مردم وانهاده و جنگ فراموش شده سوریه

بحران اوکراین، کشتارهای بی‌‌پایان در سوریه و محنت مردم این کشور را به حاشیه راند. این در حالی است که سوریه می‌تواند صادرکننده تروریسم به اروپا شود.

فاجعه انسانی کنونی در سوریه به مدد وسایل ارتباط جمعی از چشم جهانیان پوشیده نیست. همه‌روزه تصاویر و فیلم‌های دهشتناکی از جنگ داخلی این کشور در تلفن‌های همراه و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شوند. اینها تصاویری برانگیزاننده هستند که تیره‌بختی و زوال ملت و سرزمینی را نشان می‌دهند.

کمتر جنگی این‌گونه هولناک بازنمایی شده که کشتار در حلب، حمص، حماه یا دمشق مستند شده‌اند، اما در این میان، حساسیت و توجه افکار عمومی به سوریه در حال تنزل است.

جنگ در سوریه به بن‌بست ناامید‌کننده‌ای رسیده و چشم‌انداز آتش‌بس بسیار دور به نظر می‌رسد. از طرف دیگر، نگاه بازیگران فرامنطقه‌ای چون اروپا، آمریکا، و در کنار آن‌ها روسیه که متوجه جنگ داخلی سوریه بود، با شروع بحران اوکراین، معطوف به این کشور شده است.

دولت‌های غربی هم‌زمان نگرانند که سوریه همانند افغانستان، صادرکننده تروریسم شود. خطر اصلی تبدیل سوریه به چنین کشوری، به موقعیت جغرافیایی آن باز می‌گردد که در جنوب سواحل مدیترانه قرار گرفته و دروازه مستقیمی به اروپا دارد.

بخشی از سوریه همینک مقصد توریست‌های جهادی شده؛ چیزی که از زمان مداخله نظامی شوروی در افغانستان در ۳۵ سال پیش، نظیرش دیده نشده است. صدها آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، کانادایی، استرالیایی و آمریکایی به کسوت رزمندگان جهادی درآمده و به گروه‌های مخالف اسد پیوسته‌اند. خطر آنجاست که آنها روزی به عنوان افراد جنگ‌آزموده به زادگاه‌های خود بازخواهند گشت.

کشورهای حاشیه خلیج فارس هم که یکپارچگی‌شان پس از سقوط قدرت در مصر، شکاف عمیقی برداشته، ترس مشابهی دارند. خطر جهادگرایان برای این کشورها به مراتب بیشتر از سود ناشی از سقوط اسد خواهد بود.

آن‌ها در عین حال نگران موفقیت در مذاکرات اتمی ایران و غرب هم هستند. به این قرار، اگر تهران بتواند شروع جدیدی با واشینگتن و بروکسل داشته باشد، کشورهای خلیج فارس باید کارت‌های خود را از نو بچینند، چون که دیگر اهمیتی ندارد چه کسی در سوریه زعامت کند.

تخلیه کامل حمص از سوی شورشیان

روز جمعه (۹مه/۱۹اردیبهشت) آخرین گروه شورشیان سوری شامل ۲۷۰ نفر، شهر حمص را در پی توافق با نیروهای دولتی تخلیه کردند. این اقدام طی مذاکراتی پیچیده و طولانی با رژیم اسد و با میانجی‌گری سازمان ملل متحد و گرفتن امان‌نامه انجام گرفت.

بخش قدیمی این شهر از دو سال پیش در اختیار شبه‌نظامیان مخالف اسد بود و این باعث محاصره حمص از سوی ارتش سوریه شد.

یکی از معدود توافقات نشست «ژنو ۲»، فراهم کردن شرایط خروج ۱۴۰۰ نفر از زنان و کودکان و مردان مسن از منطقه محاصره شده حمص بود.

خروج شورشیان از حمص با چند اتوبوس و به این شرط انجام شد که آنها نیز متقابلا ده‌ها نفر از اسیران دولتی در استان‌های حلب و لاذقیه را آزاد کنند. توافق شورشیان و دولت مبتنی بر مبادله ۷۱ گروگان و ۴۰ زن و کودک علوی و ۳۰ سرباز، در قبال خروج امن آنها از حمص بوده است.

به نقل از مقام‌های دولتی سوریه، شورشیان هم‌چنین پذیرفته بودند که محاصره دو شهر نبل و الزهراء را بشکنند تا امکان دستیابی مردم این دو شهر به مواد خوراکی و دارویی فراهم شود. اما کاروان کمک‌ها برای مردم را در روز جمعه ۹ مه یک پست بازرسی متوقف کرده است. به نوشته ‹رویترز»، ستیزه‌جویان وابسته به «جبهه النصره» وابسته به شبکه تروریستی «القاعده» مانع ورود کاروان‌های امدادی به این دو شهر بوده‌اند.

هم‌زمان با خروج تدریجی شورشیان از حمص، هتل محل اقامت سربازان ارتش سوریه در حلب منفجر شد. این انفجار در روز پنجشنبه ۸ مه با کشته شدن دستکم ۱۴ نظامی سوری همراه بود.

بازپس‌گیری سومین شهر بزرگ سوریه از دست مخالفان دولتی، پیروزی بزرگی برای رژیم اسد به شمار می‌رود. این در شرایطی است که کمتر از دو هفته به موعد انتخابات ریاست جمهوری این کشور با نامزدی بشار اسد مانده است.

جبهه‌‌بندی‌های جدید جهانی و منطقه‌ای موجب شده که سرنوشت سوریه در افکار عمومی به حاشیه برود. به موازات تشدید بحران اوکراین، آمادگی جامعه جهانی برای پیگیری وضعیت سوریه و پرداخت کمک‌ مالی به آوارگان یا میزبانی فراریان، پیوسته کمتر شده است.

فاجعه سوریه در حالی فراموش شده که میانگین روزانه قربانیان جنگ داخلی در این کشور ۲۰۰ نفر است.