هفته فیلم‌های ایرانی در تاجیکستان و رونق سینما در این کشور

۲۱ دسامبر ۲۰۱۵ در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان هفته فیلم‌های ایرانی شروع شد. این دوره قرار است تا ۲۷ همین ماه در بنای سینمای زیبالنسا، فیلم‌های معروف سینمای ایران را برای بینندگان تاجیک به نمایش بگذارد. در این دوره هفت فیلم داستانی از کارگردان‌های ایرانی پخش خواهد شد که فیلم «آواز گنجشک‌ها» ساخته مجید مجیدی یکی از آن‌هاست.

در سال‌های جنگ داخلی تاجیکستان بسیاری از استادان سینما این کشور را ترک گفتند و در نتیجه سینمای تاجیکستان از تجربه‌های سال‌های قبلی خود تا حدی محروم شد. هرچند تیاتر تاجیک موفق شد دوباره بر سر پای خود بایستد و دوباره قد کشد اما سینمای تاجیک روی‌هم‌رفته از این دستاورد بی‌بهره ماند.

راه اندازی جشنواره فیلم «دیدار» که هر دو سال در تاجیکستان برگزار می‌شود و فعالیت‌های قابل توجه سینمای زیب النسا در شهر دوشنبه، پایتخت این کشور از جشمگیرترین موفقیت‌های سینمای تاجیک در چند سال گذشته ارزیابی می‌شود.

در برابر تلاش‌های سینماگران تاجیک و فیلم‌سازان برجسته این کشور که بعد از برقراری امنیت به وطن برگشتند، کمک‌های کشورهای همسایه و سازمان‌های غربی فرصت‌های تازه‌ای را برای سینماگران تاجیک به وجود آورده است.

برقراری امنیت و نسبتا ارزان بودن فیلم‌سازی و آسانی دریافت مجوز باعث شد بسیاری از سینماگران نامی نیز در تاجیکستان فیلم‌ بسازند و از چشم‌اندازهای طبیعی و استعدادهای خودجوش آن استفاده کنند. برای مثال محسن مخملباف، از فیلم‌سازان نامی ایران بار‌ها به تاجیکستان سفر کرده و دو فیلم با همکاری هنرپیشه‌های تاجیک در این کشور ساخته است.

اما چرا این فرصت‌ها باعث رشد سینمای تاجیک نشده؟ برخی از استادان سینمای تاجیک در گفت‌وگوهایی با رسانه‌های داخلی گفته‌اند که نبودن دوره‌های آموزشی و یا مساعد نبودن شرایط برای برگزاری «مستر کلاس‌»‌ها می‌تواند یکی از دلایل رونق پیدا نکردن فیلمسازی در تاجیکستان باشد.

از سوی دیگر تاجیکستان در چند سال گذشته میدانی برای سینماگران جوان ایرانی فراهم کرده که از دوره‌های آموزشی ایران بهرمند بوده‌اند اما به خاطر گرانی و دشواری دریافت مجوز به تاجیکستان رخت سفر بسته‌اند و  آنجا را برای استقامت انتخاب کرده‌اند. سام جوادی، از این دست سینماگران جوان ایران است که سه سال است در شهر دوشنبه به سر می‌برد و این شهر را نه تنها برای فعالیت‌های سینمایی خود بلکه به عنوان وطن دوم خود پذیرفته است.

سام جوادی مدتی‌ست که با همکاری و کمک صفر حقداد، مدیر سینمای زیب‌النسا و از فیلم‌سازان مطرح تاجیکستان دوره‌های آموزشی برای علاقه‌مندان سینما برگزار می‌کند. او نه تنها تجربه‌های سینمای ایران را با جوانان تاجیک در میان می‌گذارد بلکه تجربه‌های تاریخ سینمای تاجیکستان را هم به آنان یادآوری می‌کند.

سام جوادی در گفت‌وگو با رادیو زمانه می‌گوید که در این دوره‌های آموزشی فیلم‌های صامت سینمای تاجیک را نیز بازپخش می‌کند و تلاش می‌کند به این سؤال پاسخ دهد که چرا سینمای صامت تاجیک قوی‌تر از سینمای امروز آن است.

دوره‌های آموزشی برای سینماگران جوان تاجیک را دولت خدانظروف، یکی از کارگردان‌های معروف سینمای تاجیک بنیان گذاشت. سام جوادی می‌گوید در شروع این دوره‌ها او به عنوان استادیار فعالیت داشت و حالا بعد از برگشتن دولت خدانظروف به روسیه او به عنوان استاد این دوره‌ها را برگزار می‌کند.

دوره‌های آموزشی برای سینماگران جوان تاجیک‌ گاه و بیگاه برگزار می‌شود اما قرار است از این پس این دوره‌ها هر هفته یک بار در بنای سینمای زیب‌النسا ادامه داشته باشد تا به اشتیاق و علاقه جوانان بدون گسست پاسخ داده شود. در این دوره‌ها تجربه‌های سینمای ایران و سینمای جهان نیز مطرح می‌شوند و آن طور که سام جوادی می‌گوید در این دوره پنج شش ماهه موفقیت‌هایی هم به دست آورده است.

به صحبت‌های سام جوادی، سینماگر جوان ایرانی مقیم تاجیکستان گوش دهید: