رویای بزرگی قطر از اواسط دهه ۱۹۹۰ کلید خورد، پس از کودتای امیر حمد بن خلیفه آل ثانی علیه پدرش. به لطف ذخایر پایان‌ناپذیر گاز ، پروژه‌ها یکی پس از دیگر در قطر افتتاح شدند. به زنان در انتخابات شهرداری حق رای داده شده و حتی ناقوس کلیسای کاتولیک هم در دوحه به صدا درآمد.
مهم‌ترین پروژه، تاسیس شبکه تلویزیونی الجزیره در سال ۱۹۹۶ بود که سگ‌بنای قدرت نرم این کشور کوچک و جاه‌طلب شد؛ شبکه‌ای که روایت دلخواه قطر از رخدادهای منطقه و جهان را به درون هر خانواده عربی می‌برد. الجزیره البته بازنمای تناقضات قطر نیز است، کشوری که در خاک خود پذیرای بزرگترین پایگاه آمریکا در خاورمیانه است، اما بنیادهای ایدئولوژیک آن بعضا از زبان افراطی‌ترین اسلام‌گرایان بیان می‌شود.
در هر حال، قطر زود رشد کرد، و زود ادعای بزرگی در منطقه کرد؛ شاید زیادی زود. در جریان بهار عربی، قطر از اخوان المسلمین حمایت کرد و این به تنش دوحه با برادر بزرگ‌تر، عربستان و کشور دوست و برادر یعنی امارات متحده در ژوئن ۲۰۱۷ انجامید. در رقابت منطقه‌ای خود بزرگ‌بینی حاشیه خلیج فارس، قطر برگ برنده خود را در سال ۲۰۱۰ رو کرد: میزبانی جام جهانی، پربینده‌ترین رویداد ورزشی جهان.
جام جهانی و بدنامی قطر
حالا به مدت یک ماه، چشم جهان به این کشور ی خیره خواهد بود که کمتر از ۳ میلیون نفر جمعیت دارد. و به نظر دیگر کسی نمی‌تواند قطر را نادیده بگیرد، حتی کسی مثل محمد بن سلمان مغرور که در افتتاحیه مسابقات در کنار تمیم بن حمد آل ثانی در وی آی پی ورزشگاه نشست و در سایه او قرار گرفت.
ماجرا البته به همین سادگی نیست. کش را اگر زیاد بکشی، ممکن است برگردد و توی صورت خودت بخورد. این اتفاقی است که برای قطر جاه‌طلب افتاده است. رخدادی که می‌بایست تجلی شکوه و اوج قدرت نرم قطری‌ها باشد، حالا بدل به لکه‌‌ای سیاه روی دامن آنها شده است.
قطر هیچ زمانی در تاریخش به اندازه هفته‌ها و ماه‌های اخیر آماج انتقاد نبوده است. این همه پول خرج کنی و آخرش آنچه روی دستت بماند بدنامی باشد!
بسیاری از مردمان جهان به صراحت خواستار تحریم جام جهانی شدند. برخی خواستار حذف برخی تیم‌ها مثل تیم ملی ایران بودند. برخی از ستاره‌های فوتبال مثل برونو فرناندس صراحتا از برگزاری جام جهانی در قطر انتقاد کردند.
میزبانی جام جهانی ۲۰۱۴ و المپیک ۲۰۱۶ برای برزیل شکوه و ثروت نیاورد. برعکس، با دامن زدن به فساد، آوارگی، و نظامی‌گری، زمینه‌ساز صعود ژائیر بولسونارو بر نردبان قدرت شد، درست همان طور که جام جهانی ۲۰۱۸ نیز پیش‌پرده‌ای از جنونی بود که امروز مردم روسیه را به گروگان گرفته است. پایان داستان برای قطر نیز خیلی بهتر از این نخواهد بود.
گفته می‌شود ۶۵۰۰ کارگر مهاجر جان خود را در جریان ساخت استادیوم‌ها از دست دادند. علاوه بر بهره‌برداری مرگ‌بار از کارگران مهاجر در عملیات تجهیز امکانات ورزشی قطر، مسئله توهین و تحقیر افراد لزبین، همجنس‌گرا، دوجنس‌گرا و ترنس‌جندر نیز در میان است.
قطر اولین کشور ی نیست که از طریق یک رویداد ورزشی تلاش می‌کند برای خود شهرت و اعتبار نمادین بخرد، اما بیشتر از همه آنها مورد انتقاد قرار گرفته. وقتی روسیه پوتین همزمان با جام جهانی ۲۰۱۸ شهرهای سوریه را ویران می کرد، این قدر مورد سرزنش قرار نگرفت.
خود مسابقات هم برای قطر بسیار بد و با باخت شروع شد. در طول ۹۲ سال گذشته، قطر اولین کشور میزبان جام جهانی بوده است که مسابقه افتتاحیه را باخته است.
قطر و بدنامی جام جهانی
جام جهانی در تاریخ خود برگ‌های رسوایی‌آور کم نداشته است.
در سال ۱۹۳۴، ایتالیای فاشیست بنیتو موسولینی میزبان دومین جام جهانی فوتبال در تاریخ می‌شود. رهبر فاشیست ایتالیا عاشق فوتبال نبود، اما می‌خواست از این رویداد ورزشی برای اثبات برتری سیاسی و ایدئولوژیک خود استفاده کند. ژنرال جورجو واکارو، رئیس فدراسیون ایتالیا، قبل از شروع مسابقات گفت: «من نمی دانم چه طوری؛ اما ایتالیا باید قهرمان جهان شود. این یک دستور است. »
پیراهن لاجوردی‌ها در شروع و پایان هر بازی سلام فاشیستی دادند، در حالی که پیراهن سیاه‌ها سازماندهی و برگزاری مسابقات را به عهده داشتند. ایتالیا در فینال چکسلواکی را برد و قهرمان جهان شد.
باید به جام‌جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین هم اشاره کرد. ژنرال ویدلا دو سال قبل از جام با یک کودتای نظامی قدرت را به دست گرفته بود و رژیمی از ترور و زندان و شکنجه برپا کرده بود. ویدلا هم مانند موسولینی چیز زیادی از فوتبال نمی‌دانست، اما جام جهانی فرصتی بود برای پوشاندن جنایت با پرده‌ای از فراموشی و شور و هویت ملی. آلبی سلسته در فینال مقابل هلند پیروز شد و قهرمان جام شد.
جام جهانی قطر را باید در امتداد این تاریخ بدنامی روایت کرد، با این تبصره که امروز در مقایسه با دیروز، جام جهانی به بزرگترین رویداد تجاری‌ـ‌ورزشی جهان بدل شده است.
بگذارید خلاصه کنیم: همان قدر که جام جهانی برای قطر بدنامی به بارآورده است، قطر هم برای جام جهانی بدنامی به ارمغان آورده است؛ به‌خصوص که فیفا متهم به دریافت رشوه برای اعطای میزبانی جام به این کشور است. بدنامی و البته پول.
برآورد می‌شود که فیفا از جام جهانی قطر هفت و نیم میلیارد دلار درآمد کسب خواهد کرد. در شرایطی که فیفا از سال ۲۰۱۵ درگیر پرونده‌های فساد است، خود این بیلان مالی سو‌‌ءظن برانگیز است. فیفا مدعی است که از این درآمد همه کشورهای عضو فیفا و به ویژه کشور میزبان جام جهانی منتفع خواهند شد. اینفانتینو رئیس فیفا گفته که قطر به اندازه ۲۰ سال در دو سه سال اخیر پیشرفت کرده است. همین حرفها را البته در مورد برزیل و روسیه زدند.
میزبانی جام جهانی ۲۰۱۴ و المپیک ۲۰۱۶ برای برزیل شکوه و ثروت نیاورد. برعکس، با دامن زدن به فساد، آوارگی، و نظامی‌گری، زمینه‌ساز صعود ژائیر بولسونارو بر نردبان قدرت شد، درست همان طور که جام جهانی ۲۰۱۸ نیز پیش‌پرده‌ای از جنونی بود که امروز مردم روسیه را به گروگان گرفته است. پایان داستان برای قطر نیز خیلی بهتر از این نخواهد بود.