زندگی انسان‌ها همواره متأثر از بلاهای مختلف طبیعی و غیر طبیعی بوده است. گرچه برخی از بلاهای طبیعی مانند زلزله را نمی‌توان متوقف کرد، اما می‌توان تأثیرات منفی آن‌ها را بر زندگی انسان و سکونتگاه‌های او کاهش داد.
طبق تحقیق «مجمع جهانی اقتصاد» تعداد بلاهای بزرگ طبیعی از ۱۵۰ واقعه در سال ۱۹۸۰ به ۴۵۰ واقعه در سال ۲۰۰۷ افزایش یافته است. بخش عمده‌ای از این افزایش شتابان تعداد بلاهای طبیعی مربوط به تغییرات آب و هوایی است.
سیزدهم اکتبر روز جهانی کاهش تأثیر این بلاهاست. گنجاندن دومین چهارشنبه هر اکتبر در تقویم مناسبت‌های جهانی به این نام، از سال ۱۹۸۹ و با تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد آغاز شد. سازمان ملل متحد می‌گوید می‌توان تأثیرات منفی بسیاری از بلاها را با افزایش آگاهی‌ها، برآورد صحیح از خطرات احتمالی، آمادگی در برابر حوادث طبیعی و انسانی، و ارتقاء مدیریت در مواقع بحران کاهش داد. کاهش تأثیرات بلاهای گوناگون تنها با درک خطراتی که ما و محیط اطرافمان را تهدید می‌کند امکان‌پذیر است. به همین دلیل روز جهانی کاهش تأثیر بلاها به منظور افزایش آگاهی جوامع مختلف در برابر خطرات طبیعی و انسانی و راه‌های مقابله با آن برگزار می‌شود.
[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20131010_Environment_DisasterReduction_Rouhani.mp3[/podcast]
موضوعی که امسال برای این روز جهانی انتخاب شده «زیستن با ناتوانی و بلاهای طبیعی» است. این نام‌گذاری برای به یاد آوردن حدود یک میلیارد نفر انسان در سرتاسر جهان است که با ناتوانی و کم‌توانایی‌های مختلف جسمی و ذهنی زندگی می‌کنند و در برابر بلاهای مختلف آسیب‌پذیرتر هستند.
در جهانی که تعداد بلاهای طبیعی به طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته، کسب آمادگی و بالابردن آگاهی برای مواجهه با این بلاها لازم است. طبق تحقیق «مجمع جهانی اقتصاد» تعداد بلاهای بزرگ طبیعی از ۱۵۰ واقعه در سال ۱۹۸۰ به ۴۵۰ واقعه در سال ۲۰۰۷ افزایش یافته است. بخش عمده‌ای از این افزایش شتابان تعداد بلاهای طبیعی مربوط به تغییرات آب و هوایی است.
در این میان افرادی که با ناتوانی‌ها و کم‌توانایی‌های مختلف دست به گریبان هستند در بسیاری از جوامع نادیده گرفته می‌شوند و برنامه‌ریزی‌های ویژه‌ای برای آن‌ها صورت نمی‌گیرد. این افراد نه تنها در مواقع بحران و حوادث از امدادرسانی و کمک‌های فوری بیشتر محروم می‌شوند، بلکه در برنامه‌های دراز مدت بازسازی نیز اولویت‌ها و نیازمندی‌های آنان در نظر گرفته نمی‌شود. به طور معمول به هنگام حوادث و بلاهای طبیعی و هنگامی که نیاز به تخلیه فوری مناطق و ساختمان‌ها وجود دارد، نیازهای ویژه افراد کم‌توان محسوب نمی‌شود و گروه‌های امدادرسان آموزش‌های کافی و ویژه برای نجات و کمک به آن‌ها ندارند. این اتفاق نه فقط در کشورهای فقیر و در حال توسعه، بلکه در کشورهای ثروتمند نیز رایج است. در سال ۲۰۱۱ یک قاضی دادگاه فدرال در آمریکا اعلام کرد که شهر لس‌آنجلس به هیچ وجه برای برطرف کردن نیاز افراد ناتوان به هنگام حوادث و بلاهای مختلف آمادگی ندارد. او این امر را به عنوان تبعیضی بزرگ در حق این شهروندان قلمداد کرد و علیه آن حکم داد. این حکم در پی کارزار گروه‌هایی که به دنبال احقاق حقوق بیش از ۸۰۰ هزار نفر از افراد ناتوان در لس‌آنجلس بودند صادر شد و اکنون مقامات شهری لس‌آنجلس موظف هستند تمهیدات ویژه‌ای برای امدادرسانی و تخلیه این دسته از افراد به هنگام حوادث، در برنامه‌ریزی‌های شهری در نظر بگیرند.
سازمان ملل متحد می‌گوید با توجه به آن که جمعیت افراد کم‌توان حدود یک پنجم جمعیت جهان است، باید از توانایی‌های مختلف آنان در بازسازی مناطق بحران‌زده در اشکال گوناگون استفاده کرد.
سازمان ملل متحد می‌گوید با توجه به آن که جمعیت افراد کم‌توان حدود یک پنجم جمعیت جهان است، باید از توانایی‌های مختلف آنان در بازسازی مناطق بحران‌زده در اشکال گوناگون استفاده کرد. شعار امسال از یک سو یادآور این نکته است که نباید در برنامه مقابله با حوادث بلاهای طبیعی، این دسته از افراد فراموش شوند، و از طرف دیگر این تذکر جدی را مطرح می‌کند که نیرو و خلاقیت این افراد باید با شیوه‌های صحیح در مراحل بازسازی پس از حادثه به کار گرفته شود.
در بسیاری از جوامع، ناتوانی و کم توانی می‌تواند در تشدید فقر، محرومیت از امکانات اجتماعی و آموزشی، دسترسی نداشتن به امکاناتی نظیر سرپناه مناسب و آب و غذا نیز موثر باشد. چنین محرومیت‌هایی ضریب آسیب‌پذیری این افراد در برابر حوادث و بلاهای مختلف را به شدت افزایش می‌دهد. به عنوان مثال در حالی که بسیاری از شهرهای دنیا اکنون در برابر خطر سیل و بالا آمدن سطح آب دریاها قرار دارند، اما این خطرات برای مناطق حاشیه‌ای و کم‌تر توسعه یافته در اطراف شهرهای بزرگ بیشتر و تأثیرات منفی آن نیز شدیدتر است. در این میان، افرادی که با ناتوانی و کم‌توانی در مناطق حاشیه‌ای زندگی می‌کنند، متحمل بیشترین صدمات در صورت بروز چنین بلاهایی خواهند شد.
بنابر تحقیق سازمان ملل متحد، نیازهای این جمعیت یک میلیاردی به هیچ وجه به طور مناسب در برنامه ریزی‌ها جهت کاهش تأثیر بلاهای طبیعی منعکس نشده است. این تحقیق همچنین به این نکته مهم اشاره می‌کند که از قابلیت‌های ویژه این افراد اکثراً غفلت شده است. به عنوان مثال افرادی که نابینا هستند و یا قدرت بینایی کم‌تری دارند، می‌توانند در عملیات جستجو و نجات، آن جایی که امکان دید برای گروه‌های دیگر وجود ندارد بسیار موثر باشند. از سوی دیگر برخی تجارب نشان داده است افرادی که با ناتوانی حرکتی مواجه هستند نسبت به افراد دیگر تسلط بیشتری بر روحیه خود به هنگام حوادثی مانند زلزله دارند. سازمان ملل می‌گوید این توانایی‌های ویژه باید مورد توجه قرار گیرد و از آن استفاده شود.
ایرینا بوکووا، مدیرکل سازمان جهانی یونسکو، در پیامی به مناسبت این روز اعلام کرد که بلاهای طبیعی باید فرصتی باشد که جوامع دیدگاه‌های تبعیض آمیز و پیشداوری‌های منفی خود نسبت به افراد کم‌توان را تغییر دهند و بدانند که زنان و مردان و کودکان کم‌توان می‌توانند نقش مهمی در تقویت آمادگی جوامع در برابر حوادث و بلاهای گوناگون داشته باشند.