تحقیقات گاردین نشان میدهد که حملات هوایی متعددی که باعث کشته شدن غیرنظامیان در جریان کارزار علیه داعش در عراق شد، احتمالاً کار نیروهای نظامی بریتانیا بود. بریتانیا سالها مدعی بود که در حملاتش هیچ غیرنظامی کشته نشده است.
دولت و ارتش بریتانیا برای سالها بر این ادعا ایستادهاند که از نظر حفاظت از مردم عادی عراق، بریتانیا یک جنگ «بینقص» علیه شبهنظامیان دولت اسلامی (داعش) در عراق انجام داده است.
با این حال، متحدان ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده، از جمله واشنگتن، اعتراف کردهاند که صدها غیرنظامی را در عملیات نظامیشان در همراهی با نیروی زمینی عراق کشتهاند.
گاردین، در تحقیقاتی با سازمان غیرانتفاعی «ایر وارز» (Airwars)، انجام داده به شواهدی دست یافت که نشان میداد برای نمونه شش حمله نیروهای بریتانیا در شهر موصل عراق در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تعدادی از غیرنظامیان کشته شدهاند.
قربانیان دو حمله نیروهای بریتانیا برای اولین بار مرگ و زخمی شدن کودکان، والدین، برادران و خواهرانشان را در حملات موشکی که خانوادههای آنها را ویران کرد، توصیف کردند.
یکی از بازماندگان دختر بزرگ خود را بر اثر انفجار یک موشک در نزدیکی آنها در یکی از خیابانهای موصل از دست داد. دختر دوم هنوز ترکش در جمجمه دارد و پسرش که در آن زمان کودکی نوپا بود، بخشهایی از پا و دستش را از دست داد. زن دیگری تقریباً تمام خانواده نزدیک خود از جمله مادر، پدر، دو خواهر و برادر و دو برادرزاده خود را بر اثر اصابت موشک به خانهشان از دست داد.
ائتلاف به رهبری ایالات متحده تلفات غیرنظامیان را در هر دو حمله هوایی پذیرفته است، اما نگفته است که کدام کشور این موشکها را شلیک کرده است. در مجموع، در طول شش حمله به موصل که توسط گاردین و ایروارز به عنوان احتمال حملات بریتانیا شناسایی شد، ۲۶ غیرنظامی کشته شدهاند.
وزارت دفاع بریتانیا از تأیید یا رد این که آیا این حملات توسط نیروهایش انجام شده است، خودداری کرد و گفت که سربازان انگلیسی به غیرنظامیان در عراق آسیب نرساندهاند.
یک سخنگوی وزارت دفاع بریتانیا گفته است:
هیچ مدرک یا نشانهای وجود ندارد که تلفات غیرنظامیان در اثر حملات در سوریه و عراق ایجاد شده باشد. بریتانیا همیشه خطر تلفات غیرنظامیان را از طریق فرآیندهای دقیق خود به حداقل میرساند و طیف وسیعی از شواهد را برای انجام این کار به دقت بررسی میکند، از جمله تجزیه و تحلیل جامع دادههای مأموریت برای هر حمله.
ائتلاف ضد داعش همچنین کشته شدن دو غیرنظامی را در یک حمله دیگر در موصل در روز ۹ ژانویه ۲۰۱۷ پذیرفت. بریتانیا رهبریاش در انجام آن حمله را میپذیرد اما تلفات غیرنظامیان را رد میکند و میگوید که کشتهشدگان شبهنظامی بودند.
یافتههای جدید احتمالاً فشار بیشتری را بر مقامهای بریتانیا به دلیل سیاستهای مبهم آنها برای ارزیابی تلفات غیرنظامیان وارد میکند.
گزارش دیگری در سال ۲۰۱۶ در مورد نقش بریتانیا در تهاجم و متعاقب آن اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ نشان داد که بریتانیا به اندازه کافی در مورد تفکیک شبهنظامیان با مردم عادی و غیرنظامی دقت به خرج نمیدهد. توصیههای آن گزارش شامل بهبود این امر میشد و میگفت که «دولت موظف است تمام تلاش منطقی را برای درک تأثیرات احتمالی و واقعی اقدامات نظامی خود بر غیرنظامیان انجام دهد».
