حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی نسبت به وضع ذخایر آبی کشور هشدار داد و گفت با برداشت‌های بی‌رویه، آب‌های زیرزمینی با افت شدیدی مواجه شده‌اند که اگر این وضع ادامه یابد «قهر طبیعت و خداوند را می‌آفرینیم».

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران (وسط) ـ دوشنبه ۱۷ دی در جمع وزیر و مدیران بلندپایه وزارت جهاد کشاورزی
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران (وسط) ـ دوشنبه ۱۷ دی در جمع وزیر و مدیران بلندپایه وزارت جهاد کشاورزی

حسن روحانی، دوشنبه ۱۷ دی در جمع وزیر و مدیران بلندپایه وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به برداشت‌های بی‌رویه آب در کشور گفت: «یک وقت جایی که من خودم آن‌جا بودم با ۳۰ متر به آب می‌رسیدیم، الان همان جا ۳۰۰ متر هم به آب نمی‌رسیم، معلوم است برداشت بی‌رویه کردیم.»

رئیس جمهوری اسلامی نسبت به این وضع هشدار داد و افزود: «شما بدانید هر کس به طبیعت ظلم کند طبیعت گذشت نمی‌کند و اگر گذشت کند کوتاه مدت این کار را انجام می‌دهد. (…) ما داریم قهر طبیعت و خداوند را می‌آفرینیم.»

ایران در سال جاری یکی از خشک‌ترین سال‌ها را در نیم‌قرن اخیر تجربه کرد. به گفته رضا اردکانیان، وزیر نیرو، آب‌های زیرزمینی کشور نیز به‌دلیل برداشت‌های بی‌رویه یک متر افت کرده است. به دلیل افت سطوح سفره آب زیرزمینی، از تعداد ۶۰۹ دشت در کشور ۳۵۵ دشت، ممنوعه است. دشت ممنوعه‌ به دشتی گفته می‌شود که در آن سطح آب سفره زیرزمینی به‌طور مستمردر آن افت دارد. حدود ۴۵ درصد چاه‌های موجود در ایران نیز غیر مجازند. وابستگی مصارف کشور به منابع آبی زیرزمینی در ایران ۵۵ درصد تخمین زده می‌شود.

حسن روحانی افزود: «اگر آب نباشد سایر موارد و مشکلات دیگر به‌وجود می‌آید، بنابراین هر یک از این‌ها بخشی از امنیت مردم را بر عهده دارند.»

علی اکبری، عضو کمسیون کشاورزی مجلس مردادماه سال جاری اعلام کرد که ۸۵ درصد منابع زیرزمینی آب در ایران از دست رفته است. او برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی کشور را عامل این امر دانسته و گفته از خطرهای برداشت بی‌رویه آب، نشست زمین است. به گفته اکبری، برداشت آب به حدی بوده که دشت تهران سالانه ۱۸ سانتی‌متر افت پیدا می‌کند و در حال نشست است.

مقام‌های ایرانی بارها مسئله آب را یک مسئله امنیتی دانسته‌اند. ۱۲ دی‌ماه جاری بار دیگر کشاورزان اصفهانی در اعتراض به دریافت نکردن حق‌آبه خود تجمع کردند و نیروهای امنیتی تلاش کردند با شلیک گاز اشک‌آور و حمله به معترضان آن‌ها را پراکنده کنند.

کشاورزان اصفهانی از آغاز مهرماه سال جاری در اعتراض به عدم تخصیص آب برای کشت پاییزه در شهرهای مختلف این استان تجمع کردند. به‌گفته آن‌ها ممنوعیت کشت و محقق نشدن وعده‌های دولت مبنی بر جبران خسارت‌های مالی ناشی از عدم کشت، معیشت آن‌ها و خانواده‌های‌شان را با مشکل روبه‌رو کرده است.

حسن روحانی در سخنان دوشنبه خود بار اصلی امنیت کشور را بر دوش کشاورزان دانست و گفت آن‌ها هستند که «مواد غذایی و نیازمندی‌های ضروری و حیاتی ما را تأمین می‌کنند» و «ما باید یک جوری کشاورز را تأمین کنیم تا او مطمئن باشد که اگر امسال ضرر می‌کند، سال دیگر جبران می‌شود و زندگی‌اش تأمین شود.»

رئیس جمهوری اسلامی افزود: «اما آب ما معلوم نیست اضافه شود و حتی شاید کم شود که متأسفانه ذخایر آبی زیرزمینی ما وضع خوبی ندارد. ما بعضی چیزها را قبلاً پیش‌خور کرده‌ایم (…) مجوزهای نادرست داده‌ایم.»

ایران به‌تدریج گرم‌تر و خشک‌تر می‌شود. میانگین ۱۰ ساله بارش طی ۵۰ سال گذشته از ۲۵۰ میلیمتر به ۲۱۷ میلیمتر کاهش یافته و همزمان میانگین دمای کشور هر دهه چهار دهم درجه سلسیوس افزایش یافته است.

از میان ۱۷۷ سد بزرگ ایران ۷۸ سد کمتر از ۴۰ درصد آب دارند. به سبب کمبود بارش، نسبت به سال گذشته آب ورودی به سدها ۳۳ درصد و آب خروجی ۲۸ درصد افت داشته است. در مجموع به طور میانگین تنها ۴۹ درصد مخازن سدها از آب پُر است.

از دی‌ماه ۹۶ به بعد، شمار اعتراضات به بحران کم‌آبی رو به افزایش بوده است. وزیر نیرو ایران پیش از این هشدار داده بود که این روند معکوس نمی‌شود و برای مقابله با آن باید سبک مصرف و مدیریت آب را تغییر داد.

بیشتر بخوانید: