جشنواره واژن در استکهلم

روز شنبه اول مارس، نخستین “جشنواره واژن” با حضور صد‌ها نفر در استکهلم برگزار شد.

 این جشنواره یک‌روزه که پیش از این در اکتبر سال گذشته در شهر مالمو در جنوب سوئد برگزار شده بود، این بار در استکهلم میزبان چندصد مخاطب از گروه‌های سنی مختلف بود که برای کسب آگاهی و اطلاعات بیشتر درباره اندام جنسی زنان گرد هم آمده بودند تا شاهد برپایی چندین سخنرانی و اجراهای هنری متعدد با محوریت «واژن» باشند.

اریکا اندرسون، یکی از مسئولان برگزاری این جشنواره در گفت‌وگو با رادیو زمانه، با اشاره به اینکه طرح برپایی جشنواره واژن به دو ماه پیش بازمی گردد گفت: «وقتی من و یکی از همکارانم تصمیم گرفتیم جشنواره‌ای با موضوع اندام جنسی زن در استکهلم راه‌اندازی کنیم تصور نمی‌کردیم به چنین برنامه شلوغ و پرازدحامی برسیم که دست کم ۵۰۰ نفر در فیس‌بوک نسبت به شرکت در آن اعلام آمادگی کرده‌اند. این فقط یک ایده در ذهن ما بود و هدف ما از پیگیری آن، شکستن تابوهای موجود درباره واژن بود. ما می‌خواهیم زمینه‌ای فراهم کنیم که در آن درباره اندام جنسی زن به راحتی صحبت شود، بدون هیچگونه شرم و هیچگونه موضعگیری منفی.»

اندرسون با تاکید بر ضرورت برپایی چنین برنامه‌هایی افزود: «هنوز بسیاری از زن‌ها با اندام جنسی خودشان راحت نیستند، درباره‌اش راحت حرف نمی‌زنند و همین مسئله باعث شده از بسیاری از بیماری‌ها و آسیب‌هایی که ممکن است تهدیدشان کند آگاهی نداشته باشند. آسیب‌های ناشی از زایمان از این جمله‌اند. فقدان اطلاعات باعث شده حتی برخی از زنان درباره ابتدایی‌ترین بیماری‌های عفونی اندام تناسلی هم آگاهی نداشته باشند و از آن‌ها آسیب جدی ببینند. ما فکر می‌کنیم همه این مشکلات به آنجا برمی‌گردد که در جامعه ما به راحتی و بدون شرم و با موضع مثبت درباره واژن گفت‌وگو نشده است.»

اندام جنسی مردان در مقابل زنان

اریکا اندرسون با مقایسه جشنواره‌هایی که در مناطق مختلف جهان با موضوع اندام جنسی مردانه برگزار می‌شود و فضای بسته‌ای که برای گفت‌وگو درباره واژن وجود دارد گفت: «همه جای دنیا به راحتی درباره اندام جنسی مرد حرف می‌زنند درحالیکه اغلب وقتی از واژن حرفی به میان می‌آید یا جنبه سرگرمی دارد یا توهین‌آمیز است. درحالیکه اندام جنسی زن مثل بقیه اعضای بدن یک انسان از زیبایی خاص خود برخوردار است.

اریکا اندرسون: «هنوز بسیاری از زن‌ها با اندام جنسی خودشان راحت نیستند، درباره‌اش راحت حرف نمی‌زنند و همین مسئله باعث شده از بسیاری از بیماری‌ها و آسیب‌هایی که ممکن است تهدیدشان کند آگاهی نداشته باشند.»

ما می‌خواهیم با برگزاری چنین جشنواره‌هایی نگاه موجود نسبت به واژن را تغییر دهیم و این امکان را فراهم کنیم که دست کم آنهایی که در این جشنواره حضور دارند به راحتی درباره مسائل مرتبط با واژن حرف بزنند، آگاهی کسب کنند و نگرش منفی و سرگرم‌کننده‌ای را که در ادبیاتشان نسبت به واژن وجود دارد از بین ببرند.»

اریکا اندرسون در پایان تاکید کرد که این جشنواره بیش از آنکه بر بحث‌های تئوریک از زاویه جامعه‌شناسی و روان‌شناسی متمرکز باشد بر مباحث روزمره استوار است، از جمله سخنرانی‌هایی درباره آسیب‌های ناشی از زایمان، ارگاسم و لذت سکس در زنان؛ و نیز برپایی غرفه‌هایی که در آن‌ها هنرمندان مختلف به ارائه آثار هنری خود با محوریت واژن می‌پردازند.

این فعال اجتماعی معتقد است فارغ از کارهای تحقیقی و آکادمیک، ما نیاز داریم مردم را در سطح زندگی روزمره با این واقعیت درگیر کنیم که واژن و اندام جنسی زن، چیزی نیست که حرف زدن درباره آن باعث شرم و ناراحتی باشد.

