده شد.
مرداد ماه سال ۱۳۹۱ در برنامه‌ای با عنوان «کلوپ ترور» که عنوان «مستند» داشت و از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش شد، مازیار ابراهیمی گفته بود با دستگاه‌های امنیتی اسرائیل برای ترور دانشمندان هسته‌ای همکاری کرده است.
ابراهیمی اما در گزارشی که مرداد ۹۸ یعنی هشت سال بعد از تلویزیون بی‌بی‌سی فارسی پخش شد، گفت که به دنبال شکنجه‌های طولانی و شدید، به دروغ به ترور «دانشمندان هسته‌ای» اعتراف کرده است.
او همچنین گفت در حالی که در زندان بوده است وادار شده تا مسئولیت انفجار در یک پادگان سپاه در ملارد را برعهده بگیرد که در نهایت اعتراف به همین سناریو در نزد بازجوی جدید باعث نجاتش می‌شود چون این بازجو پی می‌برد که او نمی‌توانسته عامل انفجار باشد و مازیار ابراهیمی هم به او می‌گوید که شکنجه شده تا چنین اعترافی کند.
مازیار ابراهیمی اکنون در آلمان است و به این کشور پناهنده شده است.
در اولین واکنش رسمی به این ماجرا اما علی ربیعی، سخنگوی دولت روز دوشنبه ۲۸ مرداد در نشست خبری خود گفت «کارشناسان ضدجاسوسی» در پرونده مازیار ابراهیمی نبودند و کارشناسان دیگری در این پرونده دخیل بودند.
او درباره این «کارشناسان» دخیل در پرونده توضیح بیشتری نداد.
اصطلاح کارشناس در جمهوری اسلامی برای اشاره به بازجو به کار می‌رود.
پس از رسانه‌ای شدن این ماجرا، محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران روز ۱۶ مرداد وعده داد که در یک کنفرانس خبری به «موارد مطرح شده» درباره پرونده ترور «دانشمندان هسته‌ای» ایران پاسخ خواهد داد. این کنفرانس خبری تا روز دوشنبه ۱۳ آبان همچنان برگزار نشده است.
۱۰ روز پس از این وعده اما محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس در توییتر خود خبر داد که از وزیر اطلاعات درباره مستند بی‌بی‌سی فارسی و سخنان مازیار ابراهیمی سوال کرده است.
صادقی از وزیر اطلاعات ایران خواسته است درباره ادعای مازیار ابراهیمی مبنی بر شکنجه شدن او توضیح دهد.
طرحی برای جلوگیری از تکرار تجربه‌های پیشین؟
در متن طرح ممنوعیت پخش اعترافات از صدا و سیما که محمود صادقی از بانیان آن است، چنین آمده است:
«ضبط اعترافات اشخاص و پخش آن از صدا و سیمای جمهوری اسلامی و دیگر رسانه‌های گروهی در هر مرحله از مراحل تعقیب و تحقیقات مقدماتی ممنوع است و مرتکب اعم از تهیه‌کننده و پخش‌کننده علاوه بر الزام به اعاده حیثیت از متهم به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.»
در ادامه این متن تأکید شده:
«در صورتی که عمل ضبط یا پخش توسط یا به دستور مقامات یا ماموران وابسته به نهادها و دستگاه‌های حکومتی انجام شده باشد، مقام یا مامور مذکور علاوه بر مجازات فوق به انفصال از خدمت و محرومیت از یک تا ۵ سال از مشاغل حکومتی محکوم خواهد شد.»
محمود صادقی روز دوشنبه ۱۳ آبان، پس از اعلام وصول طرح ممنوعیت پخش اعترافات از صدا و سیما به خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) گفت که این طرح از تکرار تجربه‌های تلخ پیشین همچون پخش اعترافات پرونده متهمان ترور دانشمندان هسته‌ای جلوگیری می‌کند:
«این طرح مربوط به مرحله قبل از محاکمه یعنی مرحله بازجویی، بازداشت و تحقیقات مقدماتی است. ما از پخش اعترافات، تجربه‌های بدی از جمله مربوط به پرونده متهمان ترور دانشمندان هسته‌ای داشتیم که طبق این طرح ضبط و پخش اعترافات متهمان، در مرحله تحقیقات مقدماتی ممنوع می‌شود.»
به این ترتیب و بر اساس گفته‌های صادقی، منعی برای پخش اعترافات کسانی که در دادگاه‌های جمهوری اسلامی محکوم شوند، وجود نخواهد داشت:
«ما در این باره قانون داریم که طبق آن اصولا دادگاه‌ها باید علنی باشند و مردم و خبرنگاران می‌توانند در جریان محاکمه در دادگاه حاضر شوند. در مورد جرایم اقتصادی هم مجوز پخش از رسانه‌ها گرفته شده و لذا طرح ما مربوط به پروسه قبل از دادگاه است.»
اکنون و پس از اعلام وصول طرح ممنوعیت پخش اعترافات از صدا و سیما، این طرح برای بررسی بیشتر به کمیسیون حقوقی و قضایی ارجاع خواهد شد تا نمایندگان عضو این کمیسیون بر روی جزییات آن کار کنند.
پس از تصویب احتمالی این طرح در کمیسیون، کلیات و جزییات آن در صحن علنی به رأی گذاشته خواهد شد. طرحی که با توجه به اداره صدا و سیما زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی و کنترل امور آن به دست جریان‌های اصولگرا و نزدیک به رهبری، بعید است حتی در صورت تصویب در مجلس از سد شورای نگهبان منصوب رهبر جمهوری اسلامی عبور کند؛ چه علی خامنه‌ای خودْ اعتراف شخص علیه خودش را مسموع می‌داند.
او در جریان برگزاری محاکمه‌های جمعی در جریان وقایع و اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ در خطبه‌های نماز عید فطر روز یک‌شنبه ۲۹ شهریور ۸۸ گفت (خبرگزاری فارس):
«اعتراف و اقرار هر متهم علیه خود در دادگاه و در مقابل دوربين‌ها و بينندگان ميليونی، “شرعاً، عرفاً و عقلاً” حجت، مسموع و نافذ است. اينكه بگويند در دادگاه درباره خودش اگر اعترافى كرد، حجت نيست، اين حرف مهملى است. حرف بىارزشى است.»
- در همین زمینه