[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20130903_Farhangi_EkranCinema_M_Yousefipour.mp3[/podcast]
از این هفته نمایش عمومی فیلم «پیتا» ساخته تحسین‌شده کیم کی‌دوک٬ فیلمساز اهل کره جنوبی در سینماهای انگلستان آغاز می‌شود. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.
«پیتا» نخستین‌بار سال گذشته در بخش مسابقه اصلی جشنواره فیلم ونیز روی پرده رفت و برنده چهار جایزه از جمله جایزه شیر طلایی بهترین فیلم این جشنواره شد. این نخستین‌بار بود که یک فیلم از کره جنوبی موفق به بردن جایزه اصلی یکی از سه جشنواره معتبر سینمایی جهان یعنی کن٬ ونیز و یا برلین می‌شد. پس از آن فیلم در جشنواره‌های دیگری چون تورنتو٬ سیدنی و روتردام نیز روی پرده رفت و جوایزی به دست آورد. کیم کی دوک با آخرین ساخته‌اش به نام «موبیوس» در بخش خارج از مسابقه هفتادمین جشنواره فیلم ونیز در سال ۲۰۱۳ شرکت کرده است.
وی ای موستو، منتقد «نیویورک پست»: «پیتا» ساخته کیم کی دوک یک فیلم سرگرم‌کننده و در همان حال شاهکاری از خشونت و سکس است.
کیم کی دوک در «پیتا» به رابطه پر رمز و راز بین یک زن میانسال و یک مرد خشن می‌پردازد. «گنگ‌دو» مرد خشن و تنهایی است که کارش شرخری است. او با خشونت، افرادی را که به رییسش بدهکارند، تحت فشار قرار می‌دهد که بدهی خود را بپردازند. روزی زنی میانسال سراغ او می‌آید و ادعا می‌کند مادر اوست و سال‌ها پیش و در دوران کودکی او را رها کرده است. در روزهای بعد زن همچنان گنگ‌دو را دنبال می‌کند و به‌تدریج رابطه‌ای ژرف میان آنها شکل می‌گیرد.
در «پیتا» هم کیم کی دوک مثل دیگر ساخته‌هایش خودش نویسندگی و کارگردانی فیلم را به عهده داشته است. این کارگردان کره‌ای کار خود را از نیمه دوم سال‌های دهه ۹۰ میلادی آغاز کرد. او پس از تحصیل در فرانسه به کره جنوبی بازگشت و با فیلمنامه‌نویسی به دنیای فیلمسازی پا گذاشت. نخستین فیلم او یعنی «کروکودیل» که یک فیلم مستقل کم‌هزینه بود مورد توجه منتقدان قرار گرفت و راه را برای او گشود. او در سال ۲۰۰۰ با فیلم «جزیره» برای نخستین‌بار به جشنواره فیلم ونیز راه یافت و از آن پس همواره در یکی از جشنواره‌های معتبری جهانی نام او و آخرین ساخته‌اش در فهرست فیلم‌های جشنواره‌ای قرار داشته است. او از جشنواره‌های ونیز و برلین جوایز بهترین کارگردانی را به دست آورده و در سال ۲۰۱۱ جایزه بخش ویژه جشنواره فیلم کن را نیز از آن خود کرده است.
ساخته‌های کیم کی دوک همواره بحث‌برانگیز نیز بوده‌اند. گرایش او به نشان دادن خشونت و روابط جنسی باعث شده که همواره ساخته‌های او مورد انتقاد برخی قرار گیرند. فیلم «جزیره» او به علت داشتن صحنه‌های خشنی چون پوست کندن یک قورباغه زنده برای مدتی با مشکل نمایش عمومی در کشور انگلستان مواجه شد و آخرین ساخته او یعنی «موبیوس» نیز به علت داشتن صحنه‌های جنسی نامتعارف در کره سانسور شد. «پیتا» هم از اینگونه صحنه‌ها بی‌نصیب نمانده و در همان حال با مفاهیم مذهبی نیز آمیخته است. نام فیلم («پیتا») اشاره دارد به تصویر شناخته‌شده‌ای در آیین مسیحیت که در آن مریم مقدس پیکر بی‌جان مسیح را در آغوش گرفته است. این تصویر بارها در نقاشی‌ها و پیکره‌سازی‌ها با موضوع مذهبی مورد استفاده قرار گرفته و از آن میان شاید بتوان پیکره ساخته شده توسط میکل‌آنژ که اکنون در واتیکان قرار دارد را معروف‌ترین آنها نامید.
جنت کت‌سولیس٬ منتقد «نیویورک تایمز»: «پیتا» تریلری مرعوب‌کننده با تصاویری به یاد ماندنی است.
کیم کی دوک با اشاره به اینکه فیلم‌های او پیش از آنکه با مفاهیم مذهبی آمیخته باشند در اصل درباره زندگی و واقعیت هستند٬ درباره نام فیلمش و دلیل انتخاب آن می‌گوید: «در ارتباط با نام فیلم من دو بار به واتیکان رفتم و شاهکار میکل‌آنژ را دیدم. البته در برابر ارزش هنری و زیبایی آن من چیزی ندارم که بگویم. اما چیزی که باعث شد من در عنوان فیلم به آن ارجاع دهم این در آغوش گرفتن فرزند جان‌سپرده بر صلیب توسط مریم مقدس است. این تصویر به نظر من تصویری از در آغوش گرفتن برای تمامی انسان‌هاست: در آغوش گرفتنی برای تمامی دردها و رنج‌های ذاتی نسل بشر. بازنمایی این درد، دلیل انتخاب این عنوان برای فیلمم بود.»
|
پیش‌پرده«پیتا» ساخته کیم کی دوک |
اگرچه این هجدهمین فیلم کی دوک درباره رابطه میان یک مادر و فرزند است اما کی دوک اعتقاد دارد فیلمش شخصیت سومی نیز دارد؛ شخصیتی که نقشی کلیدی در پیشبرد داستان ایفا می‌کند. همچنین در این فیلم هم همچنان موضوع شکنجه کردن و شکنجه شدن که در بیشتر آثار کی دوک وجود دارد دیده می‌شود. کی دوک در مستندی که سه سال پیش ساخت زندگی را به شکنجه‌گاهی تشبیه کرده است که انسان‌ها دایم در حال شکنجه شدن هستند: شکنجه کردن دیگری٬ شکنجه شدن توسط دیگری و نیز شکنجه کردن خودشان. او درباره رویکردش به خشونت در «پیتا» و تأکیدش بر شکنجه در آن و همچنین شخصیت سوم فیلم اینگونه توضیح می‌دهد: «در فیلم من سه شخصیت اصلی وجود دارد: دو بازیگر و پول که شخصیت سوم است. من با اینکه می‌گویند پول برای شخصیت اصلی اهمیتی ندارد موافق نیستم٬ چرا که در حقیقت به خاطر پول است که دو شخصیت اصلی یعنی مادر و پسر همدیگر را می‌بینند. اما در ارتباط با احساس ترحم نسبت به شخصیت‌ها و شکنجه شدن آنها٬ شاید بتوان آن را اینگونه توضیح داد: در هر کدام از ما یک شکنجه‌گر و یک قربانی وجود دارد. بنا به موقعیت همه چیز ممکن است تغییر کند. ما همزمان هم قربانی هستیم و هم شکنجه‌گر.»
«پیتا» نه تنها در جشنواره‌ها موفق بوده، بلکه نظر مثبت منتقدان را هم به دست آورده و نقدهای مثبتی بر آن نوشته شده است. از نکاتی که برخی از منتقدان چون بیل استیمتس٬ منتقد «شیکاگو سان‌تایمز» به آن اشاره کرده‌اند موفقیت کی‌دوک در انتقال پیام فیلمش به تماشاگران است. به گفته خود کی دوک «پیتا» اثری درباره سرمایه‌داری مطلق است و تماشاگرانش را به پرسش درباه جوامع سرمایه‌داری مطلق حاکم است، وامی‌دارد. وی ای موستو منتقد «نیویورک پست» با دادن سه‌ونیم ستاره از چهار ستاره خود به فیلم آن را شاهکار تازه‌ای از خشونت و سکس خوانده که در آن کی دوک با تلاش بسیار توانسته خشونت و مفرح بودن را در یک اثر سرگرم‌کننده سیاه در هم‌آمیزد. جنت کت‌سولیس٬ منتقد «نیویورک تایمز» نیز فیلم را تریلری مرعوب‌کننده با تصاویری به یاد ماندنی توصیف کرده است. در نقطه مقابل دریو هانت٬ منتقد «شیکاگو ریدر» فیلم را اثری پیچیده و در برخی قسمت‌ها نفرت‌انگیز خوانده است که اگرچه گاه نکات درخشانی دارد اما در کل ناامیدکننده است.
«پیتا» با زمان ۱۰۴ دقیقه محصول سال ۲۰۱۲ کشور کره جنوبی است.