درخواست ایران برای توقف تحریم‌های زیست محیطی

ایران از سازمان ملل متحد خواسته است تحریم‌هایی را که بر محیط زیست این کشور و منطقه تأثیر منفی دارند متوقف کند. معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، در نامه‌ای که در این هفته به بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد، ارسال کرد ضمن مطرح کردن این خواسته یادآور شد تحریم‌های سنگین اقتصادی در تمامی زمینه‌ها از جمله محیط زیست اثرات مخرب خود را آشکار کرده و تأثیراتی منفی بر وضعیت محیط زیست ایران، منطقه و جهان باقی گذاشته است.

[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20131114_Environment_Sanctions_Rouhani.mp3[/podcast]

به گفته رییس سازمان محیط زیست ایران، تحریم‌های گسترده سازمان ملل و کشورهای غربی علیه ایران در زمینه‌های نفت، انتقال تکنولوژی و همکاری‌های منطقه‌ای وضعیت محیط زیست ایران را با چالش‌های بسیاری رو به رو کرده است. خانم ابتکار ضمن درخواست برای توقف این تحریم‌ها، ابراز امیدواری کرده است که با همکاری‌های سازمان ملل و همچنین برنامه محیط زیستی ملل متحد UNEP و برنامه توسعه سازمان ملل UNDP ایران بتواند آثار سوء و مخرب تحریم‌های اقتصادی بر محیط زیست کشور را مشهود کند و گام‌های موثر در جهت منافع زیست محیطی جهانی بردارد.

تحریم سوخت و آلودگی هوا

به گفته رییس سازمان محیط زیست ایران، تحریم‌های گسترده سازمان ملل و کشورهای غربی علیه ایران در زمینه‌های نفت، انتقال تکنولوژی و همکاری‌های منطقه‌ای وضعیت محیط زیست ایران را با چالش‌های بسیاری رو به رو کرده است.

معصومه ابتکار در بخشی از نامه خود به تحریم‌های صنت نفت و تولید سوخت استاندارد اشاره کرده و گفته است با توجه به منع دسترسی به فن‌آوری‌های پیشرفته برای تولید سوخت‌های استاندارد، کیفیت هوا طی چهار سال گذشته در شهرهای بزرگ ایران، مانند تهران، به شدت تنزل پیدا کرده و در نتیجه آن سلامتی حدود ۳۵ میلیون نفر از شهروندان ایرانی به خطر افتاده است. به گفته رییس سازمان محیط زیست ایران، آلودگی هوا سالانه بیش از ۹ میلیارد دلار خسارت اقتصادی و بهداشتی به ایران وارد می‌کند.

پس از اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران و کاهش محسوس واردات بنزین، ایران طی سال‌های گذشته رو به سوی تولید بنزین در داخل کشور آورد و در عمل ظرفیت بسیاری از پالایشگاه‌های خود را در اختیار تولید بنزین گذاشت. با این حال بسیاری از کارشناسان محیط زیست بنزین‌های تولید ایران را فاقد استانداردهای مناسب دانسته و به دلیل داشتن ترکیبات سرطان‌زای بنزن Benzenne استفاده از آن را درست نمی‌دانند. معصومه ابتکار، رییس فعلی سازمان محیط زیست، زمانی که خود در شورای شهر تهران بود چند بار نسبت به بالا بودن میزان ماده سمی بنزن در سوخت‌های تولید ایران اعتراض کرد. به گفته خانم ابتکار تحریم‌ها باعث شده است ایران نتواند به قابلیت تولید بنزین‌هایی با استاندارد یورو دست پیدا کند. این در حالی است که ایران پیش‌تر و در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد اعلام کرده بود قادر است بنزین‌هایی با استاندارد یورو ۴ تولید کند.

مدیریت پسماند و انرژی

به گفته سازمان محیط زیست ایران تحریم‌های بین‌المللی عملاً همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی در زمینه مقابه با ریزگردها را به شدت متأثر کرده و بر روند مهار این پدیده نو ظهور تأثیر منفی گذاشته است.

ایران تأثیر تحریم‌های گسترده را در زمینه مدیریت پسماند و پساب و همچنین بهبود الگوی مصرف انرژی بسیار زیان‌بار دانسته است. به گفته مسئولان ایرانی، به علت محدودیت‌های تجاری، ایران به فن‌آوری‌های جدید در زمینه مدیریت پسماند و فاضلاب دسترسی ندارد و قادر به خرید آن‌ها نیست. این امر باعث شده است تا بسیاری از پسماندهای خطرناک و شیمیایی در محیط رها شوند و برنامه‌های ایران در زمینه کنترل و مدیریت پسماند‌ها با یک تأخیر سه تا چهار ساله رو به رو شود.

تحریم‌های بین‌المللی همچنین باعث ایجاد وقفه‌ای سه ساله در برنامه بهبود الگوی تولید و مصرف انرژی شود. این برنامه قرار بود ایران را در هماهنگی با برنامه‌های جهانی جهت مقابله با تغییرات آب و هوایی یاری کند. معصومه ابتکار در نامه خود همچنین تأثیر تحریم‌ها بر محیط زیست مجتمع عسلویه در جنوب ایران را مخرب توصیف کرده است. به گفته او این وضعیت بر محیط زیست کشورهای ساحلی خلیج فارس نیز تاثیر می‌گذارد.

توقف همکاری‌های در زمینه گرد و غبار منطقه‌ای

 پیش از آغاز مذاکرات ماه نوامبر ایران و گروه ۵+۱،  آمریکا برخی از تحریم‌هایی که شامل موارد زیست محیطی می‌شد را لغو کرده بود

از دیگر موارد نگرانی‌های ایران تأثیر تحریم‌ها در زمینه مقابله با پدیده ریزگردها و گرد و غبارهای منطقه‌ای است. در سال‌های اخیر ورود ریزگردها از غرب و جنوب ایران به داخل کشور وضعیت هوای بسیاری از شهرهای این مناطق را بحرانی کرده است. ایران برای مهار این بحران خواستار همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای هم‌جوار خود شده بود. اما اکنون به گفته سازمان محیط زیست ایران تحریم‌های بین‌المللی عملاً همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی در این زمینه را به شدت متأثر کرده و بر روند مهار این پدیده نو ظهور تأثیر منفی گذاشته است.

رفع تحریم‌های زیست محیطی توسط آمریکا

آغاز مذاکرات ایران با کشورهای ۵+۱ در هفته‌های اخیر، امیدواری‌ها را نسبت به دست‌یابی به توافقی جهانی در مورد برنامه اتمی افزایش داده است؛ توافقی که بتواند به کاهش و برداشته شدن تحریم‌ها نیز کمک کند. پیش از آغاز این مذاکرات نیز آمریکا برخی از تحریم‌هایی که شامل موارد انسان دوستانه و همچنین زیست محیطی می‌شد را لغو کرده بود. در شهریورماه (سپتامبر) امسال دولت آمریکا مجوز لغو تحریم‌ها در زمینه خدمات بهداشتی، حفاظت از حیات وحش و امدادرسانی به هنگام بلاهای طبیعی را صادر کرد. با این حال به نظر می‌رسد بسیاری از تحریم‌های مورد اشاره در نامه رییس سازمان محیط زیست ایران، مانند تحریم‌های بخش نفت و انرژی، علیرغم اثرات بسیار منفی زیست محیطی و انسانی تا پیش از دستیابی به توافق اتمی میان ایران و کشورهای مذاکره کننده متوقف نشود.

در همین زمینه: بنزین ایرانی: استاندارد یا سرطان‌زا؟