واژن و لذت جنسی

در نخستین جشنواره واژن در استکهلم که با حمایت سازمان سراسری دگرباشان جنسی سوئد برگزار شده بود، علاوه بر صد‌ها مخاطب و ده‌ها هنرمند، چند نویسنده و محقق نیز به ارائه آثار خود پرداختند؛ ازجمله کاتارینا یانوش نویسنده کتاب ارگاسم زنان.

کاتارینا یانوش در سخنرانی خود به مسائل مختلفی همچون مناطق لذت جنسی در واژن و تاثیر مخرب داروهای هورمونی ضدبارداری بر بدن زن و بر محیط زیست اشاره کرد و گفت: «ما باید بدانیم که واژن چه مکانیسم و چه ویژگی‌هایی دارد. وقتی شناخت کافی از سازوکار و ویژگی‌های اندام جنسی‌مان داشته باشیم می‌توانیم به بهترین راه‌های مقابله با انواع بیماری‌ها و آسیب‌ها دست پیدا کنیم. حتی می‌فهمیم که  چطور از بارداری پیشگیری کنیم به جای اینکه صرفاً به مصرف داروهای هورمونی روی بیاوریم. چرا که داروهای هورمونی هم به بدن ما آسیب می‌رسانند و هم به محیط زیست.»

او با اشاره به اهمیت لذت جنسی برای زنان افزود: «اندام جنسی زن برای رنج کشیدن او نیستند. اگرچه این اندام موقع زایمان، محل رنج و درد زن است، اما می‌تواند منبع لذتجویی هم باشد. بنابراین نباید این تصور را داشته باشیم که اندام جنسی ما تنها محل رنج‌ها و آلام ماست.»

این نویسنده در بخش دیگری از حرف‌های خود به تابوهای رایج درباره ممنوعیت رابطه جنسی متعدد و سکس برای زنان اشاره کرد و گفت: «در یک برنامه تلویزیونی یک نفر گفت که اندام جنسی زن مثل سیب است، اگر افراد زیادی آن را گاز بزنند، آدم دیگر دوست ندارد از باقیمانده آن سیب بخورد. سئوال من این است: آیا کسی به یک مرد می‌گوید که اندام جنسی تو مثل یک موز است، اگر زیاد ازش کار بکشی گاززده، پلاسیده و غیرقابل استفاده می‌شود؟ چرا این تصور درباره اندام جنسی مرد وجود ندارد؟»

آسیب‌های زایمان و واژن

آنا کارین اریکسون، وبلاگ‌نویس و از دیگر افرادی بود که در این جشنواره به سخنرانی پرداخت.

کاتارینا یانوش: «اندام جنسی زن برای رنج کشیدن او نیستند. اگرچه این اندام موقع زایمان، محل رنج و درد زن است، اما می‌تواند منبع لذتجویی هم باشد. بنابراین نباید این تصور را داشته باشیم که اندام جنسی ما تنها محل رنج‌ها و آلام ماست.»

او تجربه‌های شخصی‌اش را درباره زایمان بازگو کرد و درباره آسیب‌های ناشی از زایمان حرف زد.

این وبلاگ‌نویس با اشاره به اینکه دوبار زایمان را تجربه کرده است گفت: «باید تلاش کنیم تا آسیب‌های ناشی از زایمان به حداقل و صفر برسند. هیچکس نباید یک حکم قطعی صادر کند که زنان باید فرزندشان را با زایمان طبیعی به دنیا بیاورند.»

در سیستم بهداشت سوئد، تجویز زایمان طبیعی و از طریق واژن توسط ماماها و متخصصان بیماری های زنان صادر می‌شود و زن این فرصت را پیدا نمی‌کند که همه اطلاعات درباره زایمان طبیعی و سرازین را بداند و خود دست به انتخاب بزند.

به گفته آنا کارین، ۵۰ درصد زنان در سوئد دچار آسیب‌های ناشی از زایمان می‌شوند، اما با این مسئله با سکوت برخورد می‌شود.

او ادامه داد: «ما در سال ۲۰۱۴ به سر می‌بریم و هنوز در سوئد هیچ زنی این حق را ندارد که بدون اعمال نظر پرستار و پزشک، خودش درباره نوع  و روش زایمان تصمیم بگیرد. ضمن اینکه پرستار‌ها و پزشکان از ارائه اطلاعات کافی درباره زایمان خودداری می‌کنند. امروز به خاطر پیشرفت‌های تکنولوژیک در سوئد کمتر زنی بر اثر زایمان جان خود را از دست می‌دهد، اما متاسفانه آسیب‌های ناشی از زایمان وجود دارند که سیستم پزشکی به آن‌ها دامن می‌زند.»

این وبلاگ‌نویس با اشاره به اینکه زایمان با خطراتی همراه است و نمی‌شود آن‌ها را نادیده گرفت گفت: «در سوئد می‌گویند باید بگذاری طبیعت کار خودش را بکند، باید به صورت طبیعی زایمان کنی. من اما می‌گویم اگر قرار باشد بدن زن بر اثر زایمان آسیب ببیند، بهتر است طبیعت برود به جهنم.»

فرم واژن در مقابل انظار

در میان هنرمندانی که به ارائه آثار خود در جشنواره واژن در استکهلم پرداختند، کاتارینا گروندال، بخشی از یک پروژه هنری مرتبط با تحقیق دانشگاهی خود را به نمایش گذاشت.

 آنا کارین اریکسون: «باید تلاش کنیم تا آسیب‌های ناشی از زایمان به حداقل و صفر برسند. هیچکس نباید یک حکم قطعی صادر کند که زنان باید فرزندشان را با زایمان طبیعی به دنیا بیاورند.»

او که دانش آموخته رشته هنر است در گفت‌وگو با رادیو زمانه گفت: «من پنج سال پیش پروژه هنری‌ام را آغاز کردم. در این پروژه من انگشترهایی را طراحی کردم با طرح‌های مختلفی از اندام جنسی زن.»

این هنرمند ادامه داد: «برای من مهم بود که بدانم مردم چقدر از خریدن و تهیه چنین انگشترهایی استقبال می‌کنند. آیا آن‌ها خجالت می‌کشند که انگشتری با طرح واژن در دست داشته باشند؟ هدف دیگر من این بود که با به نمایش کشیدن انواع مختلف اندام جنسی زن، به شیوه خودم کمی آگاهی درباره این مسئله ایجاد کنم.»

به گفته کاتارینا آثار هنری او در نخستین جشنواره واژن در استکهلم به ویژه از سوی نوجوانان و جوانان با استقبال فراوان روبه‌رو شدند.

حضور ایرانیان میان شرکت کنندگان

در میان شرکت‌کنندگان در نخستین جشنواره واژن در استکهلم، حضور ایرانیان نیز قابل توجه بود؛ به ویژه حضور مردان ایرانی در این جشنواره در مقایسه با زنان ایرانی به مراتب پررنگ‌تر به نظر می‌رسید. این در حالی است که درمجموع، تعداد زنان شرکت‌کننده در این جشنواره، بسیار بیشتر از مردان بود.

یکی از این شرکت کنندگان برگزاری جشنواره واژن را یک گام به جلو برای از میان بردن تابو‌ها و ارزشگذاری‌های موجود درباره اندام جنسی زن عنوان کرد و گفت: «برای من برگزاری چنین جشنواره‌ای به معنای حرکت به سوی هرچه فمینیزه‌کردن (زنانه کردن) جامعه و برابر‌تر شدن آن است. هرچه شرایط برای ایجاد برابری بین زن و مرد فراهم شود، ما بهتر می‌توانیم تابوهای موجود درباره مسائل مرتبط با زنان را از میان برداریم.»

یکی دیگر از شرکت‌کنندگان ایرانی با اشاره به ضرورت شکستن تابوهای جنسی گفت: «برگزاری چنین جشنواره‌هایی می‌تواند بر رشد ارزش‌های برابری‌طلبانه تاثیرگذار باشد و نیز علیه فرهنگ دینی و محافظه‌کاری، چالش جدی ایجاد کند. چون سکسوالیته بیش از هر چیز، در فرهنگ دینی، تابو است و این فرهنگ دینی شدید‌ترین تابوهای خود را درباره آلت جنسی زن می‌سازد. در چنین فرهنگ محافظه‌کاری، مهم‌ترین مظهر زایش و لذت، به یک چیز منفی تبدیل شده که باید پوشانده شود و هرگز کسی درباره آن حرف نزند. در این شرایط، صحبت از اندام جنسی آن هم به عریان‌ترین شکل خود آن‌گونه که در این جشنواره اتفاق افتاده، نوعی تلاش جدی در راستای تابوشکنی و یک حرکت بسیار رادیکال سنت‌شکنانه و چالشگر علیه پدرسالاری است.»

 او دلیل حضور کمرنگ زنان ایرانی در این جشنواره را نیرومند‌ بودن حس شرم و فرهنگ محافظه کار و سنتی در میان آن‌ها دانست.

حمید، شرکت کننده دیگری بود که به خبرنگار رادیوزمانه گفت: «در نگاه اول، آثار هنری ارائه شده در این جشنواره را از نظر کیفیت هنری چندان ارزشمند ارزیابی نکردم. به نظرم از نظر فرم و ساختار، می‌شد کارهای هنری بهتری ارائه داد. اما از نظر محتوا؛ بسیار قابل توجه هستند. حتی صحبت کردن درباره اندام جنسی زن و شکستن شرم و ترس در این زمینه، کار مهمی است که در این جشنواره رخ داده است.»

حمید در ادامه گفت: «از نظر ارائه اطلاعات متعدد درباره واژن هم، این جشنواره را قابل تامل یافتم؛ برای مثال اطلاعات خوبی در زمینه لذت جنسی زن ارائه شد. یکی از همراهان من بعد از ۵۸ سال سن، هنوز نمی‌دانست که وقتی زن ختنه می‌شود کدام بخش از اندام جنسی او آسیب می‌بیند، او امروز در این جشنواره جرات کرد که این سوال را از من بپرسد.»