گروهی از چهرههای فرهنگی و هنری ایرانی در داخل و خارج کشور با امضای بیانیهای نسبت به روند رسیدگی به پرونده قتل داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر اعتراض کردند.
در این نامه سرگشاده که فعلاً به امضای ۶۷ نفر رسیده آمده است:
آنچه نهادهای حکومتی با پروندهی قتل فجیع زندهیادان داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر کردهاند نه میتوان نام «پیگیری» نهاد و نه «دادرسی». کار ایشان نه به کشف حقیقت انجامیده، نه روزنی به اجرای عدالت گشوده، نه پاسخگوی پرسشها و تردیدهای بهحق جامعه بوده و نه التیامی بر زخم عمیقی بخشیده است که این جنایت هولناک بر وجدان عمومی و دل داغدار بستگان و دوستداران آن دو گرانقدر نشانده.
داریوش مهرجویی، فیلمساز و همسرش وحیده محمدیفر، فیلمنامهنویس و بازیگر شامگاه شنبه ۲۲ مهر در ویلای شخصیشان در شهرک زیبادشت منطقه فرخآباد کرج کشته شدند.
داریوش مهرجویی متولد سال ۱۳۱۸ و از کارگردانهای موج نوی سینمای ایران بود که فیلمهای مطرحی همچون هامون، دایره مینا، گاو، اجارهنشینها، سارا، پری، لیلا، مهمان مامان و سنتوری را ساخته است و آخرین فیلم خود «لامینور» را نیز در سال ۹۸ ساخته بود. وحیده محمدیفر، نویسنده، فیلمنامهنویس و دانشآموخته رشته روانشناسی از دانشگاه تهران بود و فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۷۵ با بازی در فیلم لیلا اثر داریوش مهرجویی آغاز کرد.
مقامهای جمهوری اسلامی پس از اعلام خبر قتل این دو هنرمند گفتند که از مقامهای مسئول خواستهاند با سرعت به پرونده رسیدگی کنند و قاتلان دستگیر شوند. چندی بعد چهار نفر که گفته میشود دستکم دو نفر از آنها زیر ۱۸ سال سن دارند به عنوان متهمان قتل دستگیر شدند.
از ابتدای اعلام خبر دستگیری این چهار نفر خانواده، وکلا و دوستان مهرجویی و محمدیفر در مورد ابهامات این پرونده سخن گفتند. این قتلها به دلیل شباهتشان به سرکوبهای امنیتی جمهوری اسلامی و قتل هنرمندان در حکومت ولایی، از همان ابتدا انگشت اتهام را به سمت حکومت برد. روند رسیدگی شتابزده به این پرونده ظن بیشتری در مورد نقش داشتن جمهوری اسلامی در این دو قتل برجسته کرد.
در دیماه سال ۱۴۰۲ دو جلسه رسیدگی برای پرونده متهمان به قتل داریوش مهرجویی و همسرش، وحیده محمدیفر بدون حضور خبرنگاران، برگزار شد و چهار متهم این پرونده به «قصاص و حبسهای بلندمدت» محکوم شدند. این در حالی است که وبسایت «جام جم» به نقل از متهم ردیف اول پرونده نوشته است که اعترافتش تحت فشار بازجویی گرفته شده است.
هنرمندان و نویسندگان نامداری همچون بهرام بیضایی، داریوش آشوری، آذر نفیسی، پرویز صیاد، منیرو روانیپور، ترانه علیدوستی، مژه شمسایی و دهها نام دیگر در بیانیه مشترکشان نوشتهاند که:
برپایی دادگاههای نمایشی بر اساس اقرارهای متزلزل و زیر فشار، لاپوشانی نظاممند، پیادهکردن سناریوهای ساختگی، بارکردن مجرمیت بر دوش ناتوان عدهای از یک سو، و انباشتن فضای عمومی با انبوهی از شایعهها و روایتهای ساختگی از سوی دیگر، و نیز دامن زدن به ترس و بیتفاوتی در تاریخ معاصر ما روالی دیرین و سیاقی پلید است که در آن به زیان شهروندان دادخواه، حقیقت و عدالت را به سود قدرت قربانی میکنند.
آنها گفتهاند که دادگاه رسیدگی به این پرونده را فاقد مشروعیت میدانند چرا که بر پایه «تحقیقاتی ناقص و کیفرخواستی پُرایراد با شتابی چشمگیر» انجام شد.
امضاکنندگان این نامه نوشتهاند که قتل فجیع داریوش مهرجویی و وحیده محمدیفر «مظهر شرایط فاجعهباریست که دگراندیشان در سرزمین ما سالیان سال است که اسیر آن شدهاند». آنها به قتل روشنفکران و نویسندگان در جمهوری اسلامی و مرگ کیومرث پوراحمد، کارگردانی که گفته میشود خود را به دار آویخت، اشاره کردند و نوشتند که اینها همه الگویی از سرکوب سازمانیافته را تداعی میکند:
تنها کافیست که کمی به عقب نگاه کنیم؛ از به دار آویختن زندهیاد کیومرث پوراحمد و پرسشهای بیشماری که بیپاسخ ماند، تا سرانجامِ دگراندیشانی که قربانی قتلهای سياسی يا «مرگهای مشکوک» شدند و دادخواهیشان با سرکوبی و فشار «مختومه» اعلام شد. اینهمه الگویی را آشکار میکند از حذفهای سازمانیافته، موذیانه و بهغایت دردناک که در آن حقیقت این جنایتها با لاپوشانی دستگاه قضایی یکسره مخدوش میشود.
در پایان این نامه سرگشاده با اشاره به جنبش اعتراضی زن، زندگی، آزادی و ستایش از آن آمده است که:
در چنین تنگنایی اعتراض، افشاگری و پافشاری مدام بر دادخواهی، به دور از حکم قصاص و خارج از چرخهی خشونت، مسئولیتیست اخلاقی، فردی و اجتماعی که کشیدن بار آن، به شانهی یکایک ما نیاز دارد.
نام و پیشهی امضاکنندگان به ترتیب حروف الفبا چنین است:
شجاع آذری (هنرمند تجسمی و سینماگر)
داریوش آشوری (نویسنده و مترجم)
پگاه آهنگرانی (بازیگر و مستندساز)
امیر اثباتی (طراح صحنه و لباس)
امیر احمدی آریان (نویسنده و مترجم)
علی اسداللهی (شاعر و پژوهشگر)
مریم اشرافی (عکاس)
جمشید اکرمی (نویسنده و منتقد)
حسین ایالتی (پژوهشگر)
علی باباچاهی (شاعر)
سونیا بالاسانیان (هنرمند تجسمی)
بهرام بیضایی (نویسنده و کارگردان)
نیلوفر بیضایی (نویسنده و کارگردان)
مریم پالیزبان (بازیگر و پژوهشگر)
جعفر پناهی (فیلمساز)
ژینوس تقیزاده (هنرمند تجسمی)
ناهید حقیقت (هنرمند تجسمی)
محسن حکیمی (نویسنده و مترجم)
رضا خندان مهابادی (نویسنده و منتقد)
سوسن دیهیم (آهنگساز و خواننده)
محمد رضایی راد (نویسنده و کارگردان تئاتر)
علی رفیعی (کارگردان و طراح صحنه و لباس)
منیرو روانیپور (نویسنده)
قاسم روبین (مترجم)
کتایون ریاحی (بازیگر)
احمد زاهدی لنگرودی (شاعر)
ناصر زراعتی (نویسنده و سینماگر)
محمدعلی سجادی (فیلمساز)
فرامرز سدهی (شاعر)
سحر سلحشور (فیلمساز)
امیر سلطانی (نویسنده و مستندساز)
رزیتا شرفجهان (هنرمند تجسمی)
فرحناز شریفی (فیلمساز)
شهلا شفیق (نویسنده و پژوهشگر)
فاطمه شمس (نویسنده و شاعر)
مژده شمسایی (بازیگر)
علی صبوری (شاعر)
علی رضا صحاف زاده (پژوهشگر)
پرویز صیاد (بازیگر و فیلمساز)
شبنم طلوعی (بازیگر و کارگردان)
رضا علامهزاده (نویسنده و سینماگر)
ترانه علیدوستی (بازیگر)
آیدا عمیدی (شاعر)
بهمن فرمانآرا (فیلمساز)
پرستو فروهر (هنرمند تجسمی)
سیمین کرامتی (هنرمند تجسمی)
کاظم کردوانی (پژوهشگر)
سرور کسمایی (نویسنده و مترجم)
مینا کشاورز (فیلمساز)
منیژه گازرانی (نویسنده)
باربد گلشیری (هنرمند تجسمی)
پویان مقدسی (نویسنده و شاعر)
ماندانا مقدم (هنرمند تجسمی)
بهمن مقصودلو (نویسنده و فیلمساز)
شهریار مندنیپور(نویسنده)
حافظ موسوی (شاعر)
فرشته مولوی (نویسنده و مترجم)
مجتبا میرتهماسب (مستندساز)
عباس میلانی (نویسنده و مترجم)
صالح نجفی (پژوهشگر و مترجم)
نیکی نجومی (هنرمند تجسمی)
شیرین نشاط (هنرمند تجسمی و فیلمساز)
آذر نفیسی (نویسنده)
مجید نفیسی (شاعر و پژوهشگر)
نازنین نوروزی (هنرمند تجسمی)
محمد یعقوبی (نویسنده و کارگردان)
محسن یلفانی (نمایشنامهنویس)