یک سال پس از حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ و ایجاد درد و رنج گسترده، اقتصاد جهانی همچنان عواقب آن را تحمل می‌کند – کمبود ذخایر غلات، کود و انرژی همراه با تورم بیشتر و عدم اطمینان اقتصادی در جهانی که پیش از آن هم زیر بار همه‌گیری کرونا خم شده بود.
آسوشیتد پرس در مطلبی به اثرات جانبی جنگ اوکراین پرداخته است. در این گزارش آمده است که به همان اندازه که تأثیر جنگ ناگوار بوده است، یک تسلای کوچک وجود دارد: وضعیت می‌توانست بدتر هم باشد. شرکت‌ها و کشورهای توسعه یافته به طرز شگفت انگیزی در مقابل اثرات جانبی جنگ در اوکراین انعطاف پذیر بوده‌اند و تاکنون از بدترین سناریو یعنی رکود دردناک اجتناب کرده‌اند.
اما در اقتصادهای نوظهور، دشواری‌ها شدیدتر بوده است.
حلیمه ربیعی در مصر، جایی که نزدیک به یک سوم جمعیت آن در فقر زندگی می‌کنند، سال‌ها برای سیر کردن پنج فرزند مدرسه‌ای خود تلاش کرده است. اکنون، بیوه ۴۷ ساله با افزایش قیمت‌ها، حتی ابتدایی‌ترین مواد غذایی را هم برای خودش و فرزندانش جیره‌بندی کرده است.
ربیعی به عنوان نظافتچی در یک بیمارستان دولتی در شهر قاهره کار می‌کند. او می‌گوید: «این دیگر غیرقابل تحمل شده است. گوشت و تخم مرغ به یک کالای لوکس تبدیل شده است.»
در ایالات متحده و سایر کشورهای ثروتمند، افزایش دردناک قیمت‌های مصرف‌کننده، که تا حدی به دلیل تأثیر جنگ بر قیمت نفت تشدید شده بود، به آرامی کاهش یافته است. این امیدواری وجود دارد که مبارزه با تورم سبب شود تا فدرال رزرو ایالات متحده از افزایش نرخ بهره که بزرگترین اقتصاد جهان را در معرض رکود قرار می‌دهد و سبب سقوط بهای سایر ارزها در برابر دلارمی‌شود، چشم پوشی کنند.
چین هم در اواخر سال گذشته قرنطینه‌های گسترده برای مهار کرونا را کنار گذاشت که باعث کاهش رشد در دومین اقتصاد بزرگ جهان شد.
در برخی از موارد شانس هم کمک کرده است: در اروپا، زمستانی گرمتر از حد معمول به کاهش قیمت گاز طبیعی و کاهش خسارت ناشی از بحران انرژی پس از قطع جریان گاز روسیه تا حد زیادی کمک کرده است. با این حال، قیمت نفت و گاز به اندازه‌ای بالا بود که تأثیر تحریم‌ها بر اقتصاد روسیه به عنوان صادرکننده انرژی کاهش یابد.
آدام پوسن، رئیس مؤسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون گفت: «جنگ یک فاجعه انسانی است. اما تأثیر آن بر اقتصاد جهانی یک شوک گذرا است.»
با این حال، جنگ در ابعاد بزرگ و کوچک باعث رنج و زحمت می‌شود. به عنوان مثال، در اروپا، قیمت گاز طبیعی هنوز سه برابر قیمت قبل از شروع جنگ است.
«سون پار» که یک خشکشویی تجاری در شهر والدورن در جنوب غربی آلمان را اداره می‌کند، امسال با قبض گاز حدود ۱۶۵ هزار یورویی مواجه است – به نسبت ۳۰ هزار یورو در سال گذشته – برای راه اندازی ۱۲ ماشین لباسشویی بزرگ که می‌توانند ۸ تن لباس را در طول روز بشویند.
پار گفت: «ما سربار افزایش قیمت‌ها را به قبض مشتریان خود منتقل کرده‌ایم.»
او تاکنون توانسته است مشتریانش را پس از نشان دادن قبوض افزایش‌یافته انرژی حفظ کند.
او گفت: «خوشبختانه تا اینجا مشتریانمان همراهی کرده‌اند. البته مشتریان گلایه می‌کنند و آنها هم باید هزینه‌ها را به مشتریان خودشان منتقل کنند.»
در حالی که او مشتریان ثابت خود را حفظ کرده، ولی کسب و کار تا حدودی با رکود روبه‌رو است. رستوران‌هایی که مشتریان کمتری دارند نیاز به شستن سفره‌های کمتری دارند. چندین هتل در ماه فوریه به جای پرداخت هزینه‌های گرمایش در طول فصل سرد تصمیم گرفتند تعطیل کنند. معنای این تغییرات برای صاحب یک خشکشویی صنعتی آن است که ملحفه‌های هتل کمتری برای تمیز کردن وجود دارد.
قیمت‌های بالای مواد غذایی مشقت بیشتری را بر فقرا تحمیل می‌کند. جنگ، صادرات گندم، جو و روغن پخت و پز از اوکراین و روسیه به عنوان تأمین کنندگان عمده جهانی آفریقا، خاورمیانه و بخش‌هایی از آسیا که بسیاری از آنها با ناامنی غذایی دست و پنجه نرم می‌کنند، مختل کرده است. روسیه همچنین بزرگترین تأمین کننده کود بود.
در حالی که یک توافق با میانجیگری سازمان ملل اجازه داده است برخی از محموله‌های مواد غذایی از منطقه دریای سیاه ارسال شود، این توافق در ماه آینده منقضی می‌شود و باید دید که تمدید آن رخ خواهد داد یا نه.
در مصر، واردکننده شماره یک گندم در جهان، ربیعی در ماه ژوئیه شغل دومی را در یک کلینیک خصوصی آغاز کرد، اما همچنان در تلاش است تا با افزایش قیمت‌ها همگام شود. او کمتر از ۱۷۰ دلار در ماه درآمد دارد.
ربیعی گفت که ماهی یک بار گوشت می‌پزد و برای اطمینان از دریافت پروتئین فرزندانش به محصولات جانبی ارزان‌تری متوسل شده است. اما پیدا کردن آنها نیز سخت‌تر می‌شود.
دولت مصری‌ها را ترغیب کرد که پای و بال مرغ را به عنوان منبع جایگزین پروتئین امتحان کنند – پیشنهادی که در رسانه‌های اجتماعی با خشم روبرو شد اما همزمان به افزایش تقاضا برای این دو محصول هم منجر شد.
ربیعی گفت: «حتی پای مرغ هم هم گران شده است.»
در نیجریه، بزرگترین واردکننده گندم روسیه، میانگین قیمت مواد غذایی در سال گذشته ۳۷ درصد افزایش یافت. قیمت نان در برخی نقاط در بحبوحه کمبود گندم دو برابر شده است.
الکساندر ورهس، مدیر شرکت لایف فلور میل لیمیتد در ایالت دلتای جنوبی نیجریه، گفت: «مردم باید تصمیمات بزرگی بگیرند. چه غذایی بخرند؟ آیا پول اندکشان را خرج غذا کنند؟ یا تحصیل فرزندانشان؟ یا دارو؟»
حداقل ۴۰ درصد از نانوایی‌ها در ابوجا پایتخت نیجریه پس از جهش حدود ۲۰۰ درصدی قیمت آرد تعطیل شده‌اند.
منصور عمر، رئیس انجمن نانوایان، گفت: «کسانی که هنوز تعطیل نکرده‌اند، کارشان را بدون آنکه سودی برایشان داشته باشد و سر به سر هزینه انجام می‌دهند. بسیاری از مردم از خوردن نان دست کشیده‌اند. آنها به دلیل هزینه‌ها به سراغ جایگزین‌ها رفته‌اند.»
در اسپانیا، دولت ۳۰۰ میلیون یورو برای کمک به کشاورزان برای دستیابی به کود هزینه می‌کند که قیمت آن از زمان جنگ در اوکراین دو برابر شده است.
خوزه سانچز، کشاورزی در روستای آنچوئلو، در شرق مادرید، گفت: «کود بسیار حیاتی است زیرا زمین به غذا نیاز دارد. اگر زمین غذا نداشته باشد، محصولات رشد نمی‌کنند.»
همه اینها به معنای کند شدن اقتصاد جهانی است. صندوق بین‌المللی پول در سال جاری و در سال ۲۰۲۲ انتظارات رشد را کاهش داد که معادل حدود یک تریلیون دلار کاهش تولید است. ناتان شیتس، اقتصاددان ارشد جهانی در غول بانکی سیتی، گفت، برای مثال، اقتصاد اروپا با وجود کاهش قیمت انرژی «هنوز با باد مخالف قابل توجهی مواجه است» و در خطر سقوط در رکود قرار دارد.
صندوق بین‌المللی پول می‌گوید قیمت‌های مصرف‌کننده در ثروتمندترین کشورها در سال گذشته ۷٫۳ درصد افزایش یافت – بالاتر از پیش‌بینی ژانویه ۲۰۲۲ که ۳٫۹ درصد بود – و ۹٫۹ درصد در کشورهای فقیرتر، از ۵٫۹ درصدی که پیش از تهاجم پیش‌بینی می‌شد.
در ایالات متحده، چنین تورمی، کسب و کارها را مجبور به اخراج نیروی کار کرده است.
استیسی المور، یکی از بنیانگذاران The Luxury Pergola در نوبلزویل، ایندیانا، گفت که هزینه ارائه بیمه درمانی برای هشت کارگر در سال گذشته ۳۹ درصد افزایش یافته و به ۱۰ هزار دلار در ماه رسیده است. در میان کمبود نیروی کار، او همچنین مجبور است دستمزد ساعتی کارگران ماهرش را از ۲۴ دلار به ۳۰ دلار در ساعت افزایش دهد.
المور گفت: «با تورم بسیار بالا، ما تلاش کرده‌ایم جذابیت محصولات خود را گسترش دهیم و خرید آنها را برای افراد عادی آسان‌تر کنیم.»
در جاکارتا، پایتخت اندونزی، بسیاری از فروشندگان خیابانی می‌دانند که نمی‌توانند قیمت‌های گران‌قیمت مواد غذایی را به مشتریانی که در حال حاضر مشکل دارند منتقل کنند. بنابراین برخی به جای آن پرس‌های غذا را کوچک‌تر کرده‌اند.
موکرونی، ۵۲ ساله، که یک غرفه مواد غذایی دارد گفت: «یک کیلوگرم برنج برای ۸ پرس غذا بود… اما اکنون یک کیلو را در ۱۰ پرس تقسیم می‌کنیم.» او گفت که اگر قیمت‌ها خیلی بالا باشد، مشتریانش را از دست می‌دهد.
او گفت: «ما به صلح امیدواریم. در نهایت، هیچ کس برنده یا بازنده جنگ نخواهد بود. همه قربانی خواهند شد.»
جنگ عروسی دلالهای اسلحه است و مصیبت برای مردم هیچگاه جنگ نمی تواند بعنوان راه حل باشد جنگ را متوقف کنید و مانند انسانهای متمدن مذاکره را در اولویت قرار دهیم و فاشیستها را از خود دور کنیم
فرهاد - فرهادیان / 18 February 2023