اما در لشکرکشی بعدی بریتانیا به عراق که برای مقابله با داعش بود، بریتانیا شفافتر عمل نکرد. علیرغم درخواست نمایندگان مجلس، دولت این کشور از بیان جزئیات حتی نحوه ارزیابی تلفات گزارش شده خودداری کرده است.
بریتانیا در سال ۲۰۱۴ به عنوان بخشی از ائتلاف ضدداعش، بمباران عراق را دوباره آغاز کرد. حملات در سوریه یک سال بعد آغاز شد.
ارتش بریتانیا مدعی است که در این حملات ۳۰۵۲ شبه نظامی در عراق کشته شدند بدون اینکه حتی یک غیرنظامی کشته شوند. در سوریه، بریتانیا مدعی است که ۱۰۱۷ جنگجو و یک غیرنظامی کشته شدهاند.
ائتلاف تحت رهبری ایالات متحده، که شامل بریتانیا نیز میشود، گفته است که حملات هوایی اعضای این ائتلاف باعث کشته شدن ۱۴۳۷ غیرنظامی در آن دوره شد، اما مشخص نکرد که کدام کشورها مسئول این حمله هستند.
حتی مقامات نظامی سابق بریتانیا گفتهاند که موضع بریتانیا منطقی و قابل قبول نیست. گرگ بگول، یک مارشال بازنشسته هوایی، به گاردین گفت که بریتانیا برخی از بهترین سیستمها را در جهان برای محافظت از غیرنظامیان دارد، اما موضع کنونی که بریتانیا هیچ اشتباهی در هدفگیری مرتکب نشده است، نادرست است.
اگر میگفتیم ۹۰ درصد بهتر از دیگران [در حفاظت از غیرنظامیان] هستیم، ممکن است استدلال معتبری باشد. وقتی مدام می گویید که عدد صفر است و بنابراین ما صد درصد بینقص هستیم، به وضوح غیرقابل باور است.
در سال ۲۰۱۸، یک منبع ارشد ائتلاف به بیبیسی گفت که چندین بار به مقامات انگلیسی گفته شده است که حملات آنها ممکن است غیرنظامیان را کشته باشد.
گاردین و ایروارز برای بررسی اینکه کدام کشتهها ممکن است در اثر حملات هوایی بریتانیا ایجاد شده باشد، بیانیههای عمومی و اطلاعات آرشیو شده در آمریکا و بریتانیا را بررسی کردند، از جمله ۱۳۰۰ سند ائتلاف که جزئیات مورد به مورد تلفات غیرنظامیان را تشریح میکرد.
در این تحقیقات، ۴۳ حمله هوایی شناسایی شد که منجر به تلفات غیرنظامیان شده و این حملات گمان میرود که به وسیله نیروهای نظامی بریتانیا انجام شده باشد.
این ۴۳ مورد حمله هوایی با بررسی اطلاعاتی مانند انواع هدف، مهمات و مکان خاص محدودتر شدند تا فهرست کوتاهی از هشت حمله به دست آید. محققان گاردین و ایروارز سپس به موصل سفر کردند تا به دنبال بازماندگان بگردند.
این گزارش فارغ از گزارش جامع از تلفات احتمالی بریتانیا در موصل تهیه شده است، اما سؤالات جدی در مورد موضع دولت این کشور ایجاد میکند. بریتانیا اصرار دارد که محرمانه بودنش در مورد تلفات غیرنظامیان برای محافظت از ارتش است.
حتی اگر بریتانیا در نهایت مسئولیت این قتلها را بپذیرد، بعید است که بازماندگان بتوانند به دنبال غرامت باشند. قانونی که در سال ۲۰۲۱ تصویب شد، محدودیتی شش ساله برای هرگونه ادعای خسارت تعیین میکند. با توجه به وقوع این حملات در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ این دوره زمانی برای ثبت شکایت سپری شده